Vatandosh TV

Buxoro amirining bir kun ham yashamagan Sankt-Peterburgdagi uyi

1910-yil boshida Buxoro amiri Sayid Abdulahadxon Kamennoostrovskiy prospektidan yer sotib oldi. 1913-yil aprel oyida bino loyihasi tasdiqlandi. Uning qurilishi darhol boshlandi va 1914-yilda yakunlandi.

Loyiha muallifi sharqona naqshlardan foydalanish mahorati bilan tanilgan me’mor Stepan Krichinskiy edi.
Uy amirning vorisi Sayid Olimxon uchun qurilgan edi. Ammo, afsuski, na amirning o‘zi, na uning merosxo‘ri bu ajoyib uyda yashay olmadi. Abdulahadxon 1910-yilning dekabrida buyrak kasalligidan vafot etgan.

Ushbu noyob me’moriy ob’yekt sharqona me’morchilik elementlarini rus modern an’analari bilan uyg‘unlashtirib, Petrograd rayoni qiyofasiga yorqin rang bag‘ishlagan.
Uy daromad keltirish niyatida qurilib, ijaraga beriladigan hashamatli kvartiralari bo‘lgan.

1917-yildagi inqilob va keyinchalik Buxoro amirligining qulashi uni mamlakatni tark etishga majbur qildi.
Bino Shishim marmari bilan bezatilgan jabhasi va o‘yilgan bezak elementlari, jumladan, Sharq madaniyatiga ishora qiluvchi yarim oy va bezaklar bilan hayratga soladi.

Markaziy arkadan kiruvchi yo‘l sokin muhitli hovliga olib boradi. Hashamatli zinapoyalar, koshin bilan qoplangan pechlar va panjarali terrasalar murakkab sharqona did va texnik mukammallikning uyg‘unligini namoyish etadi.

Inqilobdan keyin amirning uyi davlat tasarrufiga olingan. Unda kommunal kvartiralar joylashgan va hashamatli bezakning ko‘pi yo‘qolgan bo‘lsa-da, uyning peshtoqi saqlanib qolgan. Uyni Buxoro amirining Peterburgdagi yana bir qurdirgan inshooti – jome masjidi bilan bog‘laydigan yer osti yo‘llari haqidagi turli mish-mishlar bu uyga bo‘lgan qiziqishni yanada kuchaytiradi.

Bugungi kunda Buxoro amirining uyining yarmida qimmatbaho apartamentlar joylashgan bo‘lsa, qolgan yarmidan haligacha kommunalka sifatida foydalanilmoqda.

Qiziqarli faktlar

Sayid Olimxon qochganiga qaramay, moliyaviy aktivlarining katta qismini Yevropa banklariga sarmoya kiritish orqali saqlab qolishga muvaffaq bo‘lgan. Masalan, Buxoro amiri Banque de France va boshqa xorijiy banklarda katta miqdorda naqd pul omonatlariga ega bo‘lgan. Jumladan, 1917-yilning yozida Buxorodagi rus rezidenti va sanoatchi I.Staxeyev vositachiligida fransuz va ingliz banklariga 150 million rubl, keyinroq esa yana 32 million rubl o‘tkazib beradi.

Amir uyining me’mori Krichinskiy uyda bir muncha vaqt yashagani ham bu uyning qiymatini bir muncha oshiradi.
Uyning devorlariga yashiringan xazinalar haqida afsonalar hali ham mavjud.

Buxoro amirining uyi nafaqat Sankt-Peterburgning me’moriy inshooti, balki o‘zbek xalqining tarixi, uning davlatchiligini eslatib turadigan yodgorlik hamdir.

Yoqub Umar

Facebook | Instagram | @vatandosh_tv | Youtube

Tamaki tutunining zararlari: tanangizning yashirin dushmani

Tamakining zararli ekani isbot talab qilmaydigan aksioma. Biroq asrlardan buyon odamlar o‘sha zararga pul sarflab, umrlarini qisqarishiga, atrofdagilarning ham zaharlanishiga sababchi bo‘lmoqda.

Shveytsariyaning Bern universiteti olimlari tamaki tutuni tomoq mikroflorasiga sezilarli ta’sir ko‘rsatishi, virusli infeksiyalar, jumladan, grippning kuchayishini aniqladi. Ushbu kashfiyot mSystems ilmiy jurnalida chop etildi.

Batafsil

Facebook | Instagram | @vatandosh_tv | Youtube

Samolyotdagi “yo‘lkira”

Moskvaga uchyapmiz. Nazoratdan o‘tdik, joyimiz samolyotning eng orqasida ekan. Shundoq qarasam aksar yo‘lovchilarning kayfiyati xudi hozir chiqqanimizdagi ob-havodek: qovoqlar uyilgan, tabassum qilgan birovni ko‘rmaysiz...

