Sevara Alijonovaning “Mahkum sayohati” esselar to‘plami kitob holida chop etilganidagina ushbu janr ixlosmandlari unga jiddiy e’tibor berishdi. Chunki yosh muallifning ko‘nglida kundan kunga murakkablashib borayotgan dunyoviy voqea-hodisalar mohiyatini, insonning favqulodda chigal olamini, o‘zaro munosabatlar, unutilayotgan va urfga kirayotgan yangi qadriyatlar zamirida nimalar borligini anglashga intilish borligi uchun ham shunday bo‘ldi.
Sevara essechilikda deyarli shakllangan uslub va yo‘ldan osongina yurishni, qalamini koyitmaslikni emas, tuyg‘ulari, hayrat va iztiroblari, goho buguncha jo‘nroq eshitilayotgan ovozini ifodalashda o‘z yo‘li va uslubini topishga harakat qilayotganini o‘quvchi sezadi, albatta. Fikrimcha, uning “Sukunat shovqini”, “Begemot va men”, “Mahkum sayohati” esselarining muhim yutug‘i shu.
Ammo yo‘l topish, boshqalarnikiga o‘xshamaydigan ovozga ega bo‘lish oson emas. Bundan ham og‘iri — esseda muallif ko‘p o‘rinlarda (tug‘yon va hissiyot vujudini butunlay egallab olganida, idrok ko‘zlari nimadandir kattalashib qotib qolganida ham) o‘zini o‘zi cheklamasligi, o‘zi bilan o‘zi kurashib, bu jangda g‘olib bo‘lishi zarur.
Ahmadjon Meliboyev
Sevara essechilikda deyarli shakllangan uslub va yo‘ldan osongina yurishni, qalamini koyitmaslikni emas, tuyg‘ulari, hayrat va iztiroblari, goho buguncha jo‘nroq eshitilayotgan ovozini ifodalashda o‘z yo‘li va uslubini topishga harakat qilayotganini o‘quvchi sezadi, albatta. Fikrimcha, uning “Sukunat shovqini”, “Begemot va men”, “Mahkum sayohati” esselarining muhim yutug‘i shu.
Ammo yo‘l topish, boshqalarnikiga o‘xshamaydigan ovozga ega bo‘lish oson emas. Bundan ham og‘iri — esseda muallif ko‘p o‘rinlarda (tug‘yon va hissiyot vujudini butunlay egallab olganida, idrok ko‘zlari nimadandir kattalashib qotib qolganida ham) o‘zini o‘zi cheklamasligi, o‘zi bilan o‘zi kurashib, bu jangda g‘olib bo‘lishi zarur.
Ahmadjon Meliboyev