ODAMLAR ORASIDA...

…qo’limdan kelmadi.
Axir bu yerda 5 yillik men borman.
Bu kanalni ochganimda 4 kurs talabasi edim. Hech bir maqsadsiz ish boshlagan. O’sha paytlar urfda edi shaxsiy kanal yuritish. Bolalikdan sirdosh odamim bo’lmagan, shungami kundalik yozardim. Keyin u ham qolib ketdi. Bu dildosh topganimdan emas bu ish endi qoniqtirmay qo’yaganidan. Kattaroq nimadir xohlardi ko’nglim. Kanal ochib xuddi kundaligimday yozib boraman deb o’ylaganman, ammo qayoqda. Shunchalar qo’rqqanman odamlarga hislarimni, kechinmalarimni ochiq berishga. Bu katta jasorat menday ko’ngli berk odam uchun. Yozmay qo’ydim. Yuzaki she’rlar, aforizmlar va mana men dunyoda borman degandek uyoq buyoqda e’lon qilingan hikoyalarim bilan to’ldirdim uni. Lekin bundan sizga ne naf? Hech kimga foydali bir narsa qilmadim, kanalimdan ko’nglim to’lmay uni o’chirmoqchi bo’ldim, qo’lim qaltiradi. Bu qanday yaxshi! Aziz nimangdir borligi, kechishga ko’z qiymaydigan nimangdir borligi qanday katta boylik! Mayli u yashasin. Mensiz. Shu bilan kanal faoliyati to’xtadi. Boshqