Politic Front ( Shamshodbek Iskandarov )

Assalomu alaykum

Ehtimoliy to'qnashuv


Hozirgi kunda jahonda yuz berayotgan voqealar, sovuq va dushmanona munosabatlar hech kimga sir bo'lmasa kerak. Mana shunday hodisalardan biri bu — Isroil va Livanning Hizbulloh harakati o'rtasidagi ehtimoliy urushdir. Ha... Oktyabr voqealari Yaqin Sharqda urushning keskin bir o'chog'i ochilishiga sabab bo'ldi.
Bu voqealar Hizbullohning Falastinga harbiy jihatdan yordam bergan holda Isroilning shimoliy hududlariga zarba berishi oqibatida yuzaga keldi. Ularning bu ishi, aslida, musulmon birodarlariga zulm o'tkazayotgan isroilliklarga qarshi yaxshigina javob bo'ldi. Ayni damda, Isroil harbiy kuchlari Eron tomonidan qo'llab-quvvatlanayotgan Hizbullohga qarshi keng ko'lamli hujum boshlash uchun chegara hududlariga harbiy texnika va askarlarini jamlamoqda. BIr tomondan, Eron vaziyat jiddiylashgan taqdirda Livan Hizbullohiga yordam tariqasida urushga kirishini aytmoqda. Lekin, bu qanchalik haqiqatga yaqin ? Hali bu masala xususida Eron rahbarlari orasida ham bir to'xtamga kelingan yoki yo'qligi dargumon.

Xo'sh, agar urush yuz bersa, Hizbullohning yolg'iz o'zi zamonaviy qurollar va AQSH ning mislsiz yordamiga tayangan Isroilga qarshi kurashadimi ( Yaman xusiylari va Eron davlatidan yordam bo'lishi ehtimoli bor ) ? Ammo, Hizbulloh yolg'iz urush harakatlari olib borgan taqdirda ham Hamasdan ko'ra yaxshiroq qarshilik ko'rsata olsa kerak. Chunki, ularning harbiy texnikasi ancha zamonaviy va takomillashganroq.

Yaqin Sharq keskinlik va mojarolar o'chog'iga aylanib qolganiga hech kimda shub yo'q. Har kuni berib boriladigan statistik ma'lumotlarga ko'ra, ushbu hududda yuzlab va hattoki, minglab insonlar Isroil harbiy askarlarining vahshiyligi, suvsizlik va ochlik sababli hayotdan ko'z yummoqda. Siz va biz bilgan demokratik G'arb hukumatlari esa sukut saqlash va genotsidni moliyalashtirish bilan band.

Vaziyatga nisbatan fikringiz qanday ?

Assalomu alaykum.
Isroil-Falastin urushi
7-oktabr — qirg'in va mojaralar muqaddimasi. Ha, aynan mana shu sanadan boshlab hozir ham ko'plab qurbonlarga sabab bo'layotgan urush boshlandi. Dastlab Hamas harbiy kuchlarining oxirini o'ylamay amalga oshirgan operatsiyasi ojiz va ilojsiz Falastin xalqining boshiga misli ko'rilmagan kulfat olib keldi. Isroilning G'azoga nisbatan qilgan "Temir qilichlar" harbiy operatsiyasi Hamasning vaziyatga noto'g'ri baho berganini ko'rsatmoqda. Chunki, G'azo sektorida millionlab insonlar genotsiddan aziyat chekishmoqda. Butun tarix davomida shunday vaziyatga guvoh bo'lishimiz mumkin, ya'ni, ahmoqona siyosiy boshqaruv aholining azob chekishiga olib kelgan ( biz Hamasni G'azodagi norasmiy hukumat deya olamiz, chunki ularning bu hududni siyosiy va harbiy jihatdan boshqaryapti deyishga asoslar bor) .Buning oqibatida hududda 36 ming nafar inson hayotdan ko'z yumdi va ularning aksariyatini ayollar va bolalar tashkil etadi.

