therealniyozov

Leapmotors C16'ga nisbatan qilingan ehtimoliy monopolistcha harakat ushbu brend uchun aksincha katta reklama bo‘lib berdi. Taxminim yaqin orada C16 importiga qo‘yilgan cheklov olib tashlanadi va oshgan mashhurligi evaziga avvalgidanda ko‘proq sotiladi. Xullas, shuni ham eplay olishmadi, nazdimda.

@therealniyozov

Bugun dunyodagi asosiy voqea — AQShning deyarli barcha mamlakatlar tovarlariga yangi tariflar e‘lon qilgani bo‘ldi.

— 20% Yevropa Ittifoqi boji.

— Xitoyga yangi boj 34%, va 20% oldingi bojlar bilan umumiy — 54%

— Har qanday mamlakatdan import qilinadigan kompyuterlarga 25% boj.

— Eng yirik bojlar Vyetnam va Kambodjaga qilindi, deyarli 50%.

— Aksariyat mamlakatlarga boj 10% ni tashkil qiladi.

— O‘zbekiston tovarlariga ham 10% boj yuklandi. Qozoqlardan boshqa barcha qo‘shnilarimizga (Afg‘oniston keltirilmagan) ham 10% boj. Faqat Qozog‘istonga 27%.

— Rossiya va Belarus bojlar oshiradigan davlatlar ro'yxatida yo‘q. Chunki, ular deyarli umuman o‘zaro savdo qilishmaydi. AQShning Rossiyadan importi 90% ga kamaygan.

— Britaniya 10%. Avstraliya ham. Hindiston 26%. Yaponiya 21%.

— Antarktida yaqinida hatto aholi yashamaydigan arxipelaglar ham boj qo‘yilgan hududlar ro‘yxatiga kiritilgan. Tramp pingvinlarga bojlar joriy qildi. Ammo, Trampning maqsadidan kelib chiqsak, u uchun hammasi to‘g‘ri: orolda aholi yashamaydi, lekin qonuniy ravishda undan tovarlarni ro‘yxatdan o‘tkazish va u orqali AQShga bojsiz kiritish mumkin bo‘lar edi.

— Meksika va Kanadaga bojlar belgilanmagan, chunki ularga nisbatan qattiq tariflar allaqachon joriy qilingan.

@therealniyozov

Tramp “Putindan jahli chiqqanini” e’lon qilishi bilanoq, Kirill Dmitriyev darhol Vashingtonga uchib ketdi.

Dmitriyevning portfelida nima bor? Neftni qayta ishlash zavodlari? Transneftni baham ko'rishmi? Nord Stream quvur liniyasi va Rossiya gazini Yevropada sotish huquqi? Titan? Arktika nefti? Uzoq Sharq oltini?

Rus prezidentining ambitsiyalari Rossiyaga qimmatga tushdi.

@therealniyozov

Ozodman. Ming yillik qamallar bitdi,
Ko‘zim chashmasini mangu quritdim.
Qafaslarim ochiq, qanotlarim butdir,
Faqat, qanday uchmoqlikni unutdim.

Imandar x @therealniyozov

Bolsheviklar neoreaksioner bo'lishganmi?

Neoreaksionerlik — bu amerikalik bloger Kertis Yarvin tomonidan ishlab chiqilgan o‘ng mafkura bo‘lib, bugungi kunda AQSh siyosatida tobora ko‘proq muhokama qilinmoqda. Ba’zi konservatorlar bu g‘oyaga qiziqib, uni qo‘llab-quvvatlasa, liberallar uni Tramp siyosatini tushuntirish uchun ishlatadi.
Yarvinning asosiy tanqid nishoni zamonaviy demokratiyalar. Ularni samarasiz va sotsializm tomon og‘ib borayotgan tuzum sifatida ko‘radi. Uningcha, saylovchilar doim johil, siyosatchilar esa sotqin. Shu sababli Yarvin demokratiyadan voz kechib, eski tartibga — monarxiyaga qaytishni taklif qiladi. Lekin bu an’anaviy qirollik hokimiyati emas, balki zamonaviy kapitalistik kompaniya prinsipiga asoslangan davlat bo‘ladi. Ya’ni, davlat — bu korporatsiya, uning aksiyadorlar kengashi esa yirik mulkdorlardan iborat bo‘lib, ular monarxni — kompaniya direktoriga o‘xshash boshqaruvchini tayinlaydi.

Davlatni korporatsiya shakliga o‘tkazish g‘oyasi faqat neoreaksionerlarga xos emas. Qizig‘i shundaki, bu fikr tamomila teskari qarashlarga ega bo‘lgan—bolsheviklar orasida ham mashhur edi. Kommunistlar uchun kapitalistik firma nimasi bilan jozibali edi?
Bunga javob oddiy—bolsheviklarga korporativ tuzumning avtoritar va ierarxik tabiati yoqardi. Falsafa doktori Jerald Hausning fikricha, bozor iqtisodiyoti va korporatsiya logikasi o‘rtasida katta farq bor. Bozorda ishlab chiqaruvchi va iste’molchilar o‘zaro kelishuv asosida harakat qiladi. Ishlab chiqaruvchining daromadi mijozlarning ehtiyojini qondira olishiga bog‘liq. Korporatsiyada esa hamma narsa direktorga bo‘ysunadi: u vazifalarni taqsimlaydi, topshiriqlar beradi va umumiy jarayonni boshqaradi.
Hausga ko‘ra, korporativ qadriyatlar bozor qadriyatlariga qarama-qarshi. Bozorda erkinlik, shartnomalar va foydaga asoslangan talab ustuvor bo‘lsa, korporatsiyada rahbarga bo‘ysunish, jamoaviy ish va yuqoridan pastga buyruqlar asosiy tamoyillar hisoblanadi.

Kapitalistik firmalardagi bu boshqaruv uslubi sovet kommunistlariga juda yoqardi. Direktor bitta korxonani rejalashtirganidek, ular butun mamlakatni rejalashtirishni xohlashgan. Ular kapitalizmdagi "bozor xaosidan" nafratlanishgan, lekin ierarxik korporatsiyani yoqtirishgan. Shu bois ularni butun davlat boshqaruviga joriy qilishni maqsad qilishgan. Buxarin va Preobrajenskiy o‘zlarining Kommunizm alifbosi kitobida shunday yozishgan:
"Agar barcha fabrikalar, zavodlar, qishloq xo‘jaligi bitta katta artel sifatida ishlasa, demak, hamma narsa oldindan hisoblab chiqilishi kerak: qaysi sohalarga nechta ishchi kerak, qanday mahsulotlar va qancha ishlab chiqarish lozim, texnika qayerga yo‘naltirilishi kerak—bularning barchasi rejalashtirilishi va boshqarilishi shart. Umumiy reja va rahbarlarsiz, aniq hisob-kitoblarsiz hech qanday tashkilot bo‘lishi mumkin emas. Kommunistik tizimda bu reja mavjud bo‘ladi".
Xuddi bolsheviklar singari, neoreaksionerlar ham "samarali menejer" hokimiyatini erkinlik, raqobat va tabiiy tartibdan ustun qo‘yishadi. Ular bizga sovetcha korporativ avtoritarizmning o‘xshash versiyasini o‘tkazishmoqchi, faqat uni o‘ng mafkuraga xos bezaklar bilan o‘rab olishgan — biroz ko‘proq bozor elementlari va monarxik estetika. Monarx o‘rniga bosh kotib, siyosiy byuro o‘rniga aksiyadorlar kengashi.

@therealniyozov

Dunyo bugungi kunda global reaksiya davrining faol bosqichiga kirdi. Bu jarayonning ildizi 2007-yilda Vladimir Putinning Myunxendagi xavfsizlik konferensiyasidagi nutqiga borib taqaladi. Aynan shu paytda xalqaro maydonda G‘arbning liberal demokratik qadriyatlari va globalizatsiya siyosatiga qarshi ilk ochiq norozilik bildirildi. Ushbu reaksiya jarayoni 2016-yilda Donald Trampning AQSh prezidenti etib saylanishi bilan sezilarli darajada kuchaydi, 2025-yilda esa u hokimiyatga qaytishi reaksiyaning to‘liq shakllangan bosqichga o‘tishini anglatadi.

