«ПсихоБЛОГ»


Kanal geosi va tili: O‘zbekiston, O‘zbekcha


Садриддин Шамс блоги
Психологияга оид нимаики билсам, ўргансам ёзаман
Мурожаат учун
@alteregobro

Связанные каналы  |  Похожие каналы

Kanal geosi va tili
O‘zbekiston, O‘zbekcha
Statistika
Postlar filtri


Фируз Аллаев инста-психологлардан эҳтиёт бўлишга чақирмоқда:

Инстапсихолог ва психологик тренинглар мани доим хавотирга солади. Улар инсоннинг ментал соғлиги билан ўйнашади ва улар нотўғри берган қарашлар инсонларнинг ҳам шахсий, ҳам оилавий ҳаётига таъсир қилади.

Шунақа псевдо психологлардан бирини чиқишини кўриб қолдим. У ўз-ўзига ишонч (самооценка) ҳақида гапириб, уни мутлоқ паст ва баландга бўлмоқда. Ҳеч қанақа чуқур анализсиз паст самооценкани ич-ичидан бахтсизлик сабаб деб айтмоқда. Энди уни самооценкаси билан муаммо бор одам кўриш фараз қилинг. Самооценка билан муаммо бўлса ҳаммада бўлади.

Чунки ўз-ўзига ишонч одамда доим шартли бўлади. Бу муҳитга, одам ўша муҳитни қанчалик билишига, эмоционал интеллектга ва жуда кўп нарсаларга, кўникмаларга боғлиқ. Ҳатто кучли эмоционал интеллект ҳам ҳамма вазиятда кучли самооценкани кафолатламайди. Одам ўзига бегона бўлган ёки қўлидан яхши келмаган бирор мавзудаги ҳудудга тушганда ўз-ўзига ишонч айнан ўша контекстда паст бўлади, иккиланади. Дейлик, спорт залга йиллар давомида қатнаб мушакларини чиқариб юрган одамни Навоийхонлик кечасига олиб бориб саҳнада қўлига микрофон бериб қўйсангиз, у ўша вазиятда ўзини тўлиқ ишонч билан тутолмайди. Шунга ўз-ўзига бўлган ишонч шартли бўлади.

Кейин, бирор соҳада ўз-ўзига бўлган ишончни мутлақ қўлга киритиб бўлмайди. Масалан, ўн йиллаб машина ҳайдаган тажрибали ўзига ишончи ошиб кетган шофёр авария қилса, кейинги машинага ўтиришларида оёғи қалтираши мумкин. Тажрибали шифокор билан ҳам шунақа. Муносабатлар билан ҳам шунақа. Самооценкани маълум бир йўналишда оширишнинг йўли ўша йўналишни яхшироқ ўрганиш, ўша муҳитга кўпроқ мослашиш, ўша муҳитда кўпроқ машқ қилиш деб биламан. Энди ҳаётда сиз тушадиган 4-5 муҳитни яхши биладиган одамга айлансангиз, бошқа ностандарт вазиятга тушмагунча умумий ўша муҳитда ўз-ўзига ишонч яхши бўлса керак.

Айтганча, инста ёки псевдопсихологларга дуч келганда, доим унинг кимлигига, соҳада ютуқларига, олган дипломларига қизиққан маъқул. Олдинги йиллар умрида бир дона бизнес юритмаган одамлар бизнес тренер бўлиб олиб армиядан катта аудитория тўплагандек, инста психологларимизни ҳам аксари шунчаки 2та мотивацион китоб ва битта подкаст эшитиб психологлик қилаётган бўлиши мумкин.


PS. Шу ўринда қўшиб ўтай: психология соҳасида ўқиётган талабалар орасида ҳам поп-психологларга қизиқиш борган сари ортиб бормоқда. Уларга шогирдликка тушиб, ўз фаолиятини ҳам олиб бормоқда. Бу ачинарли ва жиддий оқибатларга олиб келувчи ҳолат. Бунга тизимли ечим лозим. Инсонлар руҳияти шарлатанлар қўлида ўйинчоқ бўлмоқда. Ўзбекистонда психолог мутахассисларни тайёрлашни жиддий қайтадан кўриб чиқиш лозим.

