LadyMedPro

Hozir sizlarga eng yosh tolibamning eng kreativ feedback larini qoldiraman ❤️❤️

Homiladorlik davrida temir quyidagi asosiy sabablar tufayli sarflanadi:
1. Homila rivojlanishi uchun – Temir homilaning qon tizimini shakllantirish va kislorod yetkazib berish uchun zarur. Homila gemoglobin sintezi uchun onaning temir zaxirasidan foydalanadi.
2. Plasenta shakllanishi uchun – Plasenta rivojlanishida va kislorod almashinuvini ta’minlashda temir muhim rol o‘ynaydi.
3. Onaning qon hajmi oshishi uchun – Homiladorlik davrida ayolning qon hajmi taxminan 50% ga ortadi. Bu qonning suyuq qismi (plazma) ko‘paygani sababli qon suyuladi va natijada gemoglobin darajasi pasayishi mumkin. Temir etarli bo‘lmasa, homiladorlik anemiyasi rivojlanadi.
4. Bola tug‘ilgandan keyin – Yangi tug‘ilgan chaqaloq hayotining dastlabki oylarida ona tomonidan yetkazilgan temir zaxirasidan foydalanadi. Shuning uchun ona homiladorlik davrida yetarli miqdorda temir iste’mol qilishi kerak.
5. Doimiy fiziologik yo‘qotishlar – Homilador ayolning organizmida temir soch to‘kilishi, teri hujayralarining yangilanishi va ovqat hazm qilish tizimi orqali chiqib ketishi sababli ham sarflanadi.

Shu sababli homilador ayollarga temirga boy mahsulotlar (qizil go‘sht, jigar, dukkaklilar, ko‘katlar) iste’mol qilish va shifokor tavsiyasiga ko‘ra temir preparatlarini qabul qilish tavsiya etiladi.

Hi ladiess🤗🤗

Kesarcha kesish (kesar kesish, KS) operatsiyasi homiladorlikning 37-40-haftalarida bajarilishi tavsiya etiladi. Biroq, operatsiyaning aniq vaqti homila va onaning sog‘lig‘iga bog‘liq holda belgilanadi.

Rejalashtirilgan kesarcha kesish uchun eng yaxshi vaqt
• 39-haftadan keyin (39+0 – 40+0) qilish tavsiya etiladi, chunki bu vaqtda homilaning o‘pkasi to‘liq yetiladi va tug‘ruq asoratlari kamayadi.
• 37-38-haftalarda faqat tibbiy ko‘rsatmalar bo‘lsa amalga oshiriladi (masalan, homilada yoki onada xavfli holatlar mavjud bo‘lsa).
• 36-haftadan oldin juda kam hollarda (masalan, og‘ir preeklampsiya, platsentaning to‘liq yopishib qolishi yoki homilaning og‘ir nuqsonlari bo‘lsa) bajariladi.

Kesarcha kesish qachon erta bajarilishi mumkin?

Ba’zi tibbiy sabablarga ko‘ra, KS 37-haftadan oldin o‘tkazilishi mumkin:
• Platsentaning noto‘g‘ri joylashishi (platsenta previa) – bachadon chiqishini to‘sib qo‘ygan bo‘lsa.
• Og‘ir preeklampsiya yoki eklampsiya – onaning qon bosimi juda yuqori bo‘lsa va hayotiga xavf tug‘dirsa.
• Homila kislorod yetishmovchiligi (fetal distress).
• Ikki yoki undan ortiq avvalgi kesarcha kesish – bachadon yorilish xavfi yuqori bo‘lsa.
• Ko‘p homilali homiladorlik (egizak yoki undan ortiq homilalar).
• Homilaning noto‘g‘ri joylashuvi (masalan, to‘liq chanoq bilan kelishi).

