Sirdaryo viloyat sanitariya-epidemiologik osoyishtalik va jamoat salomatligi boshqarmasi| Rasmiy kanal

​Muloyim qotil”, “kir qo‘llar kasalligi”. Gepatit qanday yuqadi va uning turlari haqida nimalarni bilish kerak?

🧬 Gepatit nima?

📝 Xalq tilida “sariq kasal” deb nomlangan gepatit virusli kasallik hisoblanadi. Unda jigar hujayralari zararlanishi kuzatilib, jigar faoliyati buzilishi oqibatida organizmda intoksikatsiya — zaharlanish yuz beradi.

➡️ Gepatitning o‘tkir va surunkali turlari bor. O‘tkir gepatit bilan kasallangan odam jigar qayta tiklanishiga imkon berish uchun bir yilgacha qat’iy parhez tutishi, spirtli ichimliklardan voz kechishi kerak. Surunkali gepatit o‘limga olib keluvchi jigar sirrozi va saratoni kabi asoratlarga sabab bo‘lishi mumkin

🦠 Gepatit bilan qanday kasallanish mumkin?

➡️ Asosan, ushbu kasallik virus yuqishi tufayli rivojlanadi. Bundan tashqari, gepatit o‘tkir zaharlanish, xususan, spirtli ichimlik fonida ham rivojlanishi mumkin

⁉️ A, B, C va boshqalar nimasi bilan farq qiladi?

➡️ Gepatit A — eng ko‘p uchraydigan, ammo boshqalariga nisbatan xavfsizroq kasallik turi hisoblanadi. U deyarli doim o‘tkir kechadi va surunkali bo‘lmaydi, o‘limga va boshqa turlarga nisbatan jiddiy oqibatlarga olib kelmaydi. Ushbu kasallik “kir qo‘llar kasalligi” deb ham ataladi. Virusni, asosan, kirlangan suv, taom, yaxshi yuvilmagan idish hamda kasallangan odam bilan kontaktda bo‘lish orqali yuqtirish mumkin. Gepatit A bilan kasallanmaslikning eng oson yo‘li vaksina qildirish hisoblanadi

⚠️ A, B, C va boshqalar nimasi bilan farq qiladi?

➡️ Gepatit A — eng ko‘p uchraydigan, ammo boshqalariga nisbatan xavfsizroq kasallik turi hisoblanadi. U deyarli doim o‘tkir kechadi va surunkali bo‘lmaydi, o‘limga va boshqa turlarga nisbatan jiddiy oqibatlarga olib kelmaydi. Ushbu kasallik “kir qo‘llar kasalligi” deb ham ataladi. Virusni, asosan, kirlangan suv, taom, yaxshi yuvilmagan idish hamda kasallangan odam bilan kontaktda bo‘lish orqali yuqtirish mumkin. Gepatit A bilan kasallanmaslikning eng oson yo‘li vaksina qildirish hisoblanadi

➡️ Gepatit B — kasallik turlari orasida eng xavflisi hisoblanadi. Yiliga ushbu kasallikdan 700 ming odam vafot etadi. Hozirgacha ham kasallik qo‘zg‘atuvchisiga bevosita ta’sir qiladigan preparat yo‘q. Davolash muolajalari jigarni yaxshilash va sirrozga aylanishining oldini olish hisoblanadi. Kasallik qon va odam organizmidan ajraladigan boshqa suyuqliklardan yoki onadan homilaga yuqadi. Agar kasallangan odamning bir tomchi qoni hovuzga tushsa, undagi suv zararlanish xavfi bo‘ladi

➡️ Gepatit C — “Muloyim qotil” deb ta’rif beriladigan ushbu kasallik turi ham ko‘pincha jigar sirrozi yoki saratoniga sabab bo‘lishi mumkin. Kasallik, asosan, qon orqali, ya’ni ehtiyotsizlik sabab stomatolog, manikyur va boshqa amaliyotlarda qon teggan buyumdan boshqa bir insonga yuqishi mumkin. Shuningdek, tish cho‘tkasi yoki soqol oladigan uskuna ham virus yuqishi uchun sabab bo‘ladi.

➡️ Gepatit D — shifokorlar tomonidan “superinfeksiya” deb ataladigan gepatit D organizmda gepatit B virusi bo‘lgandagina ko‘payadi. Aksar hollarda kasallik bilan zararlanish qon quyganda yoki giyohvandlarning shpritslari orqali yuqishi kuzatiladi. Onadan homilaga yuqishi ham mumkin. gepatit B ga chalingan bemorlar gepatit D yuqishiga moyil bo‘ladi. Gemofiliya kasalligi bor kishilar giyohvandlarning kasallikka chalinish ehtimoli yuqori. Bir vaqtni o‘zida gepatitning A va B turlariga chalinish holatlari ham uchrab turadi. Zararlangandan keyin kasallik rivojlangunicha gepatit B singari 1,5-6 oy vaqt o‘tishi mumkin.

