🌸СОЛИХА АЁЛ🌸

📝" Бахтини йўқотган бахтсизлар... қайтар дунё”

Шарифа йўлда кетиб борар экан, қўлида боласи билан кўз ёшини тўкиб борарди. Яна эридан таёқ еб, қувилган эди. Шу билан 4 марта бўлдики уриб ҳайдаб юборади. Уйига боргани билан ота-онаси мажбурлаб яна қайтариб олиб келиб ташлашади. Эри ота-онасининг мажбурий қистови билан унга уйланганлигини қайта-қайта айтиб, Шарифанинг дилини оғритар эди. Шарифа бир умид билан яшар эди, БОЛАЛИК БЎЛСАК БАЛКИ ЎЗГАРИБ МЕНИ ҚАБУЛ ҚИЛАР деган умид билан яшарди. Аммо боласи туғилгандан кейин ҳам Камол аксидан ширин сўз эшитмай, боласини бағрига босганчам йиғлаб қолаверди. Камол эса СЕНИ ҲАЙДАБ ҚИЗ ОЛАМАН, СЕНИ ЭСА ХОТИНИ ЎЛГАН ЁКИ ЁШИ КАТТА ОДАМ ОЛАДИ деб тинмай камситар эди. Шарифани 3 марта ҳайдаб ҳам юборган эдию ота-онаси қайтариб олиб боиб қўйиб келган эди. Мана бу сафар ҳам эри уриб камситиб ҳайдаб юборди...
Шарифа шуларни ҳаёл суриб йиғлаб борар эди... Мана уйига ҳам кириб келди, ота-онаси қизини кўриб ҳаммасини тушунишди ва индамай қўйишди... Эртаси эрталаб дадаси Шарифа билан суҳбатлашди:
-Қизим юр уйинга олиб бориб келаман...
-Дадажон, илтимос, мени олиб борманг, куёвингизнинг камситишларидан чарчаб кетдим, мен бошқа бормайман.
-Қизим оила муқаддас, ҳали ҳамаси яхши бўлиб кетади, юрақол.
-Дада мен бормайман, деб Шарифа йиғлай бошлади. Онаизор қизининг бу ҳолатини кўриб:
-Дадаси тегманг, бормайди қизим, шунча камситишларига чидагани бас, бормайди, ўзимиз қараймиз боласига ҳам, фақат бормайди, деб қизини бағрига босди. Шарифанинг кўнгли эриб, ОНАЖОНИМ деб онасининг бағрига кириб ўксиб-ўксиб йиғлай бошлади. 2 йилдан буён бирон ширин сўз эшитмай фақат камситиш ва ҳақорат эшитиб, эридан беза бошлаган Шарифа энди тўйган эди, энди унинг сабр косаси тўлган эди, 3 ойлик ширингина ўғилчаси билан ота уйига қайтиб келган эди...
Шарифанинг ота уйига қайтганига ҳам 2 ойдан ошган эди, аммо на эри Камол ака ва на оиладагиларидан хабар бор эди, улар Шарифани ҳам, ширин фарзандни ҳам унутишган эди. Шарифа йиғлай-йиғлай охири кўника бошлаган эди. Бу орада эрининг уйланаётганлигини эшитди, ҳар куни туни билан ўғлини бағрига босиб йиғлар эди, эри унга бефарқ бўлгани билан Шарифа эрини севар эди, чунки кўз очиб кўргани, биринчи муҳаббати ва бахти эди, эри мажбурий уйланган бўлса, Шарифа ихтиёрий турмушга чиққан эди.
Камол турмуш қурди. Ҳа, ўзи айтганидек қиз болага уйланди. Шарифа бу орада мактабда ишлай бошлади, кунлардан бирида Шарифага шаҳар марказидан совчи келишибди, албатта Шарифа жуда ҳайрон бўлди, чунки у ҳеч кимни танимасди шаҳардан. Йигитнинг ўзи Шарифанинг мактабига текширувчилар билан бирга келиб, Шарифани кўриб, у ҳақда маълумот олиб унга пинҳона ошиқ бўлиб қолган экан ва унга совчи жўнатибди. У йигит ҳам турмуш қурган, аммо аёли 5 йил ўтиб ҳам фарзандли бўлмагани учун ажрашишга мажбур бўлишган экан. Шарифанинг ота-онасини барча ихтиёрни қизига бериб қўйишди ва ЎЗИНГ ТАНЛА ҚИЗИМ, ЯНА БАХТСИЗ БЎЛИШИНГНИ ХОҲЛАМАЙМИЗ, дейишди...