Tabiiy tug‘ruq bilan solishtirganda rejalashtirilgan KS afzalliklari

✅ Tug‘ruq jarayoni oldindan rejalashtiriladi, stress va favqulodda holatlar kamayadi.
✅ Bachadon yorilishi yoki homila tushish xavfi past bo‘ladi.
✅ Homila kislorod yetishmovchiligi yoki boshqa favqulodda holatlar oldini olish mumkin.

Rejalashtirilgan KSning mumkin bo‘lgan kamchiliklari

❌ Tug‘ruqdan keyingi tiklanish uzoqroq davom etadi.
❌ Qorin bo‘shlig‘ida chandiq qolishi va keyingi homiladorlikda asoratlar xavfi oshishi mumkin.
❌ Bolada nafas olish muammolari biroz yuqori bo‘lishi mumkin, ayniqsa 39-haftadan oldin tug‘ilsa.

Agar KS kerak bo‘lsa, shifokor bilan maslahatlashib, eng xavfsiz vaqtni tanlash kerak.

Homiladorlik davrida ultratovush tekshiruvi (UTT) odatda xavfsiz hisoblanadi va homila rivojlanishini kuzatish uchun tavsiya etiladi. Biroq, quyidagi holatlarda UTTga tushish tavsiya etilmaydi yoki ehtiyot bo‘lish kerak:

1. Keraksiz va ortiqcha UTT qilish
• Homiladorlikning normal kechishi davomida faqat kerakli vaqtlarida UTT o‘tkazish tavsiya etiladi.
• Agar shifokor ko‘rsatmasi bo‘lmasa, tez-tez yoki keraksiz ravishda UTT qilish maqsadga muvofiq emas.

2. Radiologik UTT (rentgen nurlari bilan bog‘liq bo‘lsa)
• Oddiy ultratovush tekshiruvi zararli emas, lekin rengen yoki doppler bilan bog‘liq kuchli nurlanish homiladorlikning erta bosqichlarida xavf tug‘dirishi mumkin.
• Shuning uchun faqat zarurat bo‘lsa va shifokor tavsiyasi bilan amalga oshirilishi kerak.

3. Dastlabki haftalarda juda erta UTT qilish
• 4-5-haftada tashqaridan (transabdominal) UTT orqali homilani ko‘rish qiyin bo‘lishi mumkin.
• Agar erta tekshiruv kerak bo‘lsa, transvaginal UTT tavsiya etiladi, lekin bu ham faqat zarurat bo‘lgandagina qilinadi.

4. Qisqa vaqt ichida takroriy UTT qilish
• Juda ko‘p UTT qilish (har hafta yoki har 10 kunda) tavsiya etilmaydi, chunki bu homilaning ortiqcha stimulyatsiyasiga olib kelishi mumkin.
• Agar shifokor tavsiya qilmasa, UTTni faqat belgilangan muddatlarda bajarish kerak.

5. Ba’zi maxsus holatlar
• Ko‘p homilali homiladorlikda (egizaklar, uch egizak) – shifokor belgilagan muddatlarda ehtiyotkorlik bilan o‘tkaziladi.
• Kuchli toksikoz yoki homiladorlik asoratlari – shifokor maslahatiga binoan o‘tkaziladi.

Homiladorlik davrida UTT qaysi muddatlarda qilish tavsiya etiladi?

✅ 10-12 hafta – Homila rivojlanishini tekshirish, genetik kasalliklar xavfini baholash.
✅ 18-22 hafta – Homilaning tuzilishi va rivojlanishini baholash.
✅ 30-34 hafta – Tug‘ruq oldidan holatni tekshirish.

Agar homiladorlikda muammolar bo‘lsa, shifokor tavsiyasiga ko‘ra qo‘shimcha UTT o‘tkazilishi mumkin.

Agar siz yoki tanishingiz homiladorlik davomida qandaydir xavotir sezsa, shifokor bilan maslahatlashish eng to‘g‘ri qaror bo‘ladi.

Homilador ayol qachon UTT(ultratovush tekshiruvi) ga tushishi mumkin emas?