1990-yillarda boshlangan globalizatsiya jarayoni dunyoda liberal qadriyatlarning kengayishiga olib keldi. Ammo oxirgi o‘n yilliklarda ayrim davlatlar va jamiyatlar ushbu yo‘nalishga qarshi turib, ortga qaytishni afzal ko‘rmoqda. Buning asosiy sababi millatchilik va realpolitik tamoyillarining qayta tiklanishidir. Bugungi dunyo hozirga kelib, aynan ushbu jarayonning eng muhim bosqichiga kirganini ko‘rish mumkin.

Siyosiy tarix shuni ko‘rsatadiki, har qanday dominant ideologiya muqarrar ravishda unga qarshi reaksiya keltirib chiqaradi. XX asrda inqilobiy g‘oyalar qanday qarama-qarshi kuchlarni yuzaga chiqargan bo‘lsa, bugungi dunyoda ham liberal demokratik tartibga nisbatan reaksion harakatlar shakllanmoqda. Bu jarayonning asosiy xususiyatlari quyidagilardan iborat:

• Reaksiya konstruktiv emas, balki destruktiv xususiyatga ega

Asosiy maqsad yangi siyosiy tizim yaratish emas, balki mavjud global tartibotga qarshi chiqish, uni zaiflashtirish yoki yo‘q qilishdir. Shu bois reaksiya tarafdorlari yangi dunyo barpo etish o‘rniga eski tartibotni tiklash yoki globalizatsiya jarayonini sekinlashtirishni afzal ko‘rmoqda.

• Putin va Tramp reaksiyaning sababi emas, balki natijasi.

Ularning rahbarlikka kelishi jamiyatlarda allaqachon shakllanib bo‘lgan tendensiyalarning sirtga chiqishidan dalolat beradi. Tramp va Putin bo‘lmagan taqdirda ham, ushbu jarayon boshqa yetakchilar bilan davom etgan bo‘lardi.

• Reaksiya natijasida yangi normal holat yuzaga kelishi mumkin.

Siyosiy reaksiyalar doimiy emas va ular yangi siyosiy paradigmalar shakllanishi uchun sharoit yaratishi mumkin. Tramp va unga o‘xshash yetakchilarning siyosati liberal g‘oyalarning cheklanishiga olib kelsa ham, kelajakda bunday qarashlarga qarshi yangi yondashuvlar shakllanishi ehtimoli yuqori.

Reaksiya jarayoni uzoq davom etishi mumkin, chunki bunday jarayonlar ko‘pincha bir necha avlodga cho‘ziladi. Ammo Sergey Kapitsaning nazariyasiga ko‘ra, zamonaviy dunyoda tarixiy jarayonlar ancha tez kechadi. Bu shuni anglatadiki, reaksiya o‘z cho‘qqisiga tezroq yetishi va undan keyin yangi normal holat shakllanishi ehtimoli yuqori.
Reaksiyaning tugashi uchun ikki asosiy ssenariy mavjud:

• Agar reaktsiya o‘zining barcha resurslarini sarflab bo‘lsa, u tabiiy ravishda o‘z-o‘zidan yo‘qoladi.

• Agar unga qarshi yangi siyosiy va ijtimoiy harakat shakllansa, reaksiya davri kutilganidan tezroq yakunlanishi mumkin.

Ushbu reaktsiya liberal g‘oyalarning pasayishiga olib kelayotgan bo‘lsa-da, uzoq muddatli nuqtayi nazardan, aynan shu jarayon keyinchalik yangi siyosiy paradigmaga o‘tish uchun zamin yaratishi mumkin. Shu bois, kelajakdagi yangi normalizatsiya aynan ushbu reaksiyaga berilgan javob sifatida shakllanadi.

@therealniyozov

Bugun sizga turli yoʻnalishdagi foydali kanallarni tavsiya qilaman.