Шарифа ҳеч иккиланмай рози бўлди, чунки бу орада йигит бир неча марта мактабга келиб кетган, Шарифа ўздан 6 ёш катта, асосийси хушбичим, одобли ва биринчи эрига нисбатан келишган йигит эди. Яшириб ўтириш шарт эмас, ҳар бир ўғил ва қиз чиройга ўч бўлишади. Шундай қилиб Шарифа шаҳарга ўғли билан келин бўлиб кетди...
Ордан йиллар ўтди, Шарифа эри, 2 та ўғли ва битта қизи билан қишлоққа ота-онасини хабар олиш учун жўнашди, таксида уларга бир аёл ҳам ҳамроҳлик қилди. Йўлда Шарифа у бегона аёл билан суҳбатлашиб кетарди.
-Шаҳардан келаётганга ўхшайсиз.
-Ҳа мен шу қишлоқдан шаҳарга келин бўлиб кетгандим, ота-онамни хабар олиб келгани боряпмиз.
-Ҳа яхши, болаларингиз ширинтой экан, қизингиз неча ойлик?
-Қизим 7 ойлик, раҳмат эътиборингиз учун.
-Бизга ҳам шундай фарзандлар ато этсинда Худойим, деди ва кўзларига ёш қалқиди. Шарифа у аёлга:
-Фарзандингиз йўқми? , деди.
-Ҳа, мана 9 йилдан ошди бефарзандмиз, кўрсатмаган доктор ёки мулламиз қолмади, эскиилик ҳам қилдик, бўлмаяпти. Уйда ўтириб зерикиб кетдим, сиқилиб кетдим, шунга шаҳардан у-бу нарса олиб келиб сотаяпман, кичкина дуконча очдим, деди ва орқадаги кўпгина сўмкаларга кўз югуртирди...

Нима бўлганда ҳам отаси ахир?... - Ўчир овозингни!- Шамсия опа бақириб юборди.- Қандай ҳаддинг сиғди шу гапни гапиришга?! Болаларимни не азобда улғайтирганимни билмасмидинг?! У бетайин уйидан ҳайдаб солганида болаларимнинг отасилигини билмасмиди?!.. - Опа.. Ўлган одамнинг орқасидан ёмон гап қилиш... - Ўлган одам?! У энди ўлган бўлса, мен аллақачон ўлган эдим! Менинг руҳимни ўлдириб бўлишганди. Менга қара, Шавкат, Илҳомни тинч қўй. Болагинам сафарда юрибди. Уни нотинч қилма! - Опа... - Бўлди, ортиқ гапирма... Шамсия опа кўзларини юмиб унсиз ёш тўка бошлади... Фарҳод муаллим кунда ичиб келиб хотинини дўппослайдиган одат чиқарди. Хотини шўрлик тиш ёриб дардини бировга айтмайди. Кунда кунора моматалоқ бўлиб кетган юз-кўзини рўмолга ўраб далага чиқади. Дўст бор, душман бор. Оқ-қорани таниган, ҳаётни тушунган одам бор-ки, муаллимдан ёзғириб, бояқиш Шамсияга сабр тилашади. Ғаламис, ғийбатчилар эса, аёлнинг устидан кулиб, нега боши ёрилгани, қовоқлари кўкариб, юз-кўзининг “бўялиб” юргани сабаби билан қизиқади. Шамсиягина эрининг калтаклашларини яшириш учун топмаган баҳонаси, ишлатмаган ёлғони қолмади. Ҳали, “боқилаётган ҳўкизнинг олдига ем қўймоқчи бўлганида бошини оғил устунига уриб олади”, ҳали, “бошига куви тушиб кетади”, бир қарасангиз,”кечқурун нон ёпмоқчи бўлиб, депиниб чуқурга тушиб кетади”. Барибир касални яширгани билан иситмаси ошкор қилганидек, бир куни Шамсиянинг сири очилиб қолди. Эри ўзи ўқитаётган бир ўқувчи қиз билан дон олишиб юрган