Vaziyatga boshqa nigoh bilan qaraydigan bo'lsak, Isroilning vahshiylarcha amalga oshirayotgan ishlarini hech bir huquqiy hujjat bilan asoslab bo'lmaydi. Ular Falastin hududida olib borayotgan qirg'inlari davomida bir qancha g'ayriinsoniy ishlarga qo'l urishdi. Kasalxonalar va gavjum aholi punktlariga havo zarbalari berish kabilar shular jumlasidandir. Ko'plab Yevropa va arab davlatlari esa bundan chuqur xavotirda (ta'kidlab o'taman faqatgina xavotirda ) . AQSH ning bir necha bor urush harakatlarini to'xtatish haqidagi buyruqlari esa chunchaki e'tiborsiz qolmoqda. Xuddiki, AQSH bilganingni qil, men shunchaki vazifam bo'lgan ish : " urushni to'xtatish va tinchlikni qaror toptirish" ni sekingina shipshitib qo'yaman deyayotgandek. Ya'ni, Qo'shma Shtatlar har qanday yo'l bilan Isroilni qo'llab quvvatlamoqda va bu ishni qilishni xoh oshkora, xoh pinhona bo'lsin to'xtatmaydi.

Ko'plab tashkilotlar va davlatlar bu jarayonning yechimi mustaqil Falastin davlatining tashkil topishi deb hisoblashmoqda. Albatta, bu yechim bo'lishi mumkin. Ammo qanday qilib ? Bu ishni amalga oshirish juda murakkab, lekin imkonsiz deb ham bo'lmaydi. Hozirgi davrda Yaqin Sharqda o'ta chigal vaziyat hukm surmoqda. Arab davlatlarining aksariyatining qo'rqoqlik va jur'atsizligi — ularning yaqin 10 yillikdagi eng katta xatosi bo'lishi mumkin .

     Davomi...

    Hukumat tomonidan Xitoy xanlarining ushbu hududga ko’chirilishi natijasida  2000-yilda hududdagi aholining 41% ini ular tashkil qilgan va hozirgi kunda ularda mahalliy aholi bilan qo’shilish jarayoni kuchaymoqda. Bu birinchi navbatda aholini xitoylashtirishga qaratilgan siyosat bo’lib, sharqiy turkistonliklarga o’z madaniyatlarini unuttirish va ularni mamlakatning ajralmas bir qismiga aylantirish maqsadida amalga oshirilmoqda.Xitoy tomonidan bu yerga jo’natilgan askarlar esa ushbu avtanom rayondagi tartibni saqlashga mas’ul bo’lib, aholi tomonidan uyushtirilgan har qanday namoyish va norozilik chiqishlarini shavqatsizlarcha bostirishmoqda.

    Xullas, deyarli 9 million aholiga ega bo'lgan uyg’urlar masalasi juda jiddiy va bahsli vaziyatdir. Bu muammo faqatgina uzoq kelajakda tuzilajak  turkiy davlatlarning strategik va harbiy ittifoqida ( agar bunday ittifoq tuzilsa) hal qilinishi mumkin. Chunki, uyg’urlarning Xitoy tarkibida “ko’r va soqov” holatda qolishi turkiy qardosh mamlakatlardan boshqa hech bir davlatni tashvishga solmaydi.

Keyingi postlar qanday mavzularda bo'lishini xohlaysiz ? 👇👇👇

Assalomu alaykum .

Barchamizga ma`lumki, joriy yilning noyabr oyida Amerika Qo`shma shtatlarida navbatdagi prezidentlik saylovlari o`tkaziladi. Prezidentlikka asosiy nomzodlar Respublikachilar partiyasidan o`z nomzodini ilgari surayotgan Donald Tramp va Demokratlar partiyasidan nomzod hamda amaldagi prezident Jo Bayden. Ko`plab ekspert va mutaxassislarning prognoz va mulohazalariga ko`ra, bu yilgi saylovlarda Donald Trampning g`alaba qozonishi taxmin qilinmoqda. Bunga asosiy sabab sifatida Bayden ma`muriyatining hokimiyatda turgan vaqtida yo`l qo`ygan bir nechta xatolarini keltirishimiz mumkin. Jumladan, aynan shu davr mobaynida Rossiya Ukrainaga qarshi keng miqyosli urush boshlagan bo`lsa, Yaqin Sharqda ham vayrongarchiliklar va o`n minglab insonlarning o`limiga sabab bo`layotgan Isroil-Hamas urushi avj oldi. Bu holatlar o`zini dunyo xavfsizligiga yagona javobgar deb hisoblaydigan AQSH davlatining va Bayden ma`muriyatining xatolari ekanligi dunyo hamjamiyati tomonidan ta`kidlanmoqda. Respublikachi Donald Tramp esa amaldagi hukumatning shu xatolari tufayli ma`lum ma`noda o`z obro`sini tiklab oldi. Xo`sh, sobiq prezident yana hokimiyatga qaytsa qanday holatlar ro`y beradi ?