Ayollik gormonlari – bu ayol organizmida jinsiy rivojlanish, hayz sikli, homiladorlik va umumiy sog‘liqni boshqaradigan biologik faol moddalar. Ularning asosiy turlari quyidagilar:

1. Estrogenlar

(Estradiol, Estron, Estriol)
• Ayol jinsiy xususiyatlarini rivojlantiradi (ko‘krak, tos suyagining kengayishi).
• Hayz siklini boshqaradi.
• Terining elastikligi va suyak mustahkamligini saqlaydi.
• Yurak-qon tomir tizimiga ijobiy ta’sir qiladi.

Estrogen darajasining pasayishi: Hayz siklining buzilishi, suyaklarning mo‘rtlashishi (osteoporoz), erta qarish va jinsiy hayotga qiziqishning kamayishi.

2. Progesteron
• Homiladorlik gormoni hisoblanadi.
• Ovulyatsiyadan keyin bachadon shilliq qavatini homiladorlik uchun tayyorlaydi.
• Homiladorlik davomida bachadon mushaklarining qisqarishini oldini oladi.

Progesteron yetishmovchiligi: Hayz siklining buzilishi, bepushtlik, homilaning tushish xavfi.

3. Testosteron (erkak gormoni, lekin ayollarda ham mavjud)
• Jinsiy istakni (libidoni) oshiradi.
• Mushak va suyak to‘qimasini mustahkamlaydi.
• Energiya va kayfiyatni boshqarishda ishtirok etadi.

Testosteron ortib ketsa: Soch to‘kilishi, ortiqcha tuklanish (girsutizm), akne, hayz buzilishi va bepushtlik.

4. Prolaktin
• Ko‘krak bezlarini sut ishlab chiqarishga tayyorlaydi.
• Homiladorlik va emizish davrida sut ishlab chiqarishni rag‘batlantiradi.
• Ovulyatsiyani vaqtincha to‘xtatib, yangi homiladorlik ehtimolini kamaytiradi.

Prolaktin ortib ketsa: Hayzning buzilishi, bepushtlik, ortiqcha sut ajralishi (giperprolaktinemiya).

5. Oksitotsin
• Tug‘ruq vaqtida bachadon qisqarishini ta’minlaydi.
• Ona suti ajralishini rag‘batlantiradi.
• Mehr-muhabbat va bog‘lanish hissini kuchaytiradi.

6. Follikulostimullovchi gormon (FSH)
• Tuxumdonlarda follikulalar yetilishiga yordam beradi.
• Estrogen ishlab chiqarishni rag‘batlantiradi.

7. Luteinizatsion gormon (LH)
• Ovulyatsiyani (tuxumning tuxumdonlardan chiqishini) boshqaradi.
• Progesteron ishlab chiqarishni rag‘batlantiradi.

Gormonal muvozanatsizlik belgilariga quyidagilar kiradi:
• Hayz siklining buzilishi (kechikish, erta kelish, og‘ir qon ketishlar).
• Jinsiy istakning pasayishi.
• Teri va soch muammolari (akne, yog‘li teri, soch to‘kilishi).
• Kayfiyat o‘zgarishi, depressiya, asabiylik.
• Tez vazn ortishi yoki yo‘qotilishi.

Agar sizda shunday belgilar bo‘lsa, ginekolog-endokrinologga murojaat qilish tavsiya etiladi.

Hi ladiess 🙃

Homiladorlik davrida ayolning sog‘lig‘ini va homilaning normal rivojlanishini nazorat qilish uchun bir qator muhim tibbiy tekshiruvlar o‘tkaziladi. Quyida homilador ayol tug‘ruqqacha o‘tishi kerak bo‘lgan asosiy tekshiruvlar keltirilgan.

1. Dastlabki tekshiruvlar (Homiladorlik tasdiqlanganda)

✅ Ginekologik ko‘rik – bachadon holatini tekshirish
✅ Ultratovush tekshiruvi (UTT) – homila joylashuvi, yurak urishi va homiladorlik muddatini aniqlash
✅ Qon tahlillari:
• Umumiy qon tahlili (anemiya va infeksiyalarni aniqlash)
• Biokimyoviy qon tahlili (jigar, buyrak faoliyati, glyukoza darajasi)
• Qon guruhi va rezus-faktor
• TORCH-infeksiyalar (toksoplazmoz, qizamiq, gerpes va boshqalar)
• OIV, sifilis (RW) va gepatit B, C testi

✅ Siydik (siymik) tahlili – buyrak faoliyatini baholash
✅ EKG (elektrokardiogramma) – yurak faoliyatini tekshirish

2. Homiladorlikning 1-trimestri (0-12 hafta)

🔹 Birlamchi skrining (10-14 hafta) – Daun sindromi va boshqa genetik kasalliklarni aniqlash uchun:
• Ultratovush tekshiruvi – homilaning bo‘yin burmasi qalinligi o‘lchanadi
• PAPP-A va beta-hCG testi – xromosoma anomaliyalarini aniqlash

3. Homiladorlikning 2-trimestri (13-27 hafta)

🔹 Ikkinchi skrining (16-20 hafta)
• “Triple test” yoki “Quad test” (AFP, beta-hCG, estriol ± inhibin A) – Daun sindromi va boshqa anomaliyalarni aniqlash
• Ultratovush tekshiruvi (18-22 hafta) – homilaning organlari, yurak faoliyati, jinsini aniqlash
• Qandli diabet skriningi (24-28 hafta) – glyukoza bardoshlilik testi (GTT)

4. Homiladorlikning 3-trimestri (28-40 hafta)

🔹 Homiladorlikning 30-34 haftalarida
• Ultratovush tekshiruvi – homilaning vazni, suyuqlik miqdori, yo‘ldosh holati baholanadi
• Doppler UTT – qon aylanishi va homila kislorod bilan ta’minlanishi tekshiriladi
• CTG (Kardiotokografiya) – homilaning yurak urishi va bachadon qisqarishlari kuzatiladi

🔹 36-38 haftalar
• Qon va siydik tahlillari – so‘nggi nazorat
• Streptokokk testi (GBS) – tug‘ruq vaqtida infeksiya yuqishining oldini olish uchun
• EKG – yurak faoliyatini baholash

Qo‘shimcha tekshiruvlar (Zaruriyatga qarab)
• Buyrak UTT – agar siydik tahlilida o‘zgarish bo‘lsa
• Qon bosimi nazorati – preeklampsiya xavfi bo‘lsa
• Genetik testlar – agar homilada irsiy kasalliklar xavfi bo‘lsa yoki oilada genetik kasalliklar bo‘lsa
• Gormon tahlillari – agar gormonal buzilishlar gumon qilinsa (masalan, qalqonsimon bez gormonlari)
• Vaginal surtmalar (mikroflora va infeksiyalar uchun) – homiladorlikni asoratlarsiz o‘tkazish uchun

Xulosa

Homilador ayol tug‘ruqgacha muntazam ravishda tibbiy tekshiruvlardan o‘tishi lozim. Muhim tekshiruvlar quyidagilar:

✔ Qon tahlillari (RW, OIV, gepatit, umumiy va biokimyoviy tahlillar)
✔ Siydik tahlili (buyrak faoliyati uchun)
✔ Ultratovush tekshiruvlari (3-4 marta)
✔ Skrining testlari (genetik kasalliklarni aniqlash uchun)
✔ EKG va qon bosimi nazorati
✔ CTG va Doppler UTT (homila yurak urishi va qon aylanishi uchun)

Tug‘ruq yaqinlashganda, shifokor homilaning holatini, yo‘ldoshning joylashuvi va tug‘ruq usulini aniqlash uchun qo‘shimcha tekshiruvlar o‘tkazishi mumkin.

Ayol tug’ruqqacha qaysi tekshiruvlardan o’tishi shart ?