➡️ Gepatit E — gepatit A singari E turi ham deyarli surunkali kechmaydi. Ammo ayol homiladorligining so‘nggi uch oyida ushbu virusni yuqtirib olsa, o‘lim ehtimoli 40 foizni tashkil qiladi

😷 Gepatit bilan zararlanmaslik uchun nima qilish kerak?

➡️ Shaxsiy gigiyena qoidalariga rioya qiling. Tibbiyot muassasalari va go‘zallik salonlarida bir martalik asboblardan foydalanish va ularni sterilizatsiyalanganiga e’tiborli bo‘lingIloji boricha bir yilda bir marta gepatitga qon tahlili topshiring

🌐Rasmiy sahifamizga obuna bo'ling
t.me/Mirzaobod_SEOvaJSb

​#Shirin_shahar

♻️Botulizm o‘tkir infeksion kasallik bo‘lib, uni Botulizm tayoqchasi (Clostridium) anaerob qo‘zg‘atadi. Tashqi muhit ta’sirlariga juda chidamli anaerob kislorodsiz sharoitda o‘sadigan mikroblar oilasiga mansub.

♻️Botulizm umumiy infeksion intoksikatsiya, oshqozon-ichak traktining buzilishi va nevrologik sindromlar ko‘rinishida namoyon bo‘ladi.

♻️Bu kasallik o‘ta xavfli va ko‘p hollarda o‘limga olib keladi. Botulizmning qo‘zg‘atuvchisi — Clostridium bakteriyasi uy sharoitida tayyorlangan dudlangan baliq va go‘sht, sabzavot va meva konservalari hamda yaralarda rivojlanadi.

♻️Botulizm belgilari va kasallikning xavfli tomonlari Botulizmning birinchi belgilari intoksikatsiya ko‘rinishida namoyon bo‘ladi:
✅ko‘ngil aynishi
✅qusish
✅qorin og‘rig‘i
✅Zaiflik va bosh aylanishi kuzatiladi.

Ba’zi bemorlar hushini yo‘qotishi ham mumkin. Qayt qilish va ich ketishi qisqa vaqt davom etib, nevrologik belgilar boshlanganidan so‘ng odatda yo‘qoladi. Keyin esa nerv tizimida buzilishlar sodir bo‘ladi, infeksiya bosh miya va orqa miyadan mushak to‘qimalariga o‘tadigan nerv impulslari bloklanadi. Natijada mushak tolalarining funksiyasi kamayadi yoki butunlay yo‘qoladi.

♻️Disfagiya (yutina olmaslik), dizartriya (nutqning buzilishi), dispnoe (nafas olishning buzilishi) vujudga keladi, ko‘z xiralashadi va oxir-oqibat qo‘l va oyoqlar falajlanadi.

♻️Agar o‘z vaqtida tez tibbiy yordam ko‘rsatilmasa, bemor nafas olish mushaklarining to‘xtashi tufayli halok bo‘lishi mumkin. Chunki butun tanadagi mushaklar ishdan chiqqach, bemor nafas ham ololmaydi.

Botulizmni oldini olish❗️

🥗Bozorlarda va aholi gavjum bo‘ladigan joylarda fuqarolar tomonidan uy sharoitlarida tayyorlanib, noqonuniy ravishda sotilayotgan, sifati kafolatlanmagan dudlangan go‘sht va baliqlarni hamda sabzavot-meva konserva mahsulotlarini xarid qilmaslik;

❌Shaxsiy xonadonlarda tayyorlangan bu kabi mahsulotlar kasallik keltirib chiqarishi mumkinligini unutmaslik;

❌Oziq-ovqatlarni konservalashda ehtiyot bo‘lish va idishlar sterillanganligiga ishonch hosil qilish;

🛑Yaroqlilik muddati o‘tgan, qadog‘i buzilgan, ko‘pikli, mog‘orli yoki yomon hidli , shikastlangan, shishgan banka va qadoq va butilkalardagi taomlarni tashlab yuborish;

⛔️Sovuq ovqatlarni 5° C dan past haroratda va issiq taomlarni 60° C dan yuqori haroratda saqlash;

🅾️Ochiq yaralarni sovun va suv bilan yuvish;