Xalq va tilining yoshi har qachon ham u atalayotgan ot tarixi bilan o‘lchanavermaydi. Chunki muayyan til o‘z tarixi davomida bir qancha nom bilan yuritilgan bo‘luvi mumkin. Buning misoli: hozirgi o‘zbek, o‘zbek tili atamalarining kelib chiqish tarixi uning qadar eski emas. Aslida esa o‘zbek xalqi va tilining tarixi juda eski zamonlarga ildiz otgan bo‘lib, hozirgi otining tarixi uning yoshini o‘zida aks ettirmaydi. O‘tmishda hozirgi o‘zbeklar va ularning tili bir qancha nom bilan atab kelingan. Qadimgi turk ijtimoiy-siyosiy muhitida “xalq, ulus tushunchasini äl~el, bodun~bodun, el-kün, el-ulus so‘zlari ifoda etgan. Bizgacha yetib kelgan ilk yozma obidalarda turkiy
qavmlarning otlari ham tilga olinadi. Masalan, ko‘k turk bitiglarida turkiy qavmlarning umumiy oti türk (türk, türk bodun, türk eli) deb atalgan. Turkiy qavmlar esa oğuz (bu qavm uyushmalari säkiz oğuz, toquz oğuz deyilgan), uyğur, tatar (tatar, toquz tatar, otuz tatar), qarluq, qïpčaq, qïrqïz, basmïl otlari bilan qayd etiladi. Ba’zan bular bodun so‘zi bilan birikma shaklida ham qo‘llangan: oğuz bodun, toquz oğuz bodunï, qarluq bodun, “mamlakat, yurt” tushunchasini el so‘zi ifodalagan: türk qïpčaq eli singari. Muhimi, yozma manbalarda turkiy til va uning dialektlari ana shu qavmlarning oti bilan atog‘liq. Bu atamalar til so‘zi bilan ham qo‘shib ishlatilgan. Masalan: oğuz tili, uyğur tili.
Davomi bor…✍️👇