Фредерик Старр: Путин билан битим - бу муаммонинг ечими эмас Таниқли сиёсатшунос олим Фредерик Старр "
The National Interes" нашрида эълон қилинган мақоласида Путин билан ҳар қандай "битимлар"нинг Украина ва халқаро тартиб учун самарасиз эканлигини айтмоқда. У ҳозирги вазиятни, тарихий параллелалар, Россиядаги ички инқирозлар ва Ғарбнинг стратегик хатоларини ўз ичига олган ҳолда, ишонарли таҳлил билан
ёритмоқда:
Авторитар режимлар билан келишувнинг иллюзиясиТарихий тажриба шуни кўрсатадики, агрессив режимлар билан тузилган компромиссли "битимлар" одатда узоқ муддатли барқарорликка олиб келмайди, аксинча, уларнинг жазоланмаслигига бўлган ишончни кучайтиради. Путинни қўллаб-қувватлаш учун Ғарб томонидан қилинган имтиёзлар - масалан,
Украина ҳудудларининг оккупациясини тан олиш - муқаррар равишда Россия ичидаги авторитар назоратни мустаҳкамлайди ва Марказий Осиё каби бошқа минтақаларда ҳам экспанционистик интилишларни рағбатлантиради.
Россия ички фронтининг қулаш хавфиСтаррнинг фикрича, Россия нафақат ҳарбий турғунликка дуч келмоқда, балки чуқур ички инқирозни бошдан кечиряпти. Нархларнинг ошиши, демографик фалокат, қайтган ветеранларнинг жиноятчилиги ва иқтисодий таназзул ижтимоий барқарорликни заифлаштиряпти. Ушбу омиллар Путинни мамлакат ичидага позициясига зарба бериб, урушни ҳозирги даражада давом эттириш қобилиятини камайтиради. Шу билан бирга, бу Кремль томонидан репрессияларнинг кучайиши ва ўзини ўзи тутишдаги олдиндан башорат қилиб бўлмайдиган ҳаракатлар хавфини оширади.
Ғарбнинг хато қўрқувлариЭксперт Россиянинг мағлубияти ядро қуролидан назоратсиз фойдаланишга олиб келиши ҳақидаги хавотирларнинг ҳаддан ташқари оширилганлигини таъкидлайди. Ҳарбий ва сиёсий воқеликлар шуни кўрсатадики, Кремль ядро таҳдидини босим воситаси сифатида ишлатмоқда, аммо унинг амалда қўлланиш эҳтимоли жуда кам. Ғарб Украина ҳарбий қўллаб-қувватлашни кучайтиришга эътибор қаратиши керак, бу эса Россиянинг стратегик мағлубиятини тезлаштиради.
Имтиёзларнинг мумкин бўлган оқибатлариПутин билан тузилган битим, агар у Россиянинг оккупация қилинган ҳудудларни сақлаб қолишини таъминласа,
Хитой ва Эрон каби бошқа авторитар режимлар учун хавфли прецедент яратади. Бу халқаро хавфсизлик кафолатларига бўлган ишончни заифлаштиради ва дунёда беқарорликнинг ўсишига олиб келади. Бундан ташқари, Путиннинг ҳокимиятда қолиши унинг автократик иттифоқчилари билан ўз ўқларини кучайтиради ва Россия ичидаги ислоҳотларни қийинлаштиради.
Марказий Осиёнинг ролиМақолада Қозоғистоннинг тилга олиниши алоҳида эътиборга лойиқ.
Кремлнинг Қозоғистон суверенитетининг "ноқонунийлиги" ҳақидаги баёнотлари Марказий Осиёни хавф зонасига қўяди. Украина масаласидаги Ғарб имтиёзлари Қозоғистон, Ўзбекистон ва минтақанинг бошқа давлатларига босимни кучайтириб,
уларнинг мустақиллиги ва минтақавий хавфсизлиги учун янги таҳдидларни юзага келтиради. Юқоридагиларни инобатга олган ҳолда, сиёсатшунос Старр бир қатор таклифларни илгарисурмоқда:
Биринчи, Ғарб Кремлни "тинчлантириш" стратегиясидан воз кечиши ва Украинани ҳудудий яхлитлигини тўлиқ тиклашгача қўллаб-қувватлашни давом эттириши керак.
Иккинчи, Россия иқтисодиётини заифлаштирадиган санкцияларга ва Москванинг халқаро изоляциясига эътиборни кучайтириш зарур.
Учинчи, Марказий Осиё билан ҳамкорликни мустаҳкамлаш, жумладан, транспорт йўлаклари ва энергетика инфратузилмасига инвестицияларни ривожлантириш орқали уларнинг Россияга бўлган қарамлигини камайтириш лозим.
Хулоса қилиб айтганда, Путин билан битим - бу муаммонинг ечими эмас, балки янги таҳдидни кечиктиришдир.
Россиянинг мағлубияти авторитар режимлар учун сабоқ ва мамлакат ичидаги ислоҳотлар учун туртки бўлиши керак.@platformauzb