@nota_bene1 - shunchaki yaxshi kanal

@Uzbekchilik17 - Asosan kayfiyatni ko‘taruvchi kontent

@blogdilshoda - Xalqaro va O'zbekistondagi grantlarni yutmoqchilar uchun maxsus kanal

@Economics_ITE - Iqtisod va marketingga oid ma'lumotlar, fikrlar hamda sohaga aloqador boʻlmagan qiziq ma’lumotlar

@engengeng888 - eng zo'r ma'lumotlar - hammasi faqat obunachilar uchun

@Azizbekh17mem - Ijtimoiy, siyosiy muammolar kulgu orqali olib chiqiladi

@Kinovat - Kino olami haqida barchasi

@sharqshunos_tarixchi -
Tarix | Siyosat | Madaniyat. Yaponiyadan Ispaniyagacha. Sharq xalqalari boʻyicha ilmiy ommabop resurslar yig‘indisi

@bilimdon_zakovatchi - Yangi faktlar, savollar, zakovat haqida va xullas ideal kanal

@legal_mind — sarkazm, yumor va xalq tushunadigan tilda huquqiy fikrlar

@economist_martin - iqtisodiyot, siyosat, jamiyat hamda hayotimizdagi oʻzgarishlar haqida

@santuagaraoflibrary - falsafaning bugungi kunga evrilishi va uning kelajakka ta'siri xususida

@korinmas_qol - ijtimoiy-iqtisodiy mavzularda tahlil hamda AQSHdagi ta’lim va hayot haqida

@therealniyozov - siyosat maydoni shaxsiy qarash va tahlillarda

@ZakovArt - tasviriy sanʼat: rassomlar va kartinalar

@jahon_statistikalar – statistikalar, raqamlar va faktlar olami

@Fan_choyxonasi - Fan haqida, osh kelgunicha

@req404 - Sun’iy intellekt, startaplar, iqtisodiyot va biroz falsafa

Barcha kanallarni bitta havolaga toʻpladik, u orqali istalganiga yoki barchasiga obuna boʻlishingiz mumkin.

Marhamat havolaga!

Merostakratiya – nega meros mehnatdan muhimroq bo‘lib bormoqda?

The Economist nashriga ko‘ra, bugungi kunda G‘arb mamlakatlarida kapital ko‘proq meros orqali o‘tmoqda va bu merostakratiya – moliyaviy muvaffaqiyat mehnatga emas, balki tug‘ilgan oilaga bog‘liq bo‘lgan jamiyatni shakllantirmoqda. 2010-yillarning oxiriga kelib, merosning umumiy qiymati YaIMning 10 foiziga yetdi. Bu XX asrning ikkinchi yarmiga nisbatan ancha yuqori bo‘lib, asta-sekin XX asr boshidagi ko‘rsatkichlarga yaqinlashmoqda. 2025-yilda esa boy mamlakatlarda meros sifatida 6 trillion dollar qoldirilishi kutilmoqda.

Nega bunday bo‘lmoqda?

The Economist bu jarayonning uchta asosiy sababini keltirib o‘tgan:

• Aktivlar narxining o‘sishi. Ayniqsa, ko‘chmas mulkning qimmatlashuvi katta rol o‘ynamoqda. Hukumat tartibga solish choralarini kuchaytirgani sababli taklif cheklangan, natijada uy-joy narxlari tez o‘smoqda. Masalan, Britaniyada aholiga tegishli uy-joylarning umumiy qiymati 1990-yillar o‘rtalarida 1 trillion funt sterling bo‘lgan bo‘lsa, hozirda 7 trillion funtga yetgan.

• Demografik omillar. "Bebibumerlar" avlodi katta boylik to‘pladi va endi uni meros sifatida qoldirmoqda. Masalan, AQShda 65 yoshdan oshgan kishilar mamlakat boyligining 50 foiziga (82 trillion dollar) egalik qiladi.

• Iqtisodiy o‘sishning sekinlashishi. So‘nggi yillarda rivojlangan davlatlarda iqtisodiy o‘sish pasaydi. YaIM o‘sishi qanchalik sust bo‘lsa, jamiyatda avval to‘plangan boylik shunchalik muhim ahamiyat kasb etadi. Masalan, iqtisodiy o‘sish yuqori bo‘lgan Irlandiyada merosning roli unchalik katta emas, lekin Germaniya va Italiyada u ancha sezilarli.

Bugungi iqtisodiyot tobora XIX asr realizm adabiyotiga o‘xshab bormoqda: bu yerda muvaffaqiyat mehnat yoki iste’dodga emas, balki qaysi oilada tug‘ilganingiz yoki kim bilan turmush qurganingizga bog‘liq.

Nima qilish kerak?

