Tarix | Huquq

Tarixiy hikoya

Sog‘diyonaning so‘nggi shohi: Spitamen hikoyasi
Miloddan avvalgi 330-yillar edi. Makedoniyalik Aleksandr o‘zining ulkan armiyasi bilan Sharq tomon yurish qilayotgan edi. U O‘rta Osiyoga yetib kelgach, mahalliy xalqlarning erkinlikka intilishini va o‘z yerlarini himoya qilish uchun kurashayotganini ko‘rdi. Sog‘diyona vohasi bu qarshilikning markazi edi.

Bu vohaning shohi Spitamen edi. U jasoratli, dono va o‘z xalqiga sodiq bir yetakchi edi. Aleksandrning armiyasi kuchli bo‘lsa-da, Spitamenning mahalliy jangchilari dushman bilan ko‘p marta kurashga kirishdi. Spitamen jangda g‘olib chiqish uchun bevosita to‘qnashuvdan ko‘ra, partizanlik usulini qo‘llar edi. U dushman karvonlariga hujum qilardi, tog‘ va cho‘llarda dushmanlarni kutib olib, yo‘qotishlarga uchratardi.

Bir kuni Spitamen daryolar oralig‘idagi aholi yashaydigan joylarda Aleksandrning armiyasini hal qiluvchi jangga tortdi. Bu jang uzoq davom etdi, lekin mahalliy aholining yordami va qo‘llab-quvvatlashi bilan Spitamen Aleksandr qo‘shinlariga jiddiy yo‘qotishlar yetkazdi. Aleksandr bu yerda uzoq qolishni istamadi, chunki Sog‘diyona yerlari uni muntazam qarshilik bilan charchatar edi.

Spitamenning kurashi nafaqat o‘z xalqi uchun, balki bu yerda yashagan barcha qavmlarning ozodlik ramzi edi. Afsuski, uning hayoti qiyinchiliklarga to‘la edi. Uni ichki xiyonatlar va dushmanlarining turli hiylalari kutib turardi. Tarixiy manbalarda aytilishicha, Spitamen mahalliy qabilalardan biri tomonidan sotqinlik yo‘li bilan halok qilingan.

Lekin uning nomi tarixda erkinlik uchun kurashgan buyuk yetakchi sifatida qolgan. Bugungi kunda uning jasorati va Vatan himoyasi yo‘lidagi fidoyiligi O‘rta Osiyo xalqlari uchun ilhom manbai bo‘lib xizmat qiladi.

Oʻquvchilarga hikoya qilishingiz uchun har kuni ilinib turamiz

@Tarix_Ilm_Nuri
@qulay_tarix

🔴 Tinglashni bilish – muvaffaqiyatning kaliti

Ko‘p hollarda insonlar bir-birini tinglashni bilmaydi. Bu esa noto‘g‘ri tushunish, munosabatlarning buzilishi va imkoniyatlarning boy berilishiga olib keladi. Ammo chinakam tinglay olish ko‘nikmasi hayotingizda ko‘plab ijobiy o‘zgarishlarga sabab bo‘lishi mumkin.

Tinglashning 5 oltin qoidasi:

🔠 Diqqatni jamlang. Suhbat davomida boshqa narsalarga chalg‘imang. Telefon yoki boshqa tashqi omillarni chetga suring.

🔠 Savollar bering. Suhbatdosh fikrlarini chuqurroq tushunish uchun savol bering. Bu hurmat belgisi.

🔠 So‘zini bo‘lmang. Suhbatdoshni tinglashda uning so‘zini bo‘lish – muloqotdagi eng katta xatolardan biridir.

🔠 Xulosa qilmang. O‘zingizcha fikr yuritib, suhbatdosh nima demoqchi ekanini noto‘g‘ri talqin qilishdan saqlaning.

🔠 Hissiyotlarni tushuning. Faqat so‘zlarga emas, balki ovoz ohangi va tana harakatlariga ham e’tibor bering.