экан. Қизнинг қорни қаппайиб, эл-юртга овоза бўлгач, Фарҳод муаллим хотини билан орани очиқ қилмоқчи бўлди. Икки норасида гўдак, яна қорнида ҳомиласи бор аёл, эридан айрилмаслигини, у уйланса ҳам бир бурчакда болалари билан кириб-чиқиб юришини айтган эди, қилмишлари фош бўлиб ишдан ҳайдалиш арафасида турган эр қутуриб кетди. Хотинининг ҳомиладорлигига, эрта-индин кўзи ёришига ҳам қарамай, аямай уни дўппослашга тушди. Кўзи қонга тўлган эр аёлининг қорнини чангаллаб чинқириб йиғлаётгани ва кийимларидаги қонни кўриб ўзига келди чоғи, қўрққанидан кўчага отилиб чиқди ва икки уй наридаги қўшнисиникидан тез ёрдамга қўнғироқ қилди... Шамсия шу ерда ҳам мардлик қилди. Шифокорларга эри дўппослаб уни шу кўйга солганини айтмади. Қорнидаги ҳомиласи эгизак экан. Ҳам дунёга келмаган гўдакларидан айрилди, бир умр фарзанд кўриш бахтидан маҳрум бўлди. Бир ойча касалхонада ётиб оёққа тургач, қари ота-онаси уни уйларига олиб келишди. Бу ерда нигоҳлари мунгли, чеҳралари маъюсгина ўғилчаси билан қизалоғи уни илҳақ кутаётган эди. Чиққан қиз чиғириқдан нари, дейдилар. Ҳеч бир чиққан қизни ота уйига қайтгулик қилмасинмасин. Шамсиянинг кейинги кўрган кунлари эр уйида тортган азоб уқубатлари олдида ҳеч нима бўлмай қолди. Ота-онаси кекса одамлар, уйларидаги “ҳокимият” оиланинг норасмий хўжайинлари –келинлар қўлига ўтиб бўлган. Шамсия эрта тонгдан қош қорайгунча далада ишлаб, ҳали бозорга мева-чева сотиб рўзғорга пул топиб келар, аммо келинларнинг иддаоси, таъна маломатларидан бош кўтаролмас, ҳатто айрим пайтлари укалари хотинларининг гапига кириб Шамсияга қўл ҳам кўтарар, бундай пайтларда аёл дардини ташига чиқармай, унсиз йиғлашдан ўзга чора топмасди. Кимга нима деб ҳам арзи дод қиларди?! Азалдан турмуши бузилган аёлга ҳамма чап кўз билан қарайди. Гўёки, у ёмон, ахлоқсиз, шаллақи, гап уқмас хотин. Биров, “ахир бу шўрпешона ҳам турмуш қиламан, бола-чақа ортираман, оғир енгил, дардли-қувончли кунимда суянчиғим бўлсин, деб турмуш қурган. Икки бола билан эримдан чиқиб, болалигим ўтган уйга сиғинди бўлиб яшай, деб эрга тегмаганди-ку”, демайди. Ўз укаларидан, келинларидан шикоят қилса, одамлар ўзининг турмушини бузгани етмагандай, энди укаларининг ҳам тинчини ўғирлаяпти, дейишмайдими? Шамсиянинг изтиробларидан фақат Худо бохабар бўлди, дардларига ёстиқ ҳамдард бўлди. Аёл боши билан ҳали у идоранинг, ҳали бу идоранинг остонасини ялаб, бир парча ер олиб, уй тиклашга киришди. Ёш болаларини қабатига олиб, ғишт тўкди, лой тепди, бир амаллаб бошпана қуриб, ичига кирди. Болалари билан кечаю кундуз тинмай меҳнат қилди, бировга зориқмай, муҳтож бўлмай турмушнинг тўрт муштига ёлғиз ўзгинаси елка тутиб келди.