Va alaykum assalom wa rahmatullohi wa barakatuh!

Ovulyatsiya – bu tuxumdonlardan yetilgan tuxum hujayraning chiqish jarayoni bo‘lib, odatda hayz siklining 12-16-kunlari oralig‘ida sodir bo‘ladi (o‘rtacha 14-kuni, agar sikl 28 kunlik bo‘lsa). Bu davr ayol organizmida muhim o‘zgarishlar bilan kechadi va homiladorlik ehtimoli eng yuqori bo‘lgan vaqt hisoblanadi.

Ovulyatsiya paytida kuzatiladigan o‘zgarishlar

1. Gormonal o‘zgarishlar

🔹 Estrogen darajasi keskin oshadi, bu tuxumdonlarda tuxum hujayraning yetilishiga yordam beradi.
🔹 Luteinizatsion gormon (LH) miqdori tezda ko‘tarilib, ovulyatsiyani boshlaydi.
🔹 Progesteron darajasi ortib, bachadon shilliq qavatini qalinlashtirishga tayyorlaydi.

2. Tanadagi jismoniy o‘zgarishlar

✅ Bazal tana harorati oshadi – ovulyatsiyadan oldin biroz pasayib, ovulyatsiyadan keyin esa 0,3-0,5°C ga oshadi.
✅ Bel va qorin pastida og‘riq seziladi – tuxumdonlardan tuxum chiqishi natijasida ba’zi ayollarda mittshelmer (mittelschmerz) sindromi kuzatilishi mumkin.
✅ Ko‘krak sezuvchanligi ortadi – progesteron ta’sirida ko‘krak bezlari shishishi va og‘riqli bo‘lishi mumkin.
✅ Jinsiy istak kuchayadi – bu tabiiy reproduktiv jarayon natijasida yuzaga keladi.

3. Bachadon shilliq qavati (servikal shilliq) o‘zgarishi

Ovulyatsiya davrida shilliq qavat quyidagicha bo‘ladi:
🔸 Kleykovina yoki tuxum oqiga o‘xshash, shaffof va cho‘ziluvchan holatda
🔸 Ishqoriy muhitga ega bo‘lib, spermatozoidlar uchun qulay sharoit yaratadi
🔸 Ko‘payadi va suyuqlashadi, bu esa urug‘lanish ehtimolini oshiradi

4. Psixologik va hissiy o‘zgarishlar

🔹 Kayfiyat o‘zgarishi – ba’zi ayollarda o‘zini juda yaxshi his qilish, ba’zilarda esa asabiylashish kuzatilishi mumkin.
🔹 Faollik ortishi – organizm homiladorlik uchun eng mos vaqtda bo‘lgani sababli energiya va harakatchanlik oshadi.

Ovulyatsiyani aniqlash usullari

🔸 Bazal haroratni o‘lchash – ertalab haroratning keskin ko‘tarilishi ovulyatsiya sodir bo‘lganini bildiradi.
🔸 Ovulyatsiya testlari – siydikda LH gormoni ko‘payganini aniqlash orqali ovulyatsiyani bilish mumkin.
🔸 Ultratovush tekshiruvi (UZI) – tuxumdonlarda dominant follikulning yorilishi orqali aniq bilish mumkin.

Xulosa

Ovulyatsiya – bu ayol organizmida har oyda sodir bo‘ladigan tabiiy jarayon bo‘lib, homiladorlik ehtimoli eng yuqori bo‘lgan vaqt sanaladi. Bu davrda gormonal, jismoniy va hissiy o‘zgarishlar kuzatiladi. Agar homiladorlik rejalashtirilayotgan bo‘lsa, ovulyatsiya kunlarini to‘g‘ri aniqlash muhim ahamiyatga ega.

Agar ovulyatsiya bilan bog‘liq muammolar yoki savollar bo‘lsa, ginekolog bilan maslahat qilish tavsiya etiladi.