@psixobloguz


Насиб бўлса, шу талабаларимиз билан аудиочат ташкил қиламиз. Обуначиларим орасида кўплаб талабаларим ҳам бор. Шуларга четда ўқиш учун мотивация бўлиб хизмат қилади деган умиддаман)


Альтер-Эго dan repost
"Эл-юрт умиди" натижалари чиқди. Грант ғолиблари қаторида бизнинг талабамиз ҳам бор. Энди Англиянинг нуфузли олийгоҳида ўқиб, мамлакат ривожига ҳисса қўшувчи кадр бўлиб қайтадилар насиб бўлса. Эшитиб жуда ҳурсанд бўлдим. Барчага мана шундай ғалабаларни тилайман!:)


Video oldindan ko‘rish uchun mavjud emas
Telegram'da ko‘rish
BBC uzbek'дан инсон эволюциясига доир қизиқарли видеоролик чиқибди.

@psixobloguz


#мутолаа

Қамоқхоналар жиноятчиларни қайта тарбиялай олмаса ҳам, улар одамларни жиноят содир этишдан ушлаб туради. Қамоқхонага тушганлар, демак ўзларини жиноий хатти-ҳаракатлардан тийиб тура олмайдилар, бироқ қамоқхонадаги ҳаётнинг жирканч томонлари бошқаларни бундан огоҳлантириб туради.

Мана шу зиддият қамоқхона тизимини ислоҳ қилмоқчи бўлганлар учун ҳал қилиб бўлмас муаммо ҳисобланади. Қамоқхоналарнинг яшаш учун чидаб бўлмайдиган жойга айланиши потенциал ҳуқуқбузарларни тийиб туради, бироқ айни пайтда қамоқхона олдига қўйилган реабилитация мақсадларини эришиб бўлмайдиган ҳодисага айлантиради.

Энтони Гидденс. Социология

PS. Китобдан жуда ҳам қизиқ фикрлар чиқмоқда. Китоб вароқларини очганим сари худди узоқ йил сақланган вино каби таъсири ўткир чиқмоқда.


@psixobloguz


#мутолаа

Қамоқхона қамаш узоқ вақт криминал хулқни коррекция қилиш билан, жиноятчиларни реабилитация қилиш ва уларни қонунни ҳурмат қилувчи фуқароларга айлантириш билан боғлиқ. Қамоқхонага қамаш ҳуқуқбузарларни жазолаш ва фуқароларни улардан ҳимоя қилиш усулидир.

Бироқ, барибир қамоқхонага қамаш тизимининг эълон қилинган тамойили – келажакда жамиятда ўз ўрнини топа олиши учун индивидни «тузатиш» ҳисобланади. Қамоқхоналар ҳақиқатан ҳам шундай самара берадими? Фактлар гувоҳлик беришича, йўқ.

Энтони Гидденс. Социология

@psixobloguz


#мутолаа

Тадқиқотлар кўрсатишича, 1960 йилларда Қўшма Штатларнинг энг катта штатларида жиноятчиликнинг тез ўсиб кетиши ҳисобот тақдим қилиш амалиётининг ўзгаришига кўпроқ боғлиқ бўлган экан. Ижтимоий установка ва қадриятларнинг ўзгаришига мос тарзда фуқаролар ахборотни турлича етказишлари мумкин. Масалан, полиция ва судда аёлларга дўстона муносабатда бўлинса, улар зўрлашлар тўғрисида кўпроқ ахборот беришади.

Энтони Гидденс. Социология.

@psixobloguz


Таълимга алоқадор инсон бўлганим учун ушбу 18 дақиқалик интервьюга беэътибор бўла олмадим. Русийзабон ватандошимиз мактаб таълимидаги муаммоларни қисқа ва лўнда қилиб тушунтириб берганлар.

Таълим соҳасида мана шунақа ўқитувчилик тажрибасига эга инсонлар раҳбар бўлиши лозим. Чунки улар таълимдаги камчиликларни ичидан туриб кўрган.

Аммо-лекин-бироқ, не кўргуликки, бизда таълимда ҳеч қанча муддат фаолият кўрсатмаганлар дарров раҳбар бўлади.

18 дақиқангизни аямай кўринглар.

https://youtu.be/EO7yUP964ow?si=CXxl-KwZ6bWaf-Nk

@psixobloguz


Бу жамиятда йиллар давомида ўқитувчиларни улуғлаш, эъзозлаш фақат сўзда амалга оширилиб келинади. Умид қиламизки, амалда ҳам улуғланадиган, эъзозланадиган кунлари ҳам келади.

Барча устозларни касб байрамлари билан табриклайман!


#мутолаа

Аномия – жиноят сабаби сифатида

Америка жамиятида қабул қилинган қадриятлар одамни юқорироққа силжиш, «пул ишлаш», яъни моддий муваффаққиятларга йўналтиради. Бу мақсадга эришининг воситаси сифатида ўзини интизомлилаштириш ва интенсив меҳнат кўзда тутилади.

Бу ҳолатларга кўра, тадқиқотлар шуни кўрсатадики, меҳнат қилаётган одамлар ўзининг мавқеларидан катъий назар, муваффақиятга эришиши керак. Ҳаётда эса бундай бўлмайди, чунки ноқулай моддий аҳволда бўлган одамлар ўсиш учун чекланган истиқболга эга бўлади.

Муваффақиятга эриша олмаган одамлар ўзларининг моддий муваффакиятга эришиши учун лаёқатсизлигининг бошқалар томонидан қораланишига дуч келадилар. Шундай вазиятда ҳар қандай, қонунийми, қонуний эмасми, восита ёрдамида муваффақиятга эришиш учун майл пайдо бўлади.

Энтони Гидденс. Социология

@psixobloguz


Альтер-Эго dan repost
Ғалати парадокс

Машина ҳайдаш учун махсус таълим олиш талаб этилади, чунки бу иш хавфсизлик, ҳаракат қоидалари ва техник билимларни талаб қилади. Фақат шу орқалигина ҳайдовчилик гувоҳномасини олиш мумкин.

Ота-она бўлиш учун-чи? Бутун бир бошли шахсни ҳам ақлан, ҳам жисмонан соғлом қилиб вояга етказиш учун эса ҳеч қандай маҳсус таълим олиш талаб этилмайди.


Психологик комплекс, эффект, синдром: Булар фарқи нимада?

PS. Биламан, соҳага даҳлдор фундаментал маълумотлар кўпларга қизиқмас. Лекин психолог бўлишни ният қилганлар албатта буларни фарқини билиши лозим.

КОМПЛЕКС

Комплекс деб инсоннинг хулқ-атворига таъсир қилувчи фикрлар, ҳис-туйғулар ва хотираларга айтилади. Масалан, психолог Альфред Адлер томонидан фанга олиб келинган "Тўлиқсизлик комплекси" – бу инсоннинг ўзига баҳоси ва хулқ-атворига салбий таъсир қилувчи ҳис-туйғулар тўпламидир. Комплекслар одатда онгсиз жараёнлар билан боғлиқ бўлиб, болалик хотиралари ёки травма натижаси бўлиши мумкин. Жуда кенг тарқалган комплекс бу ёшлар ўзининг ташқи қиёфаси(бўй калталик, семизлик, озғинлик)дан уялишини айтса бўлади.

ЭФФЕКТ

Эффект маълум бир шароит ёки жараёнлар натижасида юзага келадиган конкрет натижа ёки ўзгаришларни билдириши мумкин. Масалан, "Плацебо эффекти" –
гарчи даволаш(дорими, машқми фарқи йўқ) чиндан ҳам даволовчи хусусиятга эга бўлмаса ҳам пациент даволанишнинг самарадорлигига ишончи туфайли ўзини яхши ҳис этишига олиб келган ҳолатга айтилади. Боши оғриб турган одамга ичи бўш дори¹ни ичирсангиз, бош оғриғи тўхташига плацебо эффекти иш берган деб айтиш мумкин.

СИНДРОМ

Синдром одатда биргаликда юзага келадиган ва муайян бузилиш ёки ҳолатни кўрсатадиган аломатлар ёки белгилар тўпламини англатади. Масалан, "Посттравматик стресс синдроми"(ПТСР) травматик ҳодисадан кейин муайян вазиятлардан қочиш. Синдром одатда клиник психология ва психиатрияда ҳолатни диагностика қилишда ишлатилади. Ҳаётий мисол келтирсак, машинасида одам ўлдирган киши қайтиб машинага ўтира олмаслик ҳолатини келтириш мумкин. Рулга ўтиришдан қочади.

Хулласи калом, бу терминларнинг орасидаги асосий фарқи шуки, "комплекс" ички психологик структуралар ва ташвишлар билан боғлиқ,
"Эффект" муайян натижалар ёки хатти-ҳаракатлардаги ўзгаришларни тавсифлайди. "Синдром" эса муайян турдаги бузилишларни кўрсатадиган аломатлар гуруҳига ишора қилади.

¹Ўзимча янги сўз бирикмаси ўйлаб топдим. "Ичи бўш дори" бу таркибида ҳеч қандай даволовчи препаратлар бўлмаган дорига нисбатан айтиш мумкин.


@psixobloguz


Video oldindan ko‘rish uchun mavjud emas
Telegram'da ko‘rish
Олий маълумотли ва давлат томонидан берилган махсус сертификати борлар психологик хизмат кўрсата олиши қонун билан белгиланибди.