📝Мардликда эркакдан ўзган аёл

Бомдод намозини адо этиб чиққан Шамсия опа қишлоқдан келаётган йиғи товушини эшитиб, сергакланди. Ким қазо қилибди экан, деган хаёл ўйда маҳалладаги кексаларни бир-бир хаёлдан ўтказди. Дарвозахонадан чиқиб ён-атрофига қулоқ тутиб овоз қайси томондан келаётганини яна бир бор текширган бўлди. Уфқ бўзариб қуёш уйқудан бош кўтариб, борлиқ яна бир кунга пешвоз чиқаркан, қишлоқда ҳам ҳаёт қайнай бошлади. Тонг отганини билдириб бири қўйиб, бири олиб маъраётган қўй-қўзи, сигир-бузоқлар, ким ўзарга мусобақа қилаётгандек қичқираётган хўрозларнинг овози азахонадан таралаётган мотам товушини босиб кетди чоғи, энди айтиб-айтиб йиғлаётганларнинг овози олисдан, элас-элас келаётганди. Шамсия опа, “ҳалироқ қишлоқнинг кайвонилари чиқиб, таъзияга бориб келишни айтади. Бизнинг қишлоқдан эмас, шекилли”, деган ўй уйга кирган ҳам эди, ташқирида укасининг “Илҳом” деб чақиргани эшитилди. Тонг-саҳардан укасининг келиши бежизга бўлмаслигини сезган опанинг кўнгли “шув” этди-ю, кутилмаган меҳмонга хуш чеҳра билан ошиқди: - Шавкат, кел укажон. - Шамсия опа танасидаги енгил титроқни босиш учун кавушини оёғига ила туриб, укасига бир талай гапларни гапириб ташлади. - Ассалому алайкум опа. Яхшимисизлар? Жияним, неваралар омонми?-Шавкат опасига яқинлашди-да, хиёл эгилиб сўрашди. - Ваалайкум салом, укагинам. Шукр, биз соғ-саломатсиз. Ўзларинг, келин- болалар соғ-омонми? Тинч юрибсизларми? Янги келинчак қандай, кўникиб кетдими?- Шамсия опа авваллари бўлса, бирма-бир, номма-ном укасининг ҳамма болаларини сўраб суриштирар, келинининг соғлиги, оёғи оғриётган оғримаётганлиги, қаерда оёқ оғриқни даволайдиган дўхтир ёхуд табиб чиққанини , кимлар бориб шифо топганини албатта айтиб ўтарди. Аммо ҳозир укасининг саҳарда кириб келиши, боз устига кимнингдир қазо қилгани бу одатини батамом хаёлидан чиқариб ташлади. – Тинчликми, Шавкатжон, кимдир қазо қилган кўринади?- Шавкат жавоб ўрнига кўзларини олиб қочди: - Опа... Илҳом кўринмайди?.. - Укасининг саволга жавоб бериш ўрнига ўғлини сўрагани онанинг юрагини чиқариб юборди: - Нимага гапни айлантирасан!? Мен сендан ким вафот этганини сўрадим! Жиянинг ишлари билан сафарга кетганини биласан-ку! Келин оғироёқ,унга пича кечроқ туришни ўзим айтганман. Сен келмасингдан олдин, кириб уни уйғотмоқчи бўлиб турувдим. Ўликнинг юки оғир дейдилар. Сен нимага ҳакка гўнг титмай келдинг?! Гапни айлантирмай, тўғрисини айт қўй-да!- Шамсия опа шу гапларни гапира туриб оғзи қуруқшаб, қўл оёғи титраб кетди. Шавкат опасининг асабий бўлиб қолганини, ҳаётда кўп ноҳақликларга дуч келавериб, аламзада, қўрс ва асабий бўлиб қолганини биларди. Шунинг учун унинг гапини оғир олмади. Фақат ўзи олиб келган хабарни қандай айтишни билмай, саросимада қолди: - Опажон, бир оғиз сўраб ҳам бўлмайдими? Ё манга ўз опамникига азонда келиш, жигарларимнинг аҳволидан хабар олиш мумкин эмасми?- Шамсия опа, “яна мижғовланишни бошладингми?” дегандай укасига ўқрайиб қаради.- Опажон... Дарров ваҳима қилманг-да бундоқ... Айтмоқчи эдимки... - Э, гапир гапирадиган бўлсанг! Латтачайнамай ҳар бало бўлгур!- Энди опанинг ғазаби буткул тошиб кетди. - Илҳомнинг дадаси бандачилик қип қўйипти опа... Шунга Илҳомга қўнғироқ қиласизми, ҳарқалай отаси, сўнгги йўлга кузатишга...- Шавкатнинг гапи оғзида қолди: - Ўлибдими?! Охири ўлибдими у худобехабар?! Мени ҳар куни бепичоқ сўйиб, болаларимнинг кўзларини ёшлаб, тоғасининг эшигида хор қилиб, ўлибдими у?! Ҳа ўларкан, бундай Худонинг манга раҳми келиб эртароқ ўлиб кетса бўлмасмиди?! Ўша бетавфиқнинг касрига қолиб, етти ой бағримда кўтариб юрган, ҳали дунёга келмаган гўдакларим нобуд бўлганди. У ўз фарзандини ўлдирганди, энди ўлибдими?! Лекин мен уни ўлиб қутулсин, демагандим. У узоқ яшасин, узоқ хор-зорликда умр кечирсин, менинг болаларим, ёлғизгина ўғлим, биттагина қизим ўша беоқибат отасининг оғир дамларида керак бўлсин, дегандим. Барибир ўлиб қутулибди-да.- Шамсия опа ҳовли ўртасидаги чорпояга ўтириб қолди. Ёшли кўзларини укасига тикди: - Шавкат, сен бу хабарни менга етказгани келдингми ё Илҳомжонни таъзияга чақиртиришга келдингми?- Ука опасидан кўзларини олиб қочди: - Опа... амакилари келишувди...