Tinglay olish – bu faqat muloqot emas, balki san’at. Atrofingizdagilarni tinglash orqali ularning ishonchini qozonasiz va o‘zingizga ham ko‘proq imkoniyatlar eshigini ochasiz.

@Tarix_Ilm_Nuri
@qulay_tarix

🕸️ Apatiya: Nega hech narsa qilishni xohlamaymiz?

Ba'zida hayotda hech narsaga qiziqmay, hech qanday maqsadni ko‘rmay qolamiz. Bu holat apatiya deb ataladi. Apatiya – hissiyatsizlik, motam yoki umuman harakatsizlik holati bo‘lib, ko‘pincha ruhiy va jismoniy charchoqlikdan kelib chiqadi.

Apatiyaning asosiy sabablariga e'tibor qaratsak:

1. Ruhiy charchoq – O‘ta zo‘riqish yoki uzoq davom etgan stress natijasida motivatsiya yo‘qoladi.

2. Ma'nosizlik hissi – Inson qilayotgan ishlari yoki hayot maqsadlarini ahamiyatsiz his qilganda, apatiya paydo bo‘ladi.

3. Depressiya – Apatiya ko‘pincha depressiyaning bir qismi sifatida kuzatiladi.

4. Rejimning buzilishi – To‘g‘ri ovqatlanmaslik, yetarli uyqu olmaslik va sust hayot tarzi ham hissiy charchoqqa olib keladi.

5. Haddan tashqari maqsadlar qo‘yish – Juda yuqori kutishlar va ularga erisha olmaslik hissi insonni tushkunlikka soladi.

Apatiyadan qanday chiqish mumkin?

1. O‘zingizni tushuning – Bu holatdan qochishga yoki o‘zingizni ayblashga urinmang. Bu oddiy jarayon va uni yengish mumkin.

2. Oddiy qadamlar qo‘ying – Katta vazifalarni emas, kichik maqsadlarni belgilang. Masalan, kunni bir piyola choy bilan boshlash ham g‘alaba hisoblanadi.

3. Fizik faollikni oshiring – Harakat qilish energiyani tiklashda yordam beradi. O‘zingizni majburlab bo‘lsa ham, 10-15 daqiqa yurib chiqing.

4. Hissiyotlaringizni bo‘lishing – Yaqinlaringiz yoki ishonchli odam bilan gaplashing. Bu ruhiy yengillik beradi.

5. Qulay rejim yarating – Yaxshi uyqu, balanslangan ovqatlanish va kun tartibini tiklang.

6. O‘z qiziqishingizni qayta kashf qiling – Oldin zavq bag‘ishlagan mashg‘ulotlarni eslang va asta-sekin ularga qaytishga harakat qiling.

Eslab qoling, apatiya – bu vaqtinchalik holat. Uni o‘z vaqtida anglab, kichik qadamlar bilan yengishingiz mumkin. O‘zingizga g‘amxo‘rlik qiling va ruhiy salomatlikka e'tibor bering.

B. Asad olib ketgan pullar

Ilm olish borasidagi Imom al-Buxoriyning qarashlari.

Rivoyat:

Buxoro hokimi Halid ibn Ahmad Imom Buxoriyga elchi yuborib, undan o‘z farzandlariga alohida saboq berishni so‘raydi. Hokim shunday deydi:
"Farzandlarim uchun alohida dars ber va ularga faqat o‘zing o‘rgat."

Imom Buxoriy esa bu taklifni rad qilib, shunday javob bergan:
"

Ilmga doir masalalar haqida dars berishni istovchilar menga o‘zlari keladilar.

Ular bilan bir qatorda hokimning farzandlari ham dars tinglashi mumkin.

Men ilmni hokimlarning farzandlariga maxsus xizmat sifatida taqdim etmayman."