Tramp ancha oldinroq : " Agarda meni yana bir bora prezidentlikka saylasangiz, Ukraina va Rossiya o`rtasidagi urushni bir kundayoq to`xtataman va Sharqiy Yevropada yana tinchlik qaror topadi. " — degan fikrni bildirgan edi. Bu fikr qanchalik haqiqatga yaqinligini sobiq prezident hokimiyatga yana qaytsagina bilishimiz mumkin. G`azodagi urush-chi ? Bunga qanday yechim topish mumkin ? Tramp bu masalaga joriy yilning mart oyida to`xtalib o`tgandi hamda Isroilning G`azodagi hatti-harakatlari to`g`ri ekanligini ta`kidlab, urushni Falastin hududi to`liq zabt etilgunga qadar davom ettirish kerakligini qat`iyan ta`kidladi. Bu so`zlar uning g`ayri islomiy qarashlarga ega ekanligidan dalolat beradi.

Xulosa qilib aytganda, Afg`oniston o`zining boshqa davlatlar bilan murakkab va ziddiyatli muammolarini hal qilishi uchun, avvalo, mamlakatda demokratiya va inson huquqlarining kichik bo`lsa-da elementlarini namoyon qilishi va o`zining keskin hamda eskicha jazo qonunlaridan voz kechishi shart. Bu davlatning tashqi muammolarini hal qilib qolmasdan, ichki vaziyatni yaxshilanishiga va bir qator davlatlar bilan savdo aloqalarini rivojlantirish orqali mamlakat iqtisodiyotini asta-sekin jonlanishiga olib keladi. Undan tashqari, ko`plab davlatlar Afg`onistonga investitsiya kiritib, mahalliy sharoitni yaxshilanishiga sababchi bo`lishlari mumkin. Bunga birinchilardan bo`lib qo`shni davlatda iqtisodiy va siyosiy holatning yaxshi bo`lishidan manfaatdor bo`lgan O`zbekiston hissa qo`shadi. Pokistondagi terroristik kuchlarni qo`llab-quvvatlamaslik orqali esa tolibon hukumati bu davlat bilan ham munosabatlarini barqarorlashtirib olishi mumkin. Bu holat Afg`oniston uchun juda katta ijobiy holatga olib keladi. Chunki, iqtisodiyoti anchayin yirik va to`xtovsiz shiddat bilan o`sayotgan Pokiston davlati bilan yaxshi savdo va diplomatik aloqalar Afg`onistonda ham ijobiy hodisalarga sabab bo`lishi aniq. Lekin bu holat ro`y bermay, toliblar o`zlarini shu tariqa tutaversa, mintaqadagi vaziyat ana shunday chigalligicha qolaveradi hamda qo`shni davlatlar bilan sovuq aloqalar davom etadi. Bu esa qo`shni davlatlarning harbiy holatni yaxshilashga va chegaradagi istehkomlarni yanada mustahkamlashiga sabab bo`ladi. Hozirgi murakkab vaziyatda Afg`onistonning demokratiya yo`liga kirishidan ( haqiqatdan yiroq bo`lsa-da ) nafaqat o`zi, balki boshqa davlatlar ham manfaatdor. Agar xato va kamchiliklar mavjud bo`lsa uzr so`rayman hamda ularni tuzatishga harakat qilaman.