📝Ҳалима сирғасини сотиб уйга бозорлик қилиб келди. Эртадан рамазон ойи бошланишини ўйлаб, навбатдаги рўзасини тутмоқликни ният қилди...
Турмуш ўртоғи Раҳимжонга ҳеч инсоф кирмади. Деярли ҳар куни ичиб келади. Тўғри, жанжал қилмайди-ю, аммо рўзғорнинг баракасини учиради-да бу зорманда, - хаёлидан ўтказди Ҳалима. Боз устига бугун маош оладиган куни. Турмуш ўртоғининг бўкиб ароқ ичиб келишини кўз олдига келтирди. Беозоргина ухлаётган фарзандларига қараб, мўжазгина бахти бор эканлигини ҳис қилди. Саҳарликка туриши кераклигини ҳам унутган аёл эрини кута-кута, ахийри ухлаб қолди. Телефоннинг саҳарлик вақтига белгиланган мусиқа овозидан уйғониб кетди. Қараса, ёнида эри йўқ. Хавотир аралаш ўрнидан тураркан, ювиниш хонасидаги сувнинг шовқини уни ажаблантирди. Бориб қараса, соҳиби катта хафсала билан таҳорат олаётган экан. Ҳалима унга салом берди. Турмуш ўртоғи Раҳимжон саломга алик олгач, унинг ҳайратини баттар ошириб, тезроқ саҳарлик тайёрлашни буюрди.
Тун ҳали кунга ўз ўрнини бўшатиб беришга улгурмай, эр-хотин биргаликда тамадди қилиб бўлишиб, дастурхон устида дуога қўл очиб турган эди...
Раҳимжон пластик карточкасига маоши тушганлиги ҳақидаги хабар телефонида пайдо бўлгач, ишдан қайтадиган вақти бўлишини интиқлик билан кутди. Бу орада у улфатларига сим қоқишга ҳам улгурди. “Эртага рўза киради, шунинг учун обдон бугун маишат қилиб олиш керак”, - хаёлидан ўтказди Раҳимжон.
Иш вақти тугагач, келишилган чойхона томон йўл олди. Йўл-йўлакай бозор орқали спиртли ичимликларни улгуржи сотадиган магазинга кириб ўтишни мақсад қилди. Магазиндан икки дона ароқни қўлтиқлаб чиқар экан, қўшни заргарлик дўкони ёнидаги суҳбат қулоғига чалиниб қолди:
Опажон! Илтимос, яна озроқ қўшинг, бисотимдаги биттаю-битта сирғамни сотаяпман. Уйимизда ейишга ҳеч вақомиз қолмаган.
Синглим! Бозор нархидан баландроқ тўлаяпман вазиятингизни тушуниб. Нима эрингиз йўқми, ейишга ҳеч вақо йўқ деяпсиз?
Раҳимжон таниш овозни эшитиб ўша томонга қараган эди, кутганидек
аёли Ҳалиманинг овози ва бўлиб ўтган суҳбат уни жойида музлатиб қўйди. Бу орада Ҳалима заргарлик дўкони сотувчисининг кўнгли эриб, яна бир оз қўшиб берилган пулларини олиб, шоша-пиша бозор томон кириб кетди.
Раҳимжон келишилган чойхонага етай деб қолганда, бозордаги бўлиб ўтган воқеа хаёлларини бутунлай банд қилиб улгурди. Чойхона ёнидаги чиқинди ташланадиган темир қути ёнига бориб, сотиб олган “зорманда”ларини темирга уриб синдирди. Бу ишни қилганидан афсусланмади, аксинча, руҳан енгил тортди. Ортига қайтар экан, ичкарида бўлган воқеани кўриб қолган улфатларидан бирининг чақириғи ҳам қулоғига кирмай, ўз йўлида кета бошлади. Йўлда кетар экан, маҳалла масжидида шом намозига айтилаётган азон овози унинг хаёлларини тўзғитиб юборди.