• Meros soliqlari. So‘nggi o‘n yilliklarda ko‘plab mamlakatlarda meros soliqlari kamaytirildi yoki butunlay bekor qilindi. The Economist adolatli soliq tizimi yirik boyliklarning bir qismini qayta taqsimlashga yordam berishi va jamiyatning meros kapitaliga qaramligini kamaytirishi mumkinligini ta’kidlaydi.

• Iqtisodiy o‘sishga e’tibor qaratish. Rivojlangan davlatlar iqtisodiy o‘sishni rag‘batlantirish siyosatiga rioya qilishi lozim, bunda muhim omillardan biri ortiqcha tartibga solishlarni kamaytirishdir. Bozor iqtisodiyotiga ortiqcha cheklovlar qo‘yilishi o‘sishni susaytiradi, iqtisodiyot sekinlashganda esa mehnat emas, balki oldindan to‘plangan kapital muhimroq bo‘lib qoladi.

Ko‘pchilik bozor iqtisodiyotini adolatsiz deb hisoblaydi. Biroq, faylasuf Jon Tomasi Free Market Fairness (Bozor iqtisodiyotining adolati) kitobida aksini isbotlaydi: bozor iqtisodiy o‘sish yaratadi va bu eng kam daromadli qatlamlar uchun ham foydali bo‘ladi. Irlandiya misoli buni tasdiqlaydi.

@therealniyozov

Bo‘lib o‘tgan voqea Putin uchun jiddiy imij muammosini keltirib chiqarmoqda, ayniqsa uning asosiy elektorati oldida. Trampga qattiq qarshilik ko‘rsatayotgan Zelenskiy fonida Rossiya prezidenti hozirda ko‘rsatayotgan AQSh yetakchisiga bo‘lgan qat’iy iltifotli munosabati, mamlakatning tabiiy boyliklarini amerikaliklarga topshirib yuborishi uyatli ko‘rinadi. "Qara, anavi la‘nati ukrain kimsan Trampga qanday qarshilik ko'rsatmoqda, bizniki esa hammasini bir zumda berib yubordi", deydi g'azablangan vatanparvar Ivan sherigiga va u haq.

Putin hozir g'olibdek ko‘rinmoqda, ammo bu g'alabadan qandaydir yomon hid anqib turibdi.

@therealniyozov

Zelenskiy mazmun jihatidan to‘g‘ri, lekin uslub jihatidan noto‘g‘ri edi. Qarshisida qanday narsistlar o‘tirganini bilar, shunga yarasha o‘zini tutishi kerak edi: o'z pozitsiyangizda turing, lekin tabassum qiling, boshingizni qimirlatib, qo'llab-quvvatlagani uchun AQShga minnatdorchilik bildiring. Tramp yoki Vensga emas, aynan AQShga. Buni suhbatdoshlaringizning bosimi ostida emas, balki tashabbusni o'z bo‘yningizga olishingiz muhim edi.

Zelenskiyning savollarining yarmi mazmunli xarakterga ega emas edi. Masalan, nima uchun Rossiya Amerikaga bevosita xavf solayotganini ta’kidlashda davom etaverdi? Bu haqiqat bo‘lsada, Amerika xavfsizligiga g'amxo'rlik qilish Ukraina prezidentining emas, AQSh prezidentining vakolatidir, shuning uchun ukrain uchun bu qismda amerikalikka ma'ruza qilish uning mutaxassisligi bo'lmagan narsaga aralashish kabidir. Bu Bayden bilan ishlagan bo'lardi, ammo Tramp bilan emas.

Ehtimol, muzokaralar boshlanguncha AQSh ma’muriyati Ukrainani "tashlab ketish" haqida allaqachon qaror qilib bo‘lgan edi. Lekin nega bu ishni ularga osonlashtirish kerak edi? Nima uchun ularga rasmiy sabab berildi?

Ha, umuman olganda, Zelenskiy o‘zini yaxshi ko‘rsatdi, lekin amerikaliklar uchun emas. Vaholanki, u aynan ularga yoqishga harakat qilishi kerak edi.

@therealniyozov

Leninning vafotidan sal oldin yozilgan mashhur "Syezdga maktub"ida u safdoshlariga Stalinni lavozimidan chetlatishni taklif qilgan edi:

"Stalin juda qo‘pol, bu kamchilik biz kommunistlar orasida muloqot qilayotganimizda unchalik sezilmasa ham, bosh kotib lavozimida butunlay chidab bo‘lmas darajaga chiqadi. Shuning uchun men safdoshlarimga Stalin o‘rniga boshqa bir odamni qo‘yish yo‘llarini o‘ylab ko‘rishni taklif qilaman. Bu odam barcha jihatdan Stalin bilan deyarli teng bo‘lishi, ammo undan bir muhim jihati bilan ustun turishi kerak: sabrliroq, sadoqatliroq, xushmuomalaliroq va safdoshlariga nisbatan e'tiborliroq bo‘lishi lozim, injiqligi kamroq bo‘lishi kerak va hokazo."

Trampga yaqin manba Axios nashri va Tramp atrofidagi manbalari, masalan, Vens va Kellogg Trampning Zelenskiyga nisbatan noroziligining asosiy sababi – uning hissiyotlari ekanligini ochiqcha aytishdi. Go‘yoki, Zelenskiy AQSh prezidentiga e'tiroz bildirishga qanday haddi sig‘di, ayniqsa, buni ochiq omma oldida aytishi umuman chidab bo‘lmas ish!

Trampning bu vaziyatdagi harakati menga Lenin Stalinni tavsiflagan holatni eslatdi. Juda o‘xshash.

O‘sha paytda syezd delegatlari Leninni eshitmadi, natijada mamlakat ularning jur’atsizligi uchun uzoq yillar tovon to‘ladi.

@therealniyozov

Maskdan ortda qolmaslik uchun Tramp tarafdorlarining asosiy mafkurachilaridan biri bo‘lgan Bannon ham yaqinda natsistcha salom bilan chiqish qildi. Bu voqea konservativ kuchlar qurultoyida sodir bo‘ldi, unda fransuz millatchi partiyasi – Milliy birlashma rahbari, Marin Le Penning vorisi Jordan Bardella ham ishtirok etayotgan edi.

Amerikalik siyosatchining bu harakatini ko‘rgan Bardella tadbirda qatnashishdan bosh tortdi va o‘z nutqini bekor qildi.

Isterik kayfiyatdagi trampizm hattoki o‘zining ehtimoliy mafkuraviy ittifoqchilari uchun ham ortiqcha bo‘lib bormoqda.

@therealniyozov

Tramp Ukrainada saylovlar o‘tkazishni aytmoqda va buni Zelenskiyni qo‘llab-quvvatlovchilar darajasi Ukrainada 4%ga tushib ketgani bilan izohlamoqda.

Kiyev xalqaro sotsiologiya instituti maʼlumotlariga koʻra, Zelenskiyning ishonch reytingi yil boshida oshgan. Agar dekabr oyida bu ko‘rsatkich 52 foizni tashkil etgan bo‘lsa, fevralda bu ko‘rsatkich 57 foizga yetdi. Tramp 4 foizlik ko‘rsatkichni qayerdan oldi?

Jiddiyroq aytadigan bo‘lsak, Zelenskiyning reytingi hozir Trampnikidan ancha yuqori. Agregator 538 ma'lumotlariga ko'ra, amerikaliklarning atigi 46 foizi Amerika prezidentining faoliyatini ma'qullaydi, 48 foizi esa yo‘q. Eslatib o‘tamizki, bu ko‘rsatkichlar prezidentlarning reytingi nisbatan balandroq bo‘ladigan asal oyi deb ataladigan davrda, ya‘ni prezidentlikning birinchi oyi natijalariga asoslanadi. Prezidentlik reytinglarini kuzatishning butun tarixi davomida birorta ham Amerika yetakchisi bu bosqichda Trampnikidek past reytingga ega bo‘lmagan. Masalan, Bayden 57%, Obamaniki 65%, hattoki kichik Jorj Bushni ham 62% aholi ma’qullagan.

Aytgancha, Britaniyada saylovlar ham Birinchi, ham Ikkinchi jahon urushlari davrida qoldirilgan. 1910-yilda saylangan parlament 1918-yilgacha, 1935-yilda saylangan parlament esa 1945-yilgacha faoliyat yuritgan. Qonunga ko‘ra esa parlament vakolat muddati 5 yil bo‘lgan.

Ma‘lumot uchun: admin Niyozov Zelenskiyni yoqtirmaydi)

@therealniyozov