❓
Gipotezami yoki Dispozitsiya? ❓
Huquq normasining mazkur elementlarini qanday farqlab olish mumkin?
➖➖➖
Eng osoni — huquq normasining sanksiya qismini ajratib olish.
❓
Lekin, gipoteza va dispozitsiya o'zaro qanday farqlanadi?
➖➖➖
Aslida oddiy qoida ya'ni, huquq normasini harakatga keltiruvchi shart-sharoit bu
gipotezadir. Ya'ni, birorta huquqiy qoidani ishlashi uchun gipoteza —
faraz qilingan shart sodir bo'lishi kerak. Agar huquq normasining harakatga kelishi uchun hech qanday shart belgilangan bo'lmasa, demak bu huquq normasi
faqat dispozitsiyadan iborat bo'ladi.
MISOLLAR⤵️:
1️⃣ "Yer osti boyliklari, suv, o‘simlik va hayvonot dunyosi hamda boshqa tabiiy resurslar umummilliy boylikdir".
2️⃣ "O‘zbekiston Respublikasining pul birligi so‘mdir".
3️⃣ "O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi ijro etuvchi hokimiyatni amalga oshiradi".
Yuqoridagi qoidalarning amal qilishi uchun hech qanday shart
BELGILANMAGAN
. Demak, yuqoridagi qoida huquq normasi dispozitsiyasining o'zidan iboratdir.
➖➖➖
⁉️GIPOTEZA QANDAY ANIQLANADI? Yuqorida keltirilgan dispozitsiyadagi qoidaning amal qilishi uchun shart etib belgilangan holatlar bo'lsa, mana shu shartlar gipotezadir.
Aniqlashning bir qancha usullari bor, shulardan eng osoni kalit so'zlardan foydalanishdir
KALIT SO'ZLAR: Agar... ...sa, Qanday holatda... Qanday sharoitda... kabilardir.
MISOLLAR⤵️:
1️⃣ "Agar O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomasida O‘zbekiston Respublikasining qonunida nazarda tutilganidan boshqacha qoidalar belgilangan bo‘lsa (
GIPOTEZA
), O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomasi qoidalari qo‘llaniladi (
DISPOZITSIYA
)".
2️⃣Aybdorlikka oid barcha shubhalar,
agar ularni bartaraf etish imkoniyatlari tugagan bo‘lsa (GIPOTEZA),
gumon qilinuvchining, ayblanuvchining, sudlanuvchining yoki mahkumning foydasiga hal qilinishi kerak (
DISPOZITSIYA
).
3️⃣ Agar shaxsning o‘z aybini tan olganligi unga qarshi yagona dalil bo‘lsa (
GIPOTEZA
), u aybdor deb topilishi yoki jazoga tortilishi mumkin emas (
DISPOZITSIYA
).
➖➖➖
🧠Endi test ishlab ko'ramiz: "
Voyaga yetgan mehnatga layoqatli farzandlar o‘z ota-onalari haqida g‘amxo‘rlik qilishga majburdirlar".
Yuqoridagi normaning ajratilgan qismi
huquq normasining qaysi elementiga tegishli?A)
Gipoteza B)
Dispozitsiya ✅
To'g'ri javob: AChunki, huquq normasi farzandlar faqatgina voyaga yetgan bo'lsa, faqatgina mehnatga layoqatli bo'lsa ota-onasiga g'amxo'rlik qilishga majburligini nazarda tutadi.
Voyaga yetgan mehnatga layoqatli — bo'lish huquq normasining amalga oshish shartidir. ➖➖➖
#️⃣Demak, xulosa qilamiz: ℹ️huquq normasida hech qanday shartlarsiz amal qiladigan qoida belgilangan bo'lsa — bu
dispozitsiya;
ℹ️dispozitsiyaning amalga oshishi uchun belgilangan shartlar bo'lsa — bu
gipotezadir.
‼️
Ana endi boshidan yana bir marta takror o'qing!
©«LEGAL_ZONE»
📌𝗕𝗶𝘇𝗻𝗶𝗻𝗴 𝗧𝗲𝗹𝗲𝗴𝗿𝗮𝗺 𝗸𝗮𝗻𝗮𝗹:
👉🏻
@LAWYERS_ACADEMY