Samolyot endigina balandlikka ko‘tarilgan edi, qo‘shni o‘ridiqda o‘tirgan Sobirjon cho‘ntagidan besh ming so‘mlik chiqarib oldingi qatordagi odamning yelkasiga turtdi va pulni unga berarkan dedi:

- Iltimos, yo‘l haqini uzatvoring!

Yigit avtomatik ravishda pulni oldi, oldiniga hayron qaradi, so‘ng bir-ikki soniya “tormoz”lanib qoldi. So‘ng yuzi yorishib, kula-kula oldindagi yo‘lovchiga uzatvordi.

Salonda tobora kuchayib borayotgan shovqin va qahqaha ostida pul eng oldingi qatorda o‘tirgan sariq sochli go‘zal yosh xonimning qo‘liga tushdi.

Agar o‘sha xonim bo‘lmaganida voqea shu joyda tugashi kerak edi...

U pul uzatganga bosh irg‘ab, kursidan turib, jiddiy nigoh bilan styuardessalar bo‘lgan parda ortiga o‘tib ketdi. Samolyot saloni xuddi momaqaldiroqdan oldingi osmon kabi jim bo‘lib qoldi...

Taxminan bir daqiqadan so‘ng, yosh xonim qaytib chiqdi va o‘sha beparvo nigoh bilan pulni kimdan olgan bo‘lsa, unga qaytarib berdi va nimadir dedi...

Endi kulgi to‘lqini teskari tomonga o‘tib, oxiri kulgidan ko‘zlaridan yosh chiqib ketgan yigit besh ming so‘mlikni bizga qaytarar ekan:

- Uchuvchining mayda puli yo‘q ekan, qaytimsiz bering, dedi.

Shu tariqa, arzimagan 5 ming so‘m butun samolyotning ko‘nglini chog‘ qildi.

Ijtimoiy tarmoqdan olindi

Facebook | Instagram | @vatandosh_tv | Youtube

Den Braun va uning "Raqamli qal’a" romani

Den Braun - eng mashhur amerikalik zamonaviy yozuvchilardan biri. 1964-yil 22-iyunda Nyu-Hempshir shtatining Ekseter shahrida tug‘ilgan. Uning otasi matematika o‘qituvchisi bo‘lgani kelajakdagi muallifga ta’sir qildi, onasi esa professional musiqachi edi. Amherst kolleji va Fillips akademiyasini tamomlagan Braun yozuvchi bo‘lishdan oldin musiqachi va ingliz tili o‘qituvchisi bo‘lib ishlagan. "Da Vinchi kodi" romani unga dunyo miqyosida shuhrat keltirdi, ammo shon-shuhrat sari uning birinchi asarlaridan boshlandi, ular orasida "Raqamli qal’a" alohida o‘rin tutadi.

Batafsil

Facebook | Instagram | @vatandosh_tv | Youtube

O‘zbekcha fokus
 
Inglizchada biror narsaga diqqat qaratish va bir nuqtaga uzoq muddat diqqatni jamlab turishni fokus deyiladi.

Har qanday hunarni yoki bilimni o‘rganish uchun, bir ishni bajarish uchun bu aqliy quvvat va mahorat kerak.

O‘zbek xalqi Al-Xorazmiy, Ibn Sino, Buxoriy kabi buyuk zotlarni yetishtirgan, asrlar davomida miyasi va aqliy qobiliyatlari rivojlangan millat.

O‘zbek bir narsaga diqqatini jamladimi uni bajarmaguncha tinchimaydi chalg‘imaydi.

Masalan,to‘y qilishga fokusini qaratadi, boshqa hamma narsani unutadi, barcha resurslarini shunga yo‘naltiradi. O‘nglanishi kerak bo‘lgan hojatxona va hammom, davolanishi kerak bo‘lgan sog‘lik kutib turadi, uni asosiy maqsadlaridan chalg‘itolmaydi. Avval to‘yni qiladi va keyingi maqsadga fokus qiladi, bu jarayonda ro‘zg‘ordan kesish kerak bo‘lsa kesadi, masalan birinchi “Matiz”ni olguncha oylab yillab go‘sht yemasligi mumkin. O‘zbekning fokusi va diqqati lazerdek kuchli.

