#xulosa
#farzandtarbiyasi
• Bolalarning savollari zinhor javobsiz qolmasligi kerak.
Har doim, qachonki kichkina bolalar savol berishsa, ularga javob berish, yaxshilab tushuntirish kerak. Koʻp yosh ota - onalarga bu haqida aytilsa, ming marta aytganman, tushunmasa nima qilay, deydi. Axr u yosh bola, miyasi toʻliq rivojlanmagan, biz shuncha umrni yashab qoʻyib, bizga biron gap aytilsa, zoʻrgʻa tushunib olamiz. Endi 4 - 5 yoshlik bolani tasavvur qiling, bir savol berdi, siz ha deb javob berdingiz, u bolada qandaydir tasavvur paydo boʻldimi oʻsha savol haqida? Ma’lum miqdorda ha, lekin bu javob bilan bolada tanqidiy (critical) va tahliliy (analytical) fikrlashni rivojlantirib boʻlmaydi.
Masalan, 7 yoshli bola sizga oddiygina "Meni yaxshi koʻrasizmi? ", deb savol berdi. Siz unga shunchaki ha deb qoʻyishingiz bilan unda tasavvur uygʻota olmaysiz. Agar "Ha, bolam, biz seni yaxshi koʻramiz. Chunki Alloh taolo seni bizga ne'mat qilib bergan. Biz seni boringcha yaxshi koʻramiz, seni har qanday holatda, yaxshiligingdayu yomonligingda yaxshi koʻramiz", deb javob berilsa, bolada tasavvur paydo boʻladi, koʻproq savollar uning miyasida aylanishni boshlaydi va koʻplab mavzularda unda qiziqish uygʻonadi. Masalan, "Nega meni Alloh taolo sizlarga ne'mat qilib bergan? Nega meni borimcha qabul qilasizlar? Nega hatto yomonlik qilganimda ham meni yaxshi koʻraverasizlar? " kabi koʻplab savollar berishni boshlaydi, bu esa u fikayotganidan darak beradi.
Bu joyda bir nukta bor. Bolaga javob berayotganda uning qobiliyatini, yoshini fikrlashini, tasavvur doirasini hisobga olib javob berish kerak. Enshteyn kimligini, quyosh nega chiqishi bilmaydigan bola "Nega kechqurun quyosh chiqmaydi? ", deb savol bersa, "Eynshteynning nazariyasiga koʻra ... ", deb javob bersangiz, tushunmaydi. Unga oʻzining tilida, sodda qilib "Bu hayot qonuni, kechqurun oy chiqadi, kunduzi quyosh, ikkalasi bir paytda osmonda koʻrinmaydi", deb javob berish kerak.
Savollarga javob berish deganda, faqat kichkina bolalar tushunilmaydi. 10 yoshdan katta bolalar ham juda koʻp savollar berishi mumkin, ota - onasi bilan munosabati yaxshi boʻlsa. Ular endi qiziqishdan emas, hayotdan savol beradi. "Nega ayrim odamlar muvaffaqiyatli, ayrimlari unday emas? Nega odamlar noshukur? Nega hayotda muhabbat degan tushuncha bor? " kabi hayotiy savollar aynan balogʻat yoshidan keyin boshlanadi. Ularga ham yaxshilab tushuntirib, iloji boʻlsa, misollar bilan javob berish kerak.
Savollari javobsiz qolgan bolalar kelajakda oʻziga ishonchsiz, atrofga nafratli boʻlib ulgʻayadi, odamlar bilan gaplashishni istamaydi, oʻz qobigʻiga oʻralib qoladi. Bu esa uning hayotida koʻplab qiyinchiliklarga sabab boʻladi. Shuning uchun bolalarning savollari zinhor javobsiz qolmasligi kerak.
*davomi bor.
@qadrlimaskan