Масжид имоми шом намозидан сўнг уни кимдир сўраётганини айтишди. Унинг “Кираверсин, чақиринг!” деган гапига чақираётган кишининг ичкарига киришга тортинаётганлигини эшитгач, имом масжид ҳовлисига чиқди.
Э-э-э, келинг-келинг Раҳимжон! Хуш келибсиз! Қандай шамоллар учирди?! Марҳамат, ўтиринг,-дея масжид ҳовлисига ўрнатилган узун стулга ўтиришди.
Ассалому алайкум домла! Узр сизни безовта қилдим. Ичкарига киришга тўғриси тортиндим домлажон.
Ҳечқиси йўқ, Раҳимжон! Хижолат бўлманг! Биздан нима хизмат?
Раҳимжон бозордаги ва ундан кейинги воқеалар ҳақида имомга гапирар экан, ўзидаги руҳий ўзгаришларнинг сабабини унчалик ҳам тушунмаётганлигини айтиб ўтди.
Ажойиб иш қилибсиз Раҳимжон, - домла унга ҳайриҳохлик билдириб, - Аллоҳ қалбингизга иймон уруғларини сочган кўринади. Бу уруғларни парваришлаб, улкан тақво боғини яратиш эса ўз қўлингизда укажон.
Бунинг учун қандай йўл тутсам тўғри бўлади домла?
Шуниям сўраб ўтирасизми? Биринчи эртадан рўза тутишни бошланг иним. Қолаверса, бирданига беш вақт намоз демайман, жума намози, ишдан келиб кечга бизлар билан ифторликларга бориб, таровиҳ намозларини ўқиб бошланг. Секин-секин ҳаммасини ўрганиб оласиз. Иложи бўлса, хуфтон намозига қолинг.

📝ОР НОМУСИНИ СОТГАНЛАР ҚИСМАТИ...

Тошга айланган қизлар ҳақидаги афсонани ҳаммамиз эшитганмиз. Ривоят қилишларича, қадимда бир ўлкага душман бостириб кирибди. Улар гуллаб-яшнаган бу юртни култепага айлантиришибди. Шу ерлик қизлар тириклайин душман қўлига тушсак, номусимизни топтайди, юзи қора бўлгандан кўра, ўлганимиз маъқул, бизларни тошга айлантир деб Яратганга илтижо қилишибди. Уларнинг оҳу-фарёди, илтижолари кўкка етибди. Ор-номусини ҳамма нарсадан устун қўйган қизлар тошга айланишибди. Аммо ҳозирги пайтда пул топиш илинжида ҳеч нимадан қайтмайдиган аёлларни кўриб, ғурурини, номусини асрайдиган заифалар ўтмишда қолганми деган хаёлга борасан киши. 
Сирдарёлик Сарвиноз (исм-шарифлар ўзгартирилган) барча аёллар сингари чиройли кийинишни, яхши яшашни орзу қиларди, бироқ унинг ниятларини амалга ошириш учун пул зарур эди. У қўлида тайинли ҳунари бўлмаганидан бошини қаерга уришни билмасди. Шундай кунларнинг бирида қўшниси, Россияга бориб ишлаб келган Ойниса жонига оро кирди. Ойниса пул топиш мақсадида Россияда кўрсатган “қаҳрамонлик”лари ҳақида оғиз кўпиртириб гапирганида, Сарвинознинг ҳаваси келиб, кўнгли суст кетди. Ойниса унга “Россияга бориб фоҳишалик билан шуғуллансанг, яхшигина пул топишинг мумкин” деди. Сарвинозни харом йўл билан пул топиш заррача ҳайратга солмади. У қайси йўл билан бўлса-да, фақат пул топсам бўлди деб ўйлади.
– Агар яна Россияга борадиган бўлсангиз мени ҳам олиб кетинг, ҳамма шартларингизга розиман, пул ишласам бўлди, – деди Сарвиноз Ойнисага.
Унинг гапларидан Ойниса қувониб кетди. Ахир бирорта қизни эргаштириб борса, таниши “Таня” хурсанд бўлади, эвазига мукофот пули ҳам беради.
– Майли, ўзи қайтиш учун билет олмоқчи бўлиб тургандим, сени бирга олиб кетаман. Ҳойнаҳой, билетга пулинг бўлмаса керак, иккаламиз учун билетни ўзим оламан. Боргандан кейин ишлаб пул топсанг, суришиб кетармиз, – деди Ойниса.
Шундай қилиб, қизлар самолётда Россиянинг Тольятти шаҳрига учишди. Уларни “Таня” кутиб олиб, ижара уйга жойлаштирди. Бир-икки кунлик дамдан кейин Ойниса билан Сарвиноз “хизмат фаолият”ларини бошлаб юборишди. Ҳар куни эрта тонгдан “Таня” қўнғироқ қилар, улар ювиниб-тараниб, махсус ёлланган таксида шаҳар четида жойлашган сауналардан бирига йўл олишарди. Саунада улар “массажчи” ниқоби остида бир кунда икки-учтадан мижоз қабул қилишарди. Ифлос йўл билан топилган пуллар эса сауна эгаси, “Таня” ва қизларнинг ўртасида тақсимланиб, ҳамма ўз улушини оларди. Сауна қўриқчилари то иш куни тугамагунча қизларнинг кетишига йўл қўйишмасди. Шу тариқа орадан икки ойча вақт ўтгач, бир-икки сўм пул топган Сарвиноз уйга қайтди. 
Орадан кунлар ўтди. Ўрганган кўнгил ўртанса қўймас деганларидай, у эски ишини қўмсаб қолди. Сарвинознинг яна Россияга отланганини кўрган синглиси Маржона ҳам унга эргашди. Сарвиноз синглисига у ерда нима иш билан шуғулланганини оқизмай-томизмай айтиб бериб, “Сенга бу иш тўғри келмайди” деди, аммо Маржона бораман деб оёқ тираб олгач, ўзи билан олиб кетишдан бўлак иложи қолмади. Ишнинг ҳадисини олган Сарвиноз бу сафар “Таня”нинг олдига боришни истамади. Чунки “Таня” раҳм-шафқатсиз аёл бўлиб, уларга бир кун ҳам дам бермай, кўпроқ пул ишлашга мажбур қиларди. Саунада “ишлаб” юрганида Сабина исмли енгил табиат қиз билан танишганди. У Сабинага қўнғироқ қилиб, синглиси билан бораётганлигини айтди. Улар етиб келгач, Сабина кутиб олиб, ижарага уй топиб берди. Қизлар яна саунадаги эски фаолиятларини бошлаб юборишди. 
Маржона бу ерда Ойбек исмли ўзбек йигити билан танишиб қолди. Ойбек унга қилаётган ишининг охири вой бўлишини тушунтириб, бу йўлдан қайтишга ундади ва бошқа иш топиб беришга ваъда берди. Маржона унга қулоқ солиб, саунага бормай қўйди. 
Ёлғиз қолган Сарвиноз бироз пул топгач, орқага, уйга қайтди. 
​Орадан бир ойлар вақт ўтгач, унга таниши Муаззам опа қўнғироқ қилди:
– Сарвиноз, сендан бир илтимосим бор эди, танишларим — Наташа билан Манзура деган қизлар иш излаб юрибди. Ниҳоятда шароитлари оғир, агар Россияда танишинг бўлса, уларга иш топишга ёрдам бер. Агар истасанг кечқурун кафега кел, ўтирамиз, кейин улар билан ҳам танишиб оласан.

📝Онам ажрашса бўлмасмикан, деб кўп ўйлардим” – олиманинг онаси ҳақидаги ўйлари

Бу ҳикоя менинг эмас, онамнинг ҳаёти ҳақида бўлади. Шукур, ота-онам ҳаёт. Суҳбатлашишни рад этганимнинг сабаби, улар мақолангизни ўқиб ранжишларидан қўрққан эдим. Лекин уч гўдак ва онанинг фожиаси мени сизга қўнғироқ қилишга мажбур қилди”, – дея гап бошлади у.
“Отанинг фарзанд олдидаги масъулияти онаникидан кам эмас. Ҳаттоки, кўп ҳам. Эр-хотин фарзандли бўлганидан сўнг ўзгаради – ота-она бўлишади. Бежиз ота-она сўзи бирга қўлланмайди. Уларнинг болалари олдидаги бурчи ҳам тенгма-тенг келади.
Афсуски, жамиятимизда кўпчилик ота-оналикка тайёр бўлмай туриб фарзандли бўлади. Иккисидан бири бу жараёнга тайёр бўлса яхши, иккиси ҳам тайёр бўлмаса, боланинг шўри деяверинг.
Менинг отам ҳам тайёр бўлмай туриб бу номга сазовор бўлганлардан эди. Отам чойхонада ишлар, онам тикувчи эди. Уч нафар ёш боласи ва қўлидаги бир гўдаги билан онам ишга чиқолмасди. Отам уйга тайинли пул олиб келмасди.
Пахса билан уриб кўтарилган икки хона шох-шаббалар устидан қилинган лойшувоқ том. Эшик ўрнига тутиб қўйилган қалин одёл. Уйимизнинг кўриниши шундай эди. Ёмғир ёғса беш жойдан чакка ўтарди. Тоғора борми, каттароқ идишми, онам нима топса чакка ўтаётган жойларга қўйиб чиқарди. Уйнинг бир бурчагида тўрт фарзандини қуш болаларини қанотлари остига олгандек бағрига босиб, қунишиб тонг оттирарди.
Туни билан уйга келмаган отам тушга яқин ҳеч нарсасиз кириб келарди. Кеча нега келмадингиз, хавотир олдим, деган сўроққа иссиқ печканинг олдида ухлаб қолибман, деб жавоб берарди.
Отам чойхонада арзимаган пулга қорни тўйгани ва иссиқ жойда ухлаётганига хурсанд бўлиб ишлаб юраверарди. Онам эса ёмғир ёғганда сизиб ўтган сувлар тошиб кетмаслиги учун тўлган идишларни туни билан бўшатиб, бизни иссиқ қилиш пайида бўлса, қолган тунлари лампа чироқ ёруғида тўқиш қилиб чиқарди.
Отам қимор ўйнар, ютқизиб қўйиб, ичиб келарди. Уйимизда қўлга илинадиган нима бўлса, қарзига бериб келар ёки сотиб пулини берарди. Ҳеч эсимдан чиқмайди, уйимизда битта катта эски телевизор бўларди. Отам қиморга ўшани тикиб юборган экан.
Онамнинг ухламай кутиб ўтирадиган одати бор эди. Ярим кечаси ичиб келганида биз ухлаб ётган бўлганмиз. Отам ютқазгани аламидан онамни роса уради. Бақир-чақир, нарсаларнинг синган овозидан уйғониб кетдим. Отам онамни шунақанги урарди, кўтариб отиб ҳам юборди. Бечора онам... нима жони бор. Учиб кетди. Югуриб бориб қучоқлаб олдим.
Онам ўлиб қолади деб роса қўрққанман. Букчайиб ўрнидан туриб, менга жойингга бориб ёт, деди. Биз отамни ёмон кўриб қолишимизни истамас эди. Нега калтак еяётганини ўзи ҳам билмасди. Отамга сабаб керак эмасди. Ичиб олса бўлди, онамдан аламини оларди. Хотини гапирадими, гапирмайдими, нега ичдинг дейдими, демайдими, фарқи йўқ. Онам аламини олиш воситаси эди. Ваҳоланки, улар севишиб оила қуришган...
Эртаси куни уйимизга машинада бир амаки келди. Отам телевизорни олиб чиқиб берди. Биз қўлга илинадиган биттагина матоҳимизга мўлтиллаб қараб қолдик. Ҳалиги киши бизга қаради-ю, телевизорни қайтариб берди. “Болаларингни қара туришини. Эпласанг қимор ўйна-да, нима қиласан эпламасанг”, деди-да, машинасига миниб кетди.
Олиб кетса ҳам бизга у қадар билинмасди. Боиси телевизор кўришга вақтимиз бўлмасди. Куни билан ишлардик. Ҳар куни соат 16:00 да болалар вақти бўларди. Ўшани кўриш орзу эди. Лекин нолимайман. Онам бизга иш қилдирар экан, шеър, эртаклар айтиб берарди. Ўзи ҳам тинмасди, бизни ҳам тиндирмасди.
Кийимлар тикиб, тўқиб сотган пулларига рўзғор қилиб келарди. Туғилган кунимизга китоб совға қиларди. Ҳеч эсимдан чиқмайди, 5-синфлигимда Худойберди Тўхтабоевнинг “Беш болали йигитча” асарини совға қилди.
Асар бош қаҳрамони Орифжон енгиб ўтган қийинчиликлар ортида меники ҳеч нарса эмас экан-ку, деганман. Ўша асарни ўқиганимдан сўнг таассуротларимни онамга сўзлаб бердим, фикрлашдик, жараён эса менга жуда ёқди. Энди туғилган кунимни кутмасдан мактаб кутубхонасидан китоб олиб, таассуротларимни онамга гапириб берадиган бўлдим. Қайси асарни ўқимай, онам уни болалигида ўқиганини айтиб, мен билан фикрлашар, тушунмаганларимни тушунтириб берарди.