@psixobloguz

3.5k 0 16 25 47


4.3k 0 33 13 24

Эльдар Асановнинг фикрларига қўшиламан. Бу ҳақида аввалроқ фэйсбукда ҳам ёзган эдим. Ўша фикрларни бу ерда ҳам қўяман. Чиндан ҳам ҳақиқатларни айтиб ташлайдиган вақт келди.

Катта спорт жуда бўрттирилган, аслида жамият учун ҳеч қандай фойдаси йўқ! Бироқ зарари бор. Чунки Сиз тўлаган солиқларингиз сизнинг фойдангизга ишламайди. Болангиз ҳалиям бир хонада 40 ўқувчи ўтирадиган синфда ўқийверади, оилангиз билан бирга ҳалиям сифатсиз тиббиётдан фойдаланиб юраверасиз.

Аввало шуни билиш керакки, профспорт шунчаки бу касб. Аммо соғломлик гарови эмас. Профспорт билан шуғулланиб, майиб-мажруҳ бўлганлар, ёш ҳолида вафот этганлар талайгина. Соғломлик гарови жисмоний тарбиядир яъни физкультура! Бундан келиб чикадики, соғлом турмуш тарғиботи учун профспортчиларга давлат бюджети — халқ тўлаган солиқлардан катта миқдорда пул мукофотлари берилиши мантиққа зид. Маблағлар қишлоқлар, туман ва шаҳарларда ўйингоҳлар, бассейнларни барпо этишга йўналтирилса, мана бу иш соғлом турмуш тарзи тарғиботи бўла олади.

Спорт билан эса ҳеч қанақасига мамлакатни ривожлантириб бўлмайди. Ҳа, танитиш мумкин. Туристлар келади. Уларга қадимий обидаларимизни кўрсатамиз. Шундан бошқа яна нимамиз бор? Бошқа нима билан мақтана оламиз? Маблағлар илм-фан, таълимга йўналтирилса, иш ўринлари яратишимиз, бу орқали Россияда хор-у зор бўлиб юрган юртдошларимизни иш билан таъминлашимиз мумкин. Хуллас, йиғиштиринглар карам шўрвани. Тўлаётган солиқларимизни фойдали ишларга сарфлайлик.

Артур Таймазовга ўхшаб бирор спортчимизда допинг аниқланса, медаль бекор қилиниб шармандамиз чиқиши ҳам мумкин.

@psixobloguz


«Ҳаёт ўртасидаги танглик» — бу ўрта ёшдаги кўпгина одамларга тааллуқли муаммо. Одам ҳаёт тақдим қилган кўп имкониятлардан воз кечганини ҳис қилиши ва ҳозир у ёшликда қилган орзуларининг кўпчилигига эриша олмаслигини англайди. Шунга қарамасдан бундай ўтиш одамларни даҳшатга ва умидсизликка солиши учун етарли сабаб йўқ, ёшлик хаёлларидан халос бўлиш одамга эрк бағишлайди.

Гидденс. Социология

@psixobloguz


Ўйлаб-ўйлаб шу ўринда бир нарсани айтиш лозим деб топдим. Кўпроқ элита ва бой қатлам манфаатлари кўзланадиган капитализм шароитида таълим тенгсизликни енгишга эмас чуқурлаштиришга хизмат қилса керак.


Таълим ижтимоий тенгсизликни енгишга хизмат қилади деб билардим. Гидденс амаки айтишича, амалда кўпроқ тенгсизликни чуқурлаштиришга хизмат қилар экан.

@psixobloguz

4.1k 0 12 34 26

Инсонларда мураккаб туғма хатти-ҳаракатлар тизими сифатида инстинктлар мавжуд эмас. Оддий рефлекслар мажмуи ва туғма эҳтиёжлар инсоннинг туғма хусусиятларини ташкил қилади.

Гидденс. Социология.

@psixobloguz


Альтер-Эго dan repost
Соғлом эгоизм – бу инсон бошқаларга зарар бермаган ҳолда ўз қизиқишлари ва эхтиёжларига ғамхўрлик қила олишидир. Бу нарса чегараларни, приоритетларни ўрнатишни, шахсий фаровонликни эмоционал саломатлик ва ўз ҳуқуқларини англашни ўрнатишдир. Бундай ёндашув ўзингизга ва бошқаларга ғамхўрлик қилиш ўртасидаги мувозанатни сақлашга ёрдам беради.

20 ta oxirgi post ko‘rsatilgan.