Qurʼon Maxludqdir fitnasi haqida ozroq maʼlumot:
Abbosiylar
xalifasi Al-Ma'mun falsafa va ilohiyotni yaxshi ko'rar edi. U tarixda
tarjima harakati deb atalgan grek falsafasini yetkazish va tarjima qilishga undagan. Bu ishda uning atrofidagilar koʻproq
jahmiylar va mo'taziliylar kabilar edi.
Jahmitlar va mo'taziliylar deganda nimani tushunamiz?
Ular
Alloh taologa, Alloh taoloning ism va sifatlariga, qismat va taqdirga iymon keltirishda kufr e’tiqodiga ega bo‘lgan bid’atchi guruhlardir.
Bu odamlar Al-Ma'munning saroyi va uning atrofidagi kishilar bo'lib, uning falsafa va ilohiyotni yaxshi ko'rishini bilib, uni o'zlarining ta'limotlariga va Qur'onning yaratilganiga ishontirdilar. Alloh asrasin.
Al-Ma'mun Qur'onning yaratilganiga to'liq ishonch hosil qildi.
U dediki:
Toki biz haq bo‘lsak, uni qatʼiy joriy qilamiz" dedi.
Dunyo unga qarshi chiqmasligi uchun avvalo olimlarning fikrini sinab ko'rmoqchi edi.
Imom Ahmad ibn Hanbalning ustozi, Iroqdagi sunniy ulamolar boshlig‘i
Yazid ibn Horunni yoniga chaqirib, uni ishontirishga urundi.
U kishi bu bema'ni gapni Ma'munning elchisidan eshitgach, ishonmadi. U zot Ma'munning elchisi Ma'munga yolg'on gapiryapti va u buni unga buyurmagan deb hisobladi.
Bu davrda Yazid ibn Horunning mavqei Islom olamida juda katta taʼsirga ega boʻlib, uning oldida hatto Xalifa qudrari ham titrab ketar edi. Natijada, Xalifa
Yazid ibn Horun vafot etguncha jim turdi.
Yazid oʻlgach, darhol Al-Ma’mun Qur’onning yaratilgani, buni inkor etgan kishining boshi kesilishi haqida farmon chiqardi. Soʻngra, oʻz fikrni olimlar, jamoatchilik va qozilarga yetkazishni buyurdi.
Ular orasida
Imom Ahmad buni rad etdi.
Natijada, haq va botil o‘rtasidagi ziddiyat kelib chiqdi va Imom Ahmad
ikki yilu to‘rt oy qamoqqa tashlandi.
Al-Ma'mun vafot etganda ham Imom Ahmad kishanlangan holda edi.
Uning vorisi
Al-Mo'tasim ochiq shaxsiyatga ega bo'lib, Qur'onning yaratiliganligi g'oyasiga ishonmagan, shuning uchun u tinchliksevarlik va bahs-munozaralarga ishongan.
Aynan uning davrida
Imom Ibn Hanbal bilan mo'tazilalar o'rtasida bahslar bo'lib, Imom Ahmad ularni mag'lub etdi, chunki ular faqat quruq so'z egalari ekanligi maʼlum boʻlgan edi.
Atrofdagilar Al-Mu'tasimni Imom Ahmadga qarshi gijgijlashda davom etdilar. Natijada, keyinroq u qiynoqqa solinib, qiynoqlar og'irligidan vafot etishiga sal qoldi.
Al-Mu'tasim Imom Ahmad botilga taslim boʻlmagach, uni ozod qilishga buyurdi!!
Imom Ahmad ko‘p oylar davomida oʻz yaralarini davolab turdi.
Shundan keyin Al-Mu'tasim vafot etdi. Undan keyin taxtga
Al-Votiq kelib, u ham o'z otasiga o'xshab, Imom Ahmadni surgun qilishni va odamlar bilan aralashishdan to'sishni, kim u bilan aralashsa, boshini kesishni davom etdi.
Faqat
Xalifa Al-Mutavakkil hokimiyatnibo'z qo'liga olganidan soʻng, bu fitna butunlay bostirildi.
Bu nizo
15 yil davom etib, Al-Ma'mun hukmronligining oxirgi 2 yilidan boshlanib,Al-Mutavakkil hukmronlik kelishi bilan tugaydi.
Al-Ma'mun...Al-Mu'tasim...Al-Votiq..Bu Imom Ahmadga qarshi davlat boshliqlari edilar. Ammo ular magʻlub boʻldilar va Haq botilni yoʻq qildi.
Buning eng katta va eng muhim sabablaridan biri ilohiyot ulamolari va bid'at ahli uchun maydon ochishdir. Ish shu qadar katta bo'ldiki, sunniylar va jamoatning
1000 ta eng ko'zga ko'ringan ulamolarini yo'q qilgan katta fitnaga aylandi!!
Imom Ahmad bin Hanbal bundan keyin juda mashhur bo'lib, unga
sunniylar imomi unvoni berilgan.
In Shaa Allah, kelajakda Qur'onning yaratilganligi masalasidagi bahslar haqida batafsil maʼlumotlar yozishga harakat qilamiz.
@Islombilanbirgamiz