Bu javob hokimni g‘azabga keltiradi va u Imom Buxoriyga qarshi fitna uyushtiradi. Hokimning iltimosini rad etgani sababli, unga qarshi noto‘g‘ri gaplar tarqatilib, xalq orasida Imom Buxoriyga nisbatan ishonchsizlik uyg‘otiladi. Natijada, Imom Buxoriy Buxorodan chiqib ketishga majbur bo‘ladi.

@Tarix_Ilm_Nuri

O‘zbekistonda uy qamog‘i ehtiyot chorasi qo‘llanilgan hamda ozodlikni cheklash jazosi tayinlangan shaxslarning ehtiyot chorasi va jazoni ijro etish joyida bo‘lishini real vaqt rejimida masofadan turib nazorat qilish 2025-yil 1-yanvardan bosqichma-bosqich joriy etiladi

Quyidagi shaxslarga elektron braslet qo‘llash mumkin emas:

▪️18 yoshga to‘lmaganlar;
▪️homilador ayollar;
▪️uch yoshga to‘lmagan bolalari bor ayollar;
▪️birinchi yoki ikkinchi guruh nogironligi bo‘lgan shaxslar;
▪️tibbiy ko‘rsatmaga ko‘ra elektron brasletni taqish tavsiya etilmaydigan shaxslar (implant qilingan kardiostimulyator o‘rnatilgan shaxslar, yuqumli teri kasalligi: allergo kontakt dermatit, teri zamburug‘i yoki qichima kasalligi bo‘lgan shaxslar).

💡 Maqsadga erishishning samarali strategiyalari

Maqsadlaringizga tezroq va samaraliroq erishishni istaysizmi? Unda quyidagi qadamlarni bajaring:

〽️ Maqsadni aniq belgilash
SMART tamoyiliga rioya qiling:

● Specific (Aniq)
● Measurable (O‘lchab bo‘ladigan)
● Achievable (Erishish mumkin bo‘lgan)
● Relevant (Dolzarb)
● Time-bound (Muddatli)


〽️ Harakat rejasini tuzing
Maqsadni kichik bo‘laklarga bo‘ling va ularni bajarish tartibini belgilang. Har bir qadam uchun muddat qo‘ying.

〽️ Ustuvorliklarni aniqlang
Muhim va shoshilinch vazifalarni avval bajarishga e’tibor qarating. Kichik ishlarga vaqt yo‘qotmang.

〽️ Izchillik va intizom
Katta natijalar kichik, ammo muntazam qadamlar orqali erishiladi. Har kuni maqsadingiz uchun vaqt ajrating.

〽️ Kuzatib boring va mukofotlang
O‘z progressingizni baholab turing. Har bir muvaffaqiyat uchun o‘zingizni mukofotlashni unutmang.

〽️ Motivatsiyani saqlang
Qiyinchiliklar bo‘lishi tabiiy. Xatolardan o‘rganing va davom eting!

💡 Unutmang: Katta orzular kichik harakatlardan boshlanadi! Bugun birinchi qadamni qo‘ying!

@Tarix_Ilm_Nuri

❓9-dekabr, dushanba dam olish kuni bo’ladimi?

✅ Qisqa javob: ha, dam olish kuni.

📋 Batafsil javob: Mehnat kodeksining 208-moddasiga binoan, ishlanmaydigan bayram kunlari dam olish kuniga to’g’ri kelib qolsa, unda dam olish kuni keyingi ish kuniga ko’chiriladi. Jaydari tilda aytganda, bayramlar yakshanba to’g’ri kelib qolsa, dushanba kuni ham dam olish kuni bo’ladi.

Joriy yilda 8-dekabr — Konstitutsiya bayrami yakshanba kuniga to’g’ri keladi. Shu sababli dushanba, 9-dekabr kuni ham dam olish kuni, deb e’lon qilingan. Bu 2023-yil 23-dekabrdagi Prezident farmonida ham belgilangan.

Demak, besh kunliklar uchun 7, 8 va 9-dekabr kunlari (3 kun), olti kunliklar uchun esa 8 va 9-dekabr kunlari (2 kun) dam olish kuni bo’ladi.