SAFAR

Тиббиётда инқилоб: миядаги саратон ҳужайраларини биттада аниқлайдиган графен чипи синовдан ўтказилмоқда

Буюк Британияда илк марта синовдан ўтаётган графен чипи мия саратон ҳужайраларини шундай аниқликда кўрсатадики, жарроҳларда микроскопга эҳтиёж қолмайди, уларни йўқотиш бўйича нейрожарроҳлик амалиётлари эса анчагина аниқ ва самарадор бўлиши кутилмоқда. Графен материалидан яратилган бу кичик чип, саратон ҳужайраларини соғлом ҳужайралардан ажратиб беради ва шу орқали жарроҳлик мукаммал аниқликда ва самарали кечишига ёрдам беради.

Графен, яъни пўлатдан 200 баробар мустаҳкам ва битта атом қалинликдаги материал, энди миядаги электр сигналларни бир зумда аниқлаб беради. Бу технология, худди бир тўда “қотил” ҳужайраларни қўлга туширишга қодир қаҳрамон каби, инсульт ва эпилепсия каби касалликларни тушунишга ҳам янги йўл очади.

Олимлардан илтимосим: “Газини босинглар” барака топгурлар, қанча-қанча одамлар сиздан нажот кутмоқда.

@safarblog

Ходимларчи? Улар токсик иш муҳитида ўзини қандай асраши мумкин?

Бундан аввал кўрсатилганидек, кўплаб ходимлар раҳбарларида эмпатия (54%) ва қўллаб-қувватлашнинг етишмаслигидан азият чекмоқда. Бундай вазиятларда ҳодимлар ўзини ва руҳиятини қандай асраши мумкин?

💡 Бир-бирингизни қўллаб-қувватланг: Касбдошларингиз билан яхши муносабатда бўлинг, улар билан ҳавотирингизни бўлишинг. Бўлиб ўтган ишлар ҳақида доимий салбий хабарларни тарқатманг.

💬 Раҳбар билан тўғри гаплашинг: Агар раҳбар билан очиқча мулоқот қилиш қийин бўлса, ҳазилдан фойдаланинг. Тадқиқотлар кўрсатганидек, 47% ходим ижтимоий изоляциядан азият чекади.

💆 Стрессни енгиш усулларини ўрганинг: Стрессни камайтириш учун нафас олиш машқлари ёки медитация қилинг. 44% ходим токсик иш муҳитида асабийлашади, шунинг учун стресс билан курашиш жуда муҳим.

Бу маълумот дам олиш кунларини мазмунли режалаштириш ва ўтказишга ёрдам беради, деган умиддамиз👌

@safarblog

«Раҳбар ходимга бақиради, ходим уйга бориб хотинига, у болага, бола эса мушукка бақиради» – таниш вазият, тўғрими?

Бу кулгули вазият аслида ҳаётий муаммони кўрсатади. Тадқиқотларга кўра, постсовет давлатларидаги ходимларнинг 70% раҳбарларнинг токсик хулқ-атворидан азият чекади.

🎯 Нима учун бу жуда муҳим?
Агрессив ва ҳамдардликсиз иш муҳити ходимларнинг ишдан кетиши, мотивациянинг тушиши, ва компания самарадорлигининг пасайишига олиб келади. Миллениаллар ва зумерлар бу каби вазиятларда ишдан кетишни афзал кўришади, чунки улар учун компаниянинг ҳақиқий қадриятлари муҳим.

⚠️ Муаммонинг асл сабаби нима?
Ҳозирги глобал муаммолар (пандемия, санкциялар, инфляция, урушлар) раҳбарларнинг стрессини кучайтирмоқда. Бу стресс оддий ходимларга ўтади ва уларнинг ишга бўлган муносабатини ҳам заҳарлайди. Натижада, корпоратив маданият бузилади.

Хўп, иш муҳитини қандай яхшилаш мумкин?

🧘‍♂️ Стрессни назорат қилинг: нафас олиш машқлари, спорт ва кундалик дам олиш жуда муҳим. Агар сиз ўз стрессингизни назорат қилсангиз, ходимлар ҳам ўзларини тинч ҳис қилишади.

👥 Ҳар бир ходимни қўллаб-қувватланг ва эмпатия кўрсатинг: Кўпчилик (47%) ижтимоий изоляциядан азият чекади. Ходимларга ёрдам беринг, улар билан яхши алоқада бўлинг.

🎯 Тўғри ва очиқ мулоқот қилинг: тадқиқотлар кўрсатмоқдаки, ходимларнинг 44% манипуляциядан азият чекади. Бундай ҳолатларнинг олдини олиш учун очиқ ва содда оҳангда гаплашинг, ходимларни тингланг ва фикрларига эътибор беринг.

Экспертлар, соғлом жамоа ва очиқ алоқа - муваффақиятли иш муҳитининг асосий калити эканлигини таъкидлашмоқда.

Рахбарларимизга юбориб қўямиз😁

Ўсмирик давридаги паст когнитив қобилиятлар 50 ёшгача бўлган инсульт хавфини уч баробар ошириши мумкин

Когнитив ривожланиши (борлиқ ҳақидаги ахборотни қабул қилиш, таҳлил қилиш, диққат, хотира ва нутқ) паст ўсмирлар эрта ишемик инсультга деярли уч баробар кўпроқ дучор бўлишади — бу ҳақда олимларнинг янги тадқиқотида айтилган.

25 йил давомида мутахассислар соғлиқ ва ижтимоий омилларни ҳамда ёшларнинг ақлий қобилиятларини ҳисобга олган ҳолда 1,7 миллион ёшни кузатди. Натижада вазн ва босим каби омиллар таъсиридан қатъий назар, ақлий қобилияти паст ўсмирлар орасида инсульт хавфи анча юқори бўлиб қолаверган.

Олимларнинг фикрича, паст когнитив кўрсаткичлар инсульт хавфининг эрта белгиси бўлиб, ўз вақтида чора кўриш учун муҳим сигнал бўлиши мумкин.

@safarblog

Сайланган депутатлар қайси соҳа вакиллари?

Қонунчилик палатасига сайлов натижаларига кўра, сайланган депутатларнинг

• 30 фоизи – иқтисодчилар,
• 22 фоизи – ҳуқуқшунослар,
• 18,7 фоизи – педагоглар,
• 12 фоизи – муҳандислар,
• 9,3 фоизи – тиббиёт соҳаси вакиллари,
• 8 фоизини эса – маданият соҳаси вакиллари, тадбиркор ва фермерлар ташкил этади.

Депутатларнинг барчаси олий маълумотли, уларнинг
15 фоизи хорижий давлатларда ўқиб келган.

#sаylоv24
@safarblog

Электромобилларни кўпайтириш соғлиқ учун фойдали

Торонто университети олимларининг тадқиқотига кўра, электромобиллардан оммавий фойдаланилса, 2050 йилга бориб бу дунё аҳолисининг соғлиғига 188 миллиард доллар қийматида фойда келтирар экан.

Шу билан бирга, электр энергияси манбалари ҳам қайта тикланадиган технологияларга ўтиш кераклиги айтилаяпти. Уларнинг фикрича, агар электр энергиясини табиий газ ёки кўмирдан олишда давом этсак, фойдадан кўра зарар кўпроқ бўларкан. Ҳозирча буни имкони йўқ, албатта.

“Ҳозирги бензинли машиналар 20 йил олдингиларга қараганда анча кам зарарли моддалар чиқаряпти. Лекин ҳали кўчаларни тутундан холи қилиш учун бир неча йиллар керак”, — демоқда олимлар.

Кўрсатилган сценарийларга қарасак, “ҳаммаёқни электромобилларга тўлдириб ташласак ҳам, бу дунё яхшиланишига кафолат йўқ”, дейишяпти.

Ўзбекистонда ҳам бу йўналишда яшин тезлигидаги ўсиш қайд этилмоқда: 2024 йилнинг биринчи чорагида электромобиллар бозор улуши 10 фоизга етган. Бу рақам ўсиб бормоқда. Электромобилларни ишлаб чиқарувчиларга инсоф бериб нарҳларни кўтариб юборишмаса балки Тошкент ҳавоси ҳам шу билан тозаланиб қолар.

Ушбу постни гибридга газ баллон ўрнатиб олган ўртоғингизга юборишни унутманг.

@safarblog

Авлодлар ўртасидаги фарқ ишда яққол намоён бўлмоқда

HR News тадқиқоти натижаларига кўра:
- 48% ходим ишда тез-тез хафсаласи пир бўлганини ҳис қилади;
- 59% зумер яқин икки йил ичида ишдан кетишни режалаштирмоқда;
- 26% зумернинг ўйлашича уларнинг миллениал ҳамкасблари ортиқча ишлашга нормадек қарайди;
- Фақат 21% сўровда қатнашганлар маош ошишига эмас, балки карьера ўсишига устувор аҳамият беради.

Қизиқ томони шундаки, ҳатто ёш фарқи унча катта бўлмаган ходимлар ўртасида ҳам тафовутлар сезилмоқда. Зумер ходимлар кўпинча миллениал раҳбарлар, зумер-босс эса ўз навбатида альфалар билан тил топиша олмайди.

Раҳбар ва HR-ходимлар бу фарқларга мослашишга тўғри келади, зумерларни жамоада ушлаб қолиш учун уларнинг ўқиши ва ривожланишига сармоя киритиш керак бўлади.

Воқеалар ривожига қараганда, зумерлар ва альфалар юксак фалсафий хаёллар кечираётган бир пайтда ҳамма иш яна миллениалларга қолади😁

@safarblog