TOLIBON MUAMMOSI Barchamizga ma`lumki, hozirgi kunda Tolibon harbiy kuchlari butun Afg`onistonni nazorat qilmoqda. Bu holat 2021- yilda AQSH davlati hamda boshqa yirik davlatlar harbiy kuchlari Afg`onistonni tashlab chiqib ketishi bilan bir vaqtga to`g`ri keldi. Shundan so`ng, Tolibon yetakchilari davlatni Afg`oniston Islom Amirligi deb atashdi. Ammo bu davlatni hech qaysi yirik mamlakat haligacha mavjudligini va xalqaro subyekt sifatida tan olgani yo`q. Vaziyatga hozirgi kun voqeligi bilan qaraydigan bo`lsak, deyarli o`tgan shu 3 yil davomida toliblar xalqaro hamjamiyat bilan munosabatlarini yaxshilash o`rniga yanada chigallashtirib bormoqda va bu holat oddiy xalq ahvolining yomonlashuviga, jumladan, yil davomida ocharchilikdan, qish kunlarida esa sovuqdan aziyat chekishiga olib kelyapti. Ichki siyosatdagi bu tarang holat Tolibon hukumatini qattiq jazo choralari ko`rishga hamda na huquq va na shariat qonunlariga to`g`ri keladigan yangidan yangi qonun va qarorlar ishlab chiqishiga sabab bo`lmoqda. Masalan, bu qonunlarga xotin-qizlar ta`lim olish huquqini cheklash, shariat qonunlariga va ba`zida o`zlari tomonidan hech bir asossiz o`ylab topilgan qonunlarga rioya qilmaganlik taqdirida xalq ko`z o`ngida namoyishkorona qamchi bilan urib yoki toshbo`ron qilib jazolash kabilarni kiritish mumkin. Bunday jazo choralari aholini doimiy qo`rquvda ushlab turishga qaratilgan bo`lib, agar bosh ko`tarilsa, qanday mudhish oqibatlarga olib kelishi mumkinlgini anglatadi. Bu voqealar demokratik G`arb va ko`plab musulmon davlatlarining jiddiy noroziligiga sabab bo`lib qolmay, Toliblar Afg`onistoni bilan diplomatik aloqalarni o`rnatilmasligiga ham olib kelmoqda. Toliblarning hozirgi kunda yuritayotgan siyosati nafaqat G`arb uchun muammoga aylanyapti, balki shu hududdagi Janubiy va Markaziy Osiyo davlatlari uchun ham bosh og`rig`i bo`lmoqda. Ayniqsa, Tolibon hukumatining Pokistondagi amaldagi hukumatga qarshi bo`lgan terroristik kuchlarni qo`llab- quvvatlashi uning yaxshi munosabatlar va savdo aloqalari o`rnatishi mumkin bo`lgan bir musulmon davlati bilan hali o`rnatib ulgurilmagan munosabatlarini chigallashtirmoqda. Bu davlatning O`zbekiston bilan munosabatlariga to`xtaladigan bo`lsak, hozircha ikki davlat o`rtasidagi tashqi aloqalar yomon emas. Mamlakat toliblar tomonidan egallanganidan so`ng O`zbekiston davlati tomonidan bir necha marta nafaqat insonparvarlik yordami jo`natildi, balki gaz eksporti ham yo`lga qo`yildi. Ammo shunga qaramay, Afg`oniston tomonidan Amudaryo havzasida Qo`shtepa kanali qurilishining boshlanishi bu mintaqada yaqin kelajakda jiddiy ekologik va irrigatsion muammolarni keltirib chiqarishi tayin. Chunki, shundog`am qurib bitayotgan Orol dengizigacha ham yetib bormayotgan Amudaryo suvining kamayishi kanal qurib bo`lingandan so`ng, hattoki, Surxondaryo va Buxoro kabi hududlarda ham avvaldan suv tanqisligi mavjud bo`lgan muammolarni yanada keskinkinlashtiradi.

Assalomu alaykum barchaga. Hozirgi global va tezkor dunyoda har bir inson telegram, instagram kabi onlayn internet platformalarida o'z shaxsiy blog va kanallarini yuritib, o'zlarining fikr va mulohazalarini bildirayotgan bir davrda men ham o'zimning ma'lum bir darajada chegaralangan siyosiy qarashlarimni sizlar bilan bo'lishishga hamda yordamingiz bilan yanada ko'proq narsa o'rganishga bel bog'ladim. To'g'risini aytadigan bo'lsam, avvallari bu kabi ish bilan shug'ullanmaganman va shuning uchun sizlarning yordamingiz va qo'llab-quvvatlashingizdan umidvorman.