Ammo diqqatni jamlay olish qanchalik muhim bo‘lsa, undan ham zarurrog‘i NIMAga va QAYSI nuqtaga jamlashni to‘g‘ri tanlashda ekan. Noto‘g‘ri narsaga kuchli diqqat qilish uzoq muddatda naf keltirmas ekan. To‘g‘ri narsaga va yo‘nalishga diqqat qilishimiz kerak ekan.
 
Fayzuddin Mo‘min

Facebook | Instagram | @vatandosh_tv | Youtube

«Yugurdak» yoxud Buvxol xolamning isyoni

Men xolalarim uzatilayotgan payt ularga yugurdaklik qilganman. O‘sha paytda 5–6 yosh atrofida bo‘lgan edim.

Yugurdakning vazifasi nimaligini bilasizmi?

Ammo undan ham oldin “vakil ota” degan tushunchani bilib olishimiz kerak. Qizning tog‘alaridan, yaqinlaridan biri vakil ota bo‘ladi. Ota uyida to‘y oxirlayvergach, aniqrog‘i, nikoh o‘qish uchun mulla kelgach, birinchi bo‘lib vakil otani so‘raydi. Shu tufayli mulla kelish oldidan dugonalari bilan o‘tirgan kelin oldiga yugurdakni olib kirishadi.

Batafsil

Facebook | Instagram | @vatandosh_tv | Youtube

O‘zbekistonda elektromobillar importi cheklanyaptimi?

Ma’lumki, dunyoning ko‘pgina davlatlari ichki yonuv dvigatellaridan voz kechib nisbatan bezarar bo‘lgan elekt dvigatellariga o‘tmoqda. Ayrim avtomobil zavodlari ma’lum yildan so‘ng to‘liq elektromobillar ishlab chiqarishga o‘tishini e’lon ham qilgan. O‘zbekistonda ham ushbu tashabbus qo‘llab-quvvatlandi. 2019-yilda elektromobil importi uchun boj to‘lovi bekor qilingan, o‘sha yil iyul oyiga borib aksiz solig‘i ham olib tashlangandi.

Batafsil

Facebook | Instagram | @vatandosh_tv | Youtube

Samarqand – sehrli bir shahar…

Markaziy Osiyo, ayniqsa O‘zbekiston tarixiga chet ellik olimlar doim qiziqish bilan qarab kelishgan. Ular bizni asrlar davomida o‘rganishgan, tadqiqot qilishgan, xaritalarimizni chizishgan, o‘zimiz bexabar bo‘lgan urug‘-aymog‘imizgacha bo‘lgan tariximiz ularning qo‘lida. Biz esa o‘zimizdan bexabarmiz. Kitob, tadqiqot ilm desa rangi oqarib, mazasi qochib qoladiganlarni shaxsan ko‘rganman. Aytmoqchi bo‘lganim, Samarqand haqida ham bilimimiz, bilganimiz hamin haminqadar.

Batafsil

Facebook | Instagram | @vatandosh_tv | Youtube

Ukraina yana yadro quroliga ega bo‘ladimi?

Britaniyaning The Times gazetasining yaqinda chop etilgan maqolasidan so‘ng, avvalroq Rossiya rasmiylari faol bahslashayotgan Ukraina o‘z yadroviy dasturini qayta boshlashi mumkinligi haqida yana muhokamalar boshlanib ketdi. Maqolada aytilishicha, agar AQSHdan harbiy yordam to‘xtatilsa, Kiyev Nagasakiga tashlangan bombaga o‘xshash oddiy yadro qurollarini yaratishi mumkin.

Batafsil

Facebook | Instagram | @vatandosh_tv | Youtube

Anvar Posho kim edi?

Anvar Posho 1881-yilning iyun oyida Istanbulda tavallud topdi. Harbiy bilim yurtida, keyinroq Istanbul Bosh Shtab akademiyasida tahsil olgan. 1909 — 1911-yillarda Berlinda Harbiy attashe lavozimida xizmat kilgan. Turkiya, Makedoniya, Kavkaz, Germaniya, Rossiya hamda hayotining so‘ngida Turkistondagi siyosiy jarayonlarda qatnashgan.

Bolsheviklar undan qanday razil maqsadlar yo‘lida foydalanmoqchi bo‘lganligini Anvar Posho tez fursatdayoq tushunib yetadi. Zero, u ruslarning Turkistondagi qilguliklarini, xalqni, dini islomni oyoqosti qilayotganlarini o‘z ko‘zi bilan ko‘radi. Hamda ota yurtni, o‘z qardoshlarini muhofaza qilishdek og‘ir, shu bilan birga, sharafli ishga o‘z hayotini baxshida etadi.

Batafsil

Facebook | Instagram | @vatandosh_tv | Youtube