🛡 Yolg’onni nutqiy gaplar bo’yicha aniqlash.
Inson rost so’zlayotganida o’zini erkin tutadi (nutqida bemalollik ko’rinadi), u qoliplardan foydalanmaydi, narsa va hodisalarni tavsiflash uchun o’zi shakllar o’ylab topadi. Yolg’onchi esa, boshqa narsani gapirib qo’yishdan qo’rqib, qolip iboralar (namunaviy konstruksiyalar), film va kitoblardagi syujetlardan foydalanadi va h.k.
S. V. Asyamovning «Yolg’onni aniqlash strategiyasi» asarida ta’kidlanganidek, aynan tafsilotlarning ziddiyati emas, balki o’zaro nomuvofiqligi suhbatdoshning haqgo’yligidan dalolat beradi. «Gap shundaki, haqiqatni so’zlovchi inson so’zlari qanday qabul qilinishi, birovning unga ishonish-ishonmasligi haqida o’ylamaydi. U oddiygina haqiqiy voqealarni bayon etadi va birorta fakt avval bayon etilganlariga mos kelmayotganidan uyalmaydi – axir hayotning o’zi ziddiyatlarga to’la. Yolg’onchi esa barcha faktlarni «silliqlaydi», hikoyasini imkon qadar muvofiqlashgan va, uning fikricha, ishonchli qilishga intiladi. Yolg’onchining yodlab olgan iboralarni ko’p bora takrorlashi aynan shu bilan izohlanadi. U avval aytgan so’zlaridan chekinishdan, hikoyasida noaniqliklarni sezib qolganingizda unga ishonmay qo’yishingizdan qo’rqadi. Agar bunga ishonch hosil qilishni istasangiz, so’roq o’tkazish taktikasi bo’yicha tavsiyalardan foydalaning: suhbatdoshingizga ma’no jihatdan bir xil savollarni har safar yangi shaklda bering. Haqgo’y suhbatdoshingiz har safar javobni yangi shaklda beradi (biroq agar savollarni suhbatdoshingiz ularga qisqacha javob bera oladigan tarzda bersangiz, bu usul ish bermasligi mumkin). Yolg’onchi esa aytilgan variantdan chekinmaslikni afzal biladi va yodlab olgan javobini takrorlayveradi» .
Yolg’onchini nutqning kuchi, balandligi, tembri, intonatsiyalari, sur’ati va to’xtamlari fosh etishi mumkin. Vaqti-vaqti bilan yo’talib qo’yish, tomoq qirish, intonatsiyalar va tembrni beixtiyor almashtirish, ovozda titroq paydo bo’lishi – bularning bari suhbatdoshning, ehtimol, yolg’on gapirayotgani tufayli, haddan tashqari zo’riqayotganini ko’rsatuvchi alomatlardir. Mantiqiy va hissiy jihatdan asossiz to’xtamlar, savollarga haddan tashqari tez javob berilayotgani ham yolg’onning tashqi ko’rinishi sifatida baholanishi mumkin.
@Endarfing_feramon_dopamine
Inson rost so’zlayotganida o’zini erkin tutadi (nutqida bemalollik ko’rinadi), u qoliplardan foydalanmaydi, narsa va hodisalarni tavsiflash uchun o’zi shakllar o’ylab topadi. Yolg’onchi esa, boshqa narsani gapirib qo’yishdan qo’rqib, qolip iboralar (namunaviy konstruksiyalar), film va kitoblardagi syujetlardan foydalanadi va h.k.
S. V. Asyamovning «Yolg’onni aniqlash strategiyasi» asarida ta’kidlanganidek, aynan tafsilotlarning ziddiyati emas, balki o’zaro nomuvofiqligi suhbatdoshning haqgo’yligidan dalolat beradi. «Gap shundaki, haqiqatni so’zlovchi inson so’zlari qanday qabul qilinishi, birovning unga ishonish-ishonmasligi haqida o’ylamaydi. U oddiygina haqiqiy voqealarni bayon etadi va birorta fakt avval bayon etilganlariga mos kelmayotganidan uyalmaydi – axir hayotning o’zi ziddiyatlarga to’la. Yolg’onchi esa barcha faktlarni «silliqlaydi», hikoyasini imkon qadar muvofiqlashgan va, uning fikricha, ishonchli qilishga intiladi. Yolg’onchining yodlab olgan iboralarni ko’p bora takrorlashi aynan shu bilan izohlanadi. U avval aytgan so’zlaridan chekinishdan, hikoyasida noaniqliklarni sezib qolganingizda unga ishonmay qo’yishingizdan qo’rqadi. Agar bunga ishonch hosil qilishni istasangiz, so’roq o’tkazish taktikasi bo’yicha tavsiyalardan foydalaning: suhbatdoshingizga ma’no jihatdan bir xil savollarni har safar yangi shaklda bering. Haqgo’y suhbatdoshingiz har safar javobni yangi shaklda beradi (biroq agar savollarni suhbatdoshingiz ularga qisqacha javob bera oladigan tarzda bersangiz, bu usul ish bermasligi mumkin). Yolg’onchi esa aytilgan variantdan chekinmaslikni afzal biladi va yodlab olgan javobini takrorlayveradi» .
Yolg’onchini nutqning kuchi, balandligi, tembri, intonatsiyalari, sur’ati va to’xtamlari fosh etishi mumkin. Vaqti-vaqti bilan yo’talib qo’yish, tomoq qirish, intonatsiyalar va tembrni beixtiyor almashtirish, ovozda titroq paydo bo’lishi – bularning bari suhbatdoshning, ehtimol, yolg’on gapirayotgani tufayli, haddan tashqari zo’riqayotganini ko’rsatuvchi alomatlardir. Mantiqiy va hissiy jihatdan asossiz to’xtamlar, savollarga haddan tashqari tez javob berilayotgani ham yolg’onning tashqi ko’rinishi sifatida baholanishi mumkin.
@Endarfing_feramon_dopamine