Ўқинг...фақат йиғламанг!

Эй Аллоҳ !
Ким торлик устида, юраги сиқилган ҳолда ухлаган бўлса, уни кенглик, хотиржамликка эришган ҳолида уйғотгин!

Эй Аллоҳ !
Ким маҳзунлик, хафалик устида ухлаган бўлса, уни ҳурсандчилик, шодликка эришган ҳолида уйғотгин!

Эй Аллоҳ !
Ким бемор ҳолда ухлаган бўлса, уни соғлом, офиятга эришган ҳолида уйғотгин!

Эй Аллоҳ !
Ким қийинчилик устида ухлаган бўлса, уни енгилликка эришган ҳолида уйғотгин!

Амин ! 🤲

Хайрли тун!

Ўқинг... Фақат йиғламанг!

Бой ва камбағал

Бой гердайса — салобат. Камбағал тазим қилса — хушомад, Бой гапирса донолик, камбағал сукут қилса —нодонлик. Бой "мерсадес" олса — камтарлик, камбағал велосипед олса — манманлик. Бой жиноят қилса — шўхлик, камбағал шўхлик қилса — жиноят. Бой ўлса — мотам, камбағал ўлса — бандалик.

Ўткир Ҳошимов

Ўқинг...Фақат йиғламанг!

Хасад....

- Сайёрахон кизим бугун совчилар келишди.
Эртага учрашувга чикасан.
- Бувижон, ахир ...
- Жим , узингдан катта бир нима деганда, Хуп дейиш керак болам.
- Хуп...
Учрашувга чикди, бола унчалик ёкмади ю, лекин бувиси бу сафар хам Жим деб овозини учирди.
Сайёра мактабни шу йил тугатган.
Кунглида бир олам орзулари бор эди, аммо...
Дадаси рахматли булганидан кейин онаси, иккита укаси , сайёра хаммалари бувиси ( дадасини онаси ) билан яшай бошлашди.
Хамма нарсани хар доим бувиси хал киларди.
Бугун мана Сайёрани келажагини хам узи хал килиб куйди.
Сайёра турмушга чикди, ихчамгина туй булиб у‌тди.
Эри заводда ишларди.
Эрта кетиб кеч кайтарди.
Секин секин Сайёра хам эрига кунгил куйиб, уни ишдан кайтишини орзикиб кутадиган булди.
Уйда кайнонаси ва оиласи бузилган кайнопаси билан бирга яшашарди.
Укасини хотинига килаётган яхши муомуласини куриб опани
гаши келар, Нега мен лойик эмасманми шунака бахтга деб ич этини ерди.
Бу ёкда онаси хам Келин Келин уни атрофида парвона.
Бора бора хасад у‌ти кузини ку‌р килган опа Келинни у‌рнини курсатиб куймокчи булди.
Бошкоронгуликдан шундогам силласи куриган Сайёрани хеч холи жонига куймай, Хар кадамидан айб ахтариб камситишни бошлади.
Кейин бу камдек туюлиб, бошкача каттарок хийла уйлашга тушди.
У‌ша куни Сайёра докторга курингани чикиб кетганида, ойисини еру кукка ишонмайдиган ёдгорлик узугини олиб яшириб куйди ва эртасига бозорга олиб бориб тиллочиларга топшириб пуллаб келди.
Кейин эса, худди хеч нарса билмайдигандек:
- Ойижон бугун тугилган кунга бормокчиман, узугингизни такиб бориб келай деди.
Ойиси караса узук йук...
Хамма ёкни агдар тунтар килиб кидирди, аммо узук йук эди.
Шунда кизи :
- Ойи кеча келингизни сизни хонангиздан чикиб кетаётганини кургандим деди.
Она эса:
- Йук а, Келин олмайди болам.
- Каердан биласиз, бу писмигингизда гап куп деб келинни хонасига бошлади онасини.
Кайнона хижолат, Келин бу янгиликдан хайрон...
- Мен бировни нарсасига тегмайман, истасангиз хамма ёкни карашингиз мумкин.
- Ха кеча кучага чикиб келгансиз, олган булсангиз хам пуллаб келгандирсиз .
- Вой опажон тухмат килманг, камбагал булсак хам бировни хасини угирламаганмиз деб йиглаб юборди келин.
Кечга ишдан кайтган угилга онаси болам хотининг угри экан.
Кеча узугимни угирлаб, докторга бориб келай деб бахона килиб кетиб сотиб келибди деди.
Сайёрани эри уйга отилиб кириб, нахотки сен шу ишни килган булсанг деди.
Сайёра эса йук , ман угирламадим деб йиглар айбсизлигини исбот килолмай азобланарди.
Эри эса, онасини гапларини эслаб, Сайёрадан нафратланиб кетди ва бир мушт урди, кейин яна, яна.....
Сайёра кузини очганида касалхонада эди, боласидан хам айирилиб булганди.
Кайнонаси бизга угри келин керакмас деб куч куронини уйига олиб келиб ташлаб кетибди.
Сайёра дод деди , йиглади, эрига кунгирок килиб ёлворди оиламиз бузилмасин деб аммо бефойда....
Охири такдирга тан бериб онаси ва сингиллари билан яшай бошлади.
Орадан олти ойлар чамаси утганди, бир куни эрталаб дарвоза такиллади.
Дарвозани очса, Эри....
Сайёра илтимос бизни кечир деб ёлвориб турарди.
Сайёра аввал ху‌рлиги келиб йиглаб юборди, кейин эса дарвозани ёпиб уйга кириб кетди.
Яна дарвоза такиллади, бу сафар бувиси чикди.
Эри билан анча гаплашган бувиси Сайёра деб чакирди.
- Лаббай бувижон
- Кизим бор , эринг билан уйингга кайт.
- Лекин Бувижон....
- Кет дедим.
- Хуп.
Сайёра индамай эрига эргашди.
Келин булиб тушган хонодонига кадам босар экан, оёклари калтирар, яна кайнопасини зугумларига рупара булишни уйлаб юраги зиркирарди.
Аммо....
Уйга киришса, кайнонаси югуриб келиб келинини кучоклаб, мани кечиринг кизим деб йиглаб юборди.
Негадир кайнопаси куринмади.
Сайёра нима булаётганига хайрон эди.
Энди кийимларини алмаштирмокчи булиб хонасига кирганди, ортидан кайнопаси келди.
- Сайёра илтимос мани кечиринг.
Хасад кузимни кур килибди.
Ойимни узукларини мен олгандим.......

– У қачон эди? –  яна савол бўлди.
– Унга эллик йиллар бўлди. Ойим қирқ, акам эса ўн тўққиз ёшда эди. Она тирик туриб фарзанд гўрга кирмасин экан. Ўшандан бери ойим “яшашдан уяламан” дердила. Лекин нима қилсинки, ўғлидан кейин яна ярим аср яшадила.
– Тўхтанглар! Бугун акамлани туғилган куними? – Сўради Сурайё.
– Ҳа, туғилган куни! – Дейишди бир овоздан қизлар, ҳайратланишиб.
– Ойимла акамлани туғилган кунида ўлибдилар-да?
– Ҳа...
– Тавба!..
Кейин мавзу яна ўлимликка бурилди.
– Қирқ ёшдан кейин ўлимлик йиғишни бошлаган эканлар-да?..
– Ҳа, қирқ ёшдан кейин сочга оқ, сандиққа эса ўлимлик тушади-да, ўзи.
– Сурайё, бу сандиқ сенга! Очиб, ичидагиларни чиқар!..
– Муқаддас, бу сенга!
– Муниса, сен буни ол!
– Мен эса бунисини кўраман, – деди Муҳайё.
– Эҳ-ҳе, буниси ўтган асрнинг етмишинчи йилларидаги ироқи совунлар-ку! – Ҳайратланди Сурайё.
– Манавинда гирбишинлар бор экан. Булар ҳам ўтган асрда кийилган матолар, воҳ!..
– Манда эса зам-зам сувлар бор экан. Эскиси эмас, ўтган йили қадоқланган идишлардаги зам-зам сувлар!
– Демак, ойим шу кунгача ўлимлик тўплайверганла. Сира эринмаганла.
– Шундайга ўхшайди.
– Мандагисида қучоқ-қучоқ дастрўмоллар!
– Бунча дастрўмол кимга керак?
– Кутилмаганда ўлим бўлиб қолса, келган одамга тарқатилган, кўзёшларини артсин деб.
– Ҳозир деярли йиғлашмайди-ку!
– Илгари яқинларни қўй, етти ёт бегоналар ҳам йиғлашган. Лоақал ўз дардини айтиб йиғлашган илгари.
– Ҳозир-чи?
– Ҳозир одамлар ўз дардига ҳам йиғлашмай қўйди.
– Биз ойимлага йиғлаймиз, тўғрими? – Деди Мунисанинг ичига ҳадик ўрмалаб.
– Бу нима деганинг, йиғлаймиз, албатта! – тинчлантирди катта қиз Муҳайё.
Улар сандиқдан чиққан рўмолчаларни чиқариб тарқатишди, ўзлари ҳам олишди. Сўнг тўрт қиз бараварига “ув” солиб йиғлаб беришди. Оққан кўзёшларини ана ўша рўмолчалар билан артишди. Бироқ кўп ўтмай уларнинг кўзёшлари севинч ёшларига айланиб, қорачиқларида аллақандай рози-ризолик милтиллаб қолди.
Худди шундай, ҳол сўраб келгувчиларнинг юзларида ҳам қайғу, мусибатдан кўра севинч кўпроқ акс этарди...
– Мана, яна битта сандиқ! – Асқаралининг хотини Шаҳодат кўк сандиқни судраб кириб келди.
– Янами?! – Ҳайратланишди қизлар.
– Очинг-чи, нима борикан унда?
– Бу ерда азага киядиган кийимларимизни тахлаб қўйгандила ойимла, – келин сандиқни очиб, туюқ яшил рангда тикилган сарполарни қизларга бир-бир узатди. – Кийиб олинглар! Ойимла шуни истагандила!
Қизлар келиннинг гапига сўзсиз бўйсинишиб, кийимларни дарров кийиб олишди.
Либослар ҳар бирига ўлчаб тикилгандек эди. Ҳаммалари азага эмас, гўё тўйга бораётгандек чиройли бўлиб қолишди.
– Вой, мунча чиройли!
– Ҳа, жудаям кўркам экан!
– Манависи ман билан акангларга! – Шаҳодат келин ўзиникини кийдию, эрига аталган тўн, белбоғ ва чорсини олиб чиқаркан деди:
– Аканглар ҳам кийиб олсинла!
– Вой ойимлар-ей, ҳаммамизни ўйлабдила, ҳаммамизни!
– Бошдан охир, маросимни ҳамма жойини ўйлаб, ҳозирлик қўриб қўйибдилар-ку!.. Оллоҳ раҳмат қилсин ойижонимизни!..
– Омин!
– Омин!
– Ювғич келяпти, Муҳайё опа! Қизлардан ким ёрдамлашади?..
– Мен! – Дик этиб ўрнидан турди Муҳайё!
– Мен ҳам! – Бу Сурайё эди.
– Биз ҳаммамиз! – Дейишди Муниса билан Муқаддас.
Шундай қилиб, пешинга онани кузатишди.
– Тупроқ қаттиқ эмасканми, қазишга қийналмадингларми? – сўради онанинг тўнғичидан кейин туғилган, тўртта қизнинг орасида ўсган биттаю битта ўғил  – Асқарали.
– Аксинча, жудаям юмшоқ чиқди тупроғи. Қабр шундай осон қазилдики, айрим жойларида лопаткаю кетмонга ҳам ҳожат қолмади, тупроқни қўлимиз билан суриб қўя қолдик.
– Яхши, –  деди Асқарали ва гўрковнинг ёнига –  қабр ичига сакраб тушиб олди. – Ўзим қўяман.
– Албатта, – тисарилди жилмайганча гўрков.
– Тобутдан майитни аста олиб узатинглар! – Буйруқ янгради ҳавода.
– Шошилманглар!
– Майит билан бирга устига ёпилган ёпинчиқни ҳам тортинглар!
– Мунча енгил!
– Ҳа, қушдек!
“Бир-икки” дегунча майитни “тўрт оёқли чўбин от”дан тушириб, мангу от – лаҳадга олиб киришди. Лаҳад ичида уни Асқарали қабул қилиб олди ва онасининг жасадини юмшоқ ва илиқ тупроқ бағрига аста қўйди. Бошини авайлаб қибла томон бурди. Оёқларининг узалиб, бемалол ётишини текширди.......

ТЎЙ......

Ўша куни қуёш чарақлаб чиқди.
Анчадан бери бундай чиқмаётганди у. Анчадан бери ҳаво айниб, кўк юзини булутлар тўлдириб турганди. Лекин ўша куни осмон худди артиб қўйилгандек тоза эди. “Ким артди экан?” дея қизиқиб бўйлаган киши, шаксиз- шубҳасиз, Шарқ томондан кулиб, ярақлаб турган қуёшга кўзи тушару: “бўлса бўлмаса, бу – шунинг иши” дерди. Ахир, “зув” этган шамол бўлмагандан кейин киши нетиб ўйласин – қўлга тушган “ўғри”да.
Одамларнинг кайфиятлари чоғ эди. Улар уйларидан чиқиб, кими давлатнинг ишига, кими хусусий юумушга, кими яна бошқа ташвишга ўзини бағишлаб,  йўл-йўлакай бир-бирларига кулиб, ҳазиллашиб боришарди. Уйда қолганлари ҳам ўшанча эди.
Сожида она уйда қолганлардан бўлди. Онахон ҳеч қачон ишламаган – доим уйда қолган, уйда бўлган. Зеро, олти болани оқ ювиб, оқ тараб элга қўшганда. Бурноғи йили тўқсон бир ёшида қазо қилган эрини қўшиб ҳисоб қилганда еттита бола деяверинг – сиздан нима кетди.
Сожида она қуёшдан ҳам эрта уйғонади. Ҳамиша шундай бўлган. Бугун-да барвақт уйғониб, таҳоратини олиб, бобдод намозини адо этиб, қўлидаги тасбеҳини ўгирганча хаёл суриб, дераза кўзига қараб ўтирганда қуёш – “жаноби олийлари” юз кўрсатди. Ҳа-ҳа, айнан шундай бўлди. Асли, доим шундай бўлган-да ёки кўпинча шундай бўлган. Энди нега бўлмасин экан...
Ҳовлида бирин-сирин ўғли, келини, чет элга хотини билан сафарга кетган неварасининг болалари – онахон эваралаларининг қоралари кўринди, ғувур-ғувурлари эшитилди. Бирпас ўтиб эса, салом бериб бўсағада келиннинг хуш сурати бўй кўрсатди.
– Ҳозир, ойижон, нонушта тайёрлайман! – Деди у қўли кўксида жилмайганча.  Сўнг айтганини адо этиш учун изига бурилиб кетди.
Кейин ўғли, эваралари салом бериб келиб онахоннинг атрофида қалдирғочнинг палапонларидек тизилишиб ўтиришди. Нонлар синдирилди, пиёлаларга чойлар қуйилди. Иситилган нон ва кеча соғилган сутдан ҳозирланган қаймоқ, қовурилиб келинган тухум, ёнғоқ ҳам майиз билан нонушта қилинди. Чойдан кейин эваралар бувиларига бир-бир пешоналарини тутиб – ўптириб, дуосини олиб мактабу боғчаларига чопишди. Ўғил эса худди шу “кўрик”дан ўтгандан сўнггина папкасини қўлтиқлаб ишга шошилди. Уйда келин билан иккови қолди. Келин дастурхонни йиғиб оларкан, Сожида она қушларнинг чуғур-чуғурига тўлиб бораётган ҳовли саҳнига чиқди. Қўлини қуёш нурларидан пана қилиб, атрофга сер солди.
– Қандай чиройли! – Хаёлидан ўтди унинг. – Ҳаёт шу ёшда ҳам чиройли кўринарканда, а?!.. Ўзингга шукр!..
Худди шу асно бирдан кўкрагида санчиқ турдию она каравот тутқичини ушлаб қолди. Кейин хуруж яна кучайди – она ўзини каравотдаги ўринга ташлади.
– Шоҳида! – Деди аранг, инграниб.
– Лаббай, ойи! – Югургилаб чиқди келин... –  Вой, сизга нима бўлди?.. Юракми?!..
– Шундайга ўхшайди...
– Вой, ҳозир!.. –  келин чопиб бориб токчада турган телефонни олдию энди эшикдан чиққан эрига сим қоқди.
Яхшиям олислаб кетмаган экан, Асқарали бирпасда чопиб кириб келди.
– Нима бўлди, ойи, тузукмисиз?!.. – онасининг елкасидан тутди ўғил.
– Вақти-соатим етди шекилли, ўғлим... – аранг нафас олиб деди она, кўкрагидан иккала қўлини олмай.
– Ундай деманг, ойи! Ундай деманг!.. Ҳозир... тезёрдам чақираман! – Асқарали чўнтагидан телефон чиқарди.
– Йўқ, ўғлим, йўқ, керакмас...
– Нега, ойи!?..
– Кетяпман ўғлим, кетяпман. Дўхтир чақирма, осонроқ жон берай... Мандан рози бўлинглар, ман сизлардан розиман!..
– Ойи!?..
– Ё Олло!.. Ё мадад!..
Жанозага тумонот одам йиғилди. Келган ҳам келди, келмаган ҳам...
Ахир, она тўқсонга етганди. Бу вақт мобайнида эл уни таниди, у элни таниди. Бас, билган одамлар оқиб келаверди. Оқимни кўриб, билмаган ҳам унга қўшилди.
– Сандиқни очинглар!
– Ўлимликни олинглар!..
– Эҳ-ҳе, бу ўлимликми ё келинлик, келинлик сепими?!..
Бир эмас, икки эмас, нақ беш сандиқ тўла ўлимлик эди.
– Булар намунча кўп? – Савол бўлди.
– Ойим тўнғич акамни ўлимидан кейин ўзига ўлимлик йиға бошлаган, – деди катта қиз Муҳайё........

Фарзандингизни отасига меҳрибон қилиб тарбияланг ва ҳар қадамда отанинг ўрни бошқачалигини ҳис қилиб яшасин.
• Ота хонадонга ташриф буюрганда ўриндан туриб, жой бўшатиш лозим.
• Ота билан кетаётганда унинг изнисиз ундан олдин юрмаслик керак.
• Ота фарзанд учун бирон нарса мерос қолдирмаса ҳам, ундан номус қилинмайди.
• Ота бор уйда ўйланишга ва маслаҳат солишга муҳтож бўлинмайди.
• Ота ёнида ёки у кириб келганда ёнбошлаб ётилмайди.
• Ота уйда йўқ бўлиб қолинган ўринда истеъмол қилинган нарсалардан алоҳида унинг учун олиб қўйилиши фазилатдир.
• Мансабли шахс бўлсанг ҳам отанг чақирганда отингдан тушиб, олдида ҳозир бўлишга шошил! Сен иш устида мансаблисан, отанг устида эмас!
• Отангнинг ёнидаги солиҳ кишиларга нисбатан самимий бўлгин, агар отанг вафот топиб кетса ўшалар билан муомала-муносабатларингни узма!

Ўқинг...Фақат йиғламанг!