Atrofga nazar solar ekanman, koʻpchiligimiz bahs (debate) qilishni ham bilmasligimizga guvoh boʻlaman.
Doʻstlar orasida, hamkasblar orasida, jamoat joylarda, va ijtimoiy tarmoqda bir mavzu ustida munozara va bahs olib borar ekanmiz, koʻp hollarda bu bahs ikki taraf bir-birini yomon koʻrib qolishi yoki janjal bilan yakunlanadi.
Xoʻsh, oʻzi bahs va munozara odoblari va madaniyati qanday?
- Avvalo keraksiz bahs va munozaralardan saqlaning. Chunki odatda bahsda gʻoliblar boʻlmaydi. Taraflar garchi soʻz bilan “siz haqsiz” desalar-da, ichida “bari bir oʻzim haqman” degan narsa qoladi.
- Ahmoq odam bilan bahs qilmang. Bahslashib qolgan eshak va tulki hikoyasini eslang, chuqur maʼnoga ega.
Agar bahsdan qochib qutula olmasangiz, bahslashishga toʻgʻri kelib qolsa...
1) Ikkinchi tarafni tushunish uchun eshiting, shunchaki javob qaytarish uchun emas.
2) Gapni savoldan boshlang, xulosadan emas.
3) Fikr bildirishda misollar va faktlarga asoslaning.
4) Ikkinchi tarafning shaxsiyatiga umuman oʻtmang. “ha siz aqlliksiz”, “siz nimani ham bilar edingiz”, “men sizdan koʻp oʻqiganman”, “menga aql oʻrgatmang” kabi gaplardan oʻzingizni tiying. Bu bahsni taranglashtiradi.
5) Soʻkinmang!
6) Shovqin koʻtarmang.
7) Ikkinchi taraf gapini oxiriga yetkazishiga qoʻyib bering, gapini boʻlmang.
8) Har qanday holatda oʻzingizni bosing, jahl emas tabassum qiling.
9) Bahsni “boʻldi siz bilan tortishmayman” deb emas, “fikrlaringiz uchun rahmat” deb yakunlang.
🤝
@ZafarbekIbrohimov