Forward from: Rabbimov Jasur (𐱅𐰇𐰼𐰜)
RUSLARNING IDDAOLARI
Ruslar Turkistonga kelib, yaxshi tomir otib, oʻrnashganlaridan keyin qilgan tashviqotlari: “Turkistonning qora chiroqlari, jin chiroqlari oʻrniga fonarlar keltirdik, mum shamlari oʻrniga elektr keltirdik, xom boʻz oʻrniga chitlar, batislar, chakmanlar uchun movut-yung gazlamalar keltirdik, charx, chigʻiriq, juvozlar oʻrniga moshinalar keldi. Tegirmongacha moshinalashdi, toʻqima fabrikalar turli moshinalar bilan xalq hushu xursandchilik va saodatga erishdi”, deb tashviqot qiladigan boʻldilar.
Holbuki, bu asrda butun dunyo boʻyicha taraqqiyot davri boshlangan, ruslargina emas, dunyodagi hamma millatning koʻzi ochilgan, ishlar oldiga bosgan, koʻp ishlar mashinalashgan bir davr boshlangan edi. Bu tabiiy taraqqiyotni hech bir yoʻl bilan toʻxtatib boʻlmas, mumkin ham emas edi. Bir millat ijobiy taraqqiy qilsa, boshqalari bu taraqqiy, bu yangilik qarshisida tomoshabin boʻlib qolmas edi. Ruslar kelmasdan avvalroq Turkistonning xorijga chiqadigan mollarini, xususan oq brillant paxtasi ishqida Hindiston, Afgʻoniston yoʻllari bilan Turkistonga Yevropaning turli mollari kela boshlagan, Turkiston yoshlari uxlab yotmagan edi. Tarixda sobitki, Chin tuprogʻi Turkistonga hamdevor boʻlgani uchun Chinning mumtoz mollari Turkiston gavjum bozorlarida sotilar edi.
Durust, ruslar qoʻli bilan turli zavodlar qurildi, har xil shirkatlar, chunonchi, Kuznetsov, Proxorov, Gubnurning shirkatlari ochildi, temir yoʻllar uzoq masofalarga qadar yotqizildi, bunga gap yoʻq. Ammo bularning vujudi Turkistonning boyligini soʻrish uchun, maʼdanlarini osonlik bilan Moskovga joʻnatish uchun bir vasila boʻldi. Kerak boʻlganda rus askarlarini keng Turkistonning bir boshidan yana bir boshiga yetkazish uchun, faqat va faqat ruslarning uzoqni koʻzlagan manfaati uchun boʻlgan reja edi bu.
Qurilgan shirkatlar qoʻliga ilingan ne boylik – Turkistonning paxtasi, ipaklari, oltin konlari, yer osti boyliklari, neft, keyinchalik uran tamomila ruslarning tegirmoniga oqizildi.
Manba: Muso Turkistoniy. «Buyuk Turkiston fojiasi». 34-35-betlar.
Ruslar Turkistonga kelib, yaxshi tomir otib, oʻrnashganlaridan keyin qilgan tashviqotlari: “Turkistonning qora chiroqlari, jin chiroqlari oʻrniga fonarlar keltirdik, mum shamlari oʻrniga elektr keltirdik, xom boʻz oʻrniga chitlar, batislar, chakmanlar uchun movut-yung gazlamalar keltirdik, charx, chigʻiriq, juvozlar oʻrniga moshinalar keldi. Tegirmongacha moshinalashdi, toʻqima fabrikalar turli moshinalar bilan xalq hushu xursandchilik va saodatga erishdi”, deb tashviqot qiladigan boʻldilar.
Holbuki, bu asrda butun dunyo boʻyicha taraqqiyot davri boshlangan, ruslargina emas, dunyodagi hamma millatning koʻzi ochilgan, ishlar oldiga bosgan, koʻp ishlar mashinalashgan bir davr boshlangan edi. Bu tabiiy taraqqiyotni hech bir yoʻl bilan toʻxtatib boʻlmas, mumkin ham emas edi. Bir millat ijobiy taraqqiy qilsa, boshqalari bu taraqqiy, bu yangilik qarshisida tomoshabin boʻlib qolmas edi. Ruslar kelmasdan avvalroq Turkistonning xorijga chiqadigan mollarini, xususan oq brillant paxtasi ishqida Hindiston, Afgʻoniston yoʻllari bilan Turkistonga Yevropaning turli mollari kela boshlagan, Turkiston yoshlari uxlab yotmagan edi. Tarixda sobitki, Chin tuprogʻi Turkistonga hamdevor boʻlgani uchun Chinning mumtoz mollari Turkiston gavjum bozorlarida sotilar edi.
Durust, ruslar qoʻli bilan turli zavodlar qurildi, har xil shirkatlar, chunonchi, Kuznetsov, Proxorov, Gubnurning shirkatlari ochildi, temir yoʻllar uzoq masofalarga qadar yotqizildi, bunga gap yoʻq. Ammo bularning vujudi Turkistonning boyligini soʻrish uchun, maʼdanlarini osonlik bilan Moskovga joʻnatish uchun bir vasila boʻldi. Kerak boʻlganda rus askarlarini keng Turkistonning bir boshidan yana bir boshiga yetkazish uchun, faqat va faqat ruslarning uzoqni koʻzlagan manfaati uchun boʻlgan reja edi bu.
Qurilgan shirkatlar qoʻliga ilingan ne boylik – Turkistonning paxtasi, ipaklari, oltin konlari, yer osti boyliklari, neft, keyinchalik uran tamomila ruslarning tegirmoniga oqizildi.
Manba: Muso Turkistoniy. «Buyuk Turkiston fojiasi». 34-35-betlar.