An Ordinary Man

Bundan 114 yıl avval shu kuni dunyo Lev Tolstoydan ayrilgan.

Sunʼiy intellektdan qaysi asar syuet va maʼno jihatidan "Dorian Greyning portreti"ga oʻxshashligini soʻragan edim.

"Dorian Greyning portreti" syujet va ma’no jihatidan quyidagi asarlar bilan yaqinlikka ega:

1. Faust (Yoxann Volfgang fon Gyote)
Faust inson istaklarining chegarasizligi va ruhiy inqirozni o‘rganadi. Dorian singari, Faust ham o‘z istaklarini amalga oshirish uchun shayton bilan shartnoma tuzadi, bu esa uning ruhiy azoblariga olib keladi.


2. Drakula (Brem Stoker)
Har ikkala asarda ham insonning o‘z hayotini va yoshligini saqlab qolish uchun g‘ayritabiiy vositalarga murojaat qilishi tasvirlanadi. Dorianning abadiy yoshligi va Drakulaning vampir sifatida abadiy yashashi orasida o‘xshashliklar bor.


3. Frankenstein (Meriy Shelli)
Bu asarda Viktor Frankenshteyn o‘z bilim va kuchini o‘limni yengish uchun ishlatadi. Bunda Dorianning tashqi go‘zallikni saqlash uchun o‘z ruhini yo‘q qilish istagi bilan o‘xshashliklar mavjud.


4. Doktor Jekill va janob Xaydning g‘aroyib hikoyasi (Robert Lyuis Stivenson)
Bu asarda Doktor Jekill va uning yovuz tomonini aks ettiruvchi janob Xaydning qarama-qarshiligi Dorianning tashqi ko‘rinishi va ichki ruhiy buzilishlari bilan o‘xshashdir.


5. She'rlar va afsonalar
Dorianning hikoyasi ko‘pincha o‘rta asrlarning abadiy yoshlik va o‘lmaslik haqidagi afsonalari, masalan, Abadiy Yo‘lovchi va Tovushkoring portreti haqidagi hikoyalarga o‘xshab ketadi.



Bu asarlar insonning tabiatga qarshi chiqishining oqibatlari va ichki ruhiy tortishuvlarni o‘rganishda Dorian Greyning hikoyasi bilan umumiy mavzularni o‘rtoqlashadi.

@rakhmonalievs_blog

Hozirgi talabalar bizni paytdan koʻra ancha yaxshi sharoitda oʻqishyapti, masalan. Bayramingiz bilan hurmatlilar.

#taqriz

Oskar Uayld - Dorian Grey portreti

Dunyoni boshiga ursinmi inson, boy berib qo‘ysa u butun qalbini?...

Dorian Grey portreti - Buyuk Britaniya uchun juda og'ir davrda yozilgan asardir. Dekadentlik choʻqqisi, insoniy qadriyatlar va individuallik yanada koʻproq birinchi planga chiqqan asar. Shundan kelib chiqib asar mavzusi narsizmga olib boradigan shaxsning asl "insoniy" fazilatlari bilan kurashidir deyish mumkin.

Bosh qahramon Dorian Grey, go‘zalligi bilan nafaqat atrofdagilarni, balki o‘zini ham hayratga soladigan yigit. U yoshligidan bu dunyoning ko‘p g‘oya va tamoyillarini hali anglab yetmagan o‘sha yoshlarning adabiy obrazidir. U boshidanoq do'sti Lord Genri tomonidan eʼtiborga tushib, o'zining "ulug'lovchisi" rassom Bezildan tezda uzoqlashadi. Lord Genri insonning gunohkorligi va buzuqligini tasvirlaydi. U gedonizmning qizg'in tarafdori boʻlib Dorianning yoshligi va go'zalligiga qoyil qolgan holda yo'qotgan yoshlik yillaridan afsuslanadi. Go'yo o'zining "noto'g'ri" o'tmishini tuzatishga urinayotgandek, u Dorian Greyning atrofidagi dunyo haqidagi tushunchasini tom ma'noda qayta tiklaydi. Hech narsani tushunmaydigan begunoh boladan tezda u oʻz qoʻllari bilan o'zining sobiq do'sti Bezilning va yana uch kishini o'z joniga qasd qilishga majbur qiladigan narsistga aylanadi. O'sha portret shunchaki adabiy vosita emas. Portret tom ma'noda insonning ruhidir. Har birimizning ichimizda gunohlarimiz va noto'g'ri qadamlarimizni aks ettiruvchi portret bor.

Biroq, bosh qahramonni to'liq yovuz odam deb boʻlmaydi. U, aksincha, taqdirning beixtiyor asiri. Vaqtida to'xtamasdan, u butunlay zavqga berilib, ichidan soʻlib boradi. Uning o'rnida boshqa har qanday odam bo'lishi mumkin edi va, ehtimol, uning taqdiri ham chang bosgan xonada joni uzilgan qariya sifatida hayotini tugatgan eng go'zal insonning taqdiri kabi g'ayrioddiy bo'lar edi.

Roman bizni tashqi go'zallik, ijtimoiy qobiq ostida nimani yashirishimiz, ichimizda qanday illatlar borligi haqida o'ylashga undaydi. Bosh qahramonda o'z qalbiga nazar tashlash va harakatlari bilan uni qanchalik xunuk qilib yuborganini aniq ko'rish imkoniyati bor edi. Ammo Dorian oʻzi bilan boʻlgan bu kurashda g'alaba qozona olmadi... vijdonni jazosiz o'ldirib boʻlmaydi. Faqatgina qalbi ham go'zal bo'lgan odam haqiqiy goʻzallikka ega boʻladi, ichki to'liqliksiz tashqi go'zallik bo'lmaydi.

@rakhmonalievs_blog

#senzura

🚫 "Uliss" - AQShda yoqib yuborilgan shov-shuvli roman

Irlandiyalik yozuvchi Jeyms Joysning ong oqimi uslubida yozilgan romani jismoniy va shahvoniy lazzatlarning batafsil tasviri uchun bir necha bor tanqid qilingan.

Uliss birinchi marta 1918-yildan 1920-yilgacha Amerika jurnalida qismlarga boʻlingan holda chop etilgan. Undagi epizodlardan biri sud jarayoniga olib kelgan va bu jurnalni pornografik deb e'lon qilish bilan yakunlangan. 😬

Muallifning gʻoyasiga ko‘ra, “Uliss” 1904-yil 16-iyun kuni Yevropaning kichik shaharchasida yashagan oddiy odamning bir kuni haqida hikoya qiladi.

Taqiqdan so'ng, 1922-yilda AQSh pochta departamenti mamlakatga olib kirishga urinilgan romanning 500 nusxani yoqib yuboradi.

Ernest Xeminguey aynan shu romanni taqiqlanganidan soʻng AQShga yashirincha olib kirishga uringan.

Kitobning pornografiya emasligi faqat 1933-yilda isbotlangan.

Hukmning muhim natijasi shundaki, sud raisiga kitoblarni alohida qismlarda emas, balki yaxlit kitob sifatida ko'rib chiqish soʻraladi. Natijada, romanning Amerikada nashr etilishiga ruxsat beriladi.

Bu axloqchilar 🧐 va noshirlar 😎 kurashida erkinlik sari qadam edi.

Qo'shma Shtatlar Joys romaniga qo'yilgan taqiqni olib tashlagan birinchi ingliz tilida so'zlashuvchi davlat bo'ldi: Buyuk Britaniyada kitobga 1936-yilda ruxsat berilgan, yozuvchining vatani Irlandiyada esa faqat 1960-yillarda, yozuvchi vafotidan 19 yil o'tib nashr etilgan. 🥺

Bugungi kunga qadar 16-iyun butun dunyodagi roman muxlislari tomonidan 🌍 kitobning bosh qahramoni Leopold Blum sharafiga nishonlanadi - Bloomsday sifatida nishonlanadi.

@rakhmonalievs_blog

#senzura

🚫 "Alisa moʻjizalar mamlakatida"ning taqiqlanishi

Lyuis Kerrollning ertagi dunyoning turli burchaklarida bir necha bor hujumga uchragan va hatto taqiqlangan.

1900-yilda Qo'shma Shtatlardagi maktablar bu kitobni o'z o'quv dasturidan olib tashlagan va unda uyat soʻzlar va shahvoniy fantaziyaga ishoralar borligini da'vo qilgan.

1931-yilda ertak dunyoning narigi tomonida - Xitoy provinsiyalaridan birida taqiqlangan asarlar ro'yxatiga kiritilgan. 🇨🇳

Taqiqlanish sababi undagi hayvonlarning gaplasha olishi bo‘lgan.

Bolalar ongiga hayvonlarning intellektual darajasi odamlar bilan bir xil, degan fikrni singdirish mumkin emas!

- degan general Xe Szyan.

1960-yillarda kitob yana hujumga uchraydi. Endi amerikalik ota-onalar tomonidan. Ular bu ertak gallyutsinogen dorilarni qo'llashga ochiq ishoralar bilan giyohvandlik madaniyatini targʻib qilyapti deb hisoblashgan.

Londonning Kingston universiteti professori Uill Bruker shunday yozgan:

30-yillarda Alisaning sarguzashtlari psixoanaliz nuqtai nazaridan, 60-yillarda - psixodelik tajribalar nuqtai nazaridan, 90-yillarda - bola ustidan jinsiy zo'ravonlik nuqtai nazaridan ko'rib chiqilgan. Bunday talqinlar kitob va uning muallifi haqida hech narsa aytmaydi, lekin jamiyat uchun tasalli bermaydigan tashxis qo'yadi: bu hikoyada bolalar ertagidan ham chuqurroq narsani ko'rishni o'rganib, u o'zining barcha yashirin illatlari va qo'rquvlarini yuzaga chiqardi.


Ammo Kerrollning so‘z o‘yinlariga to‘la asari vaqt sinovidan o‘tdi va siyosiy va ijtimoiy tizimlarni chuqur va o‘ziga xos tanqid qilgani uchun maqtovga sazovor bo‘ldi.

@rakhmonalievs_blog

Kanalda yangi rukn. Endi #senzura heshtegi ostida qachonlardir taqiqlangan asarlar haqida maʼlumotlar berib boriladi.

Ishlab koʻrdinglarmi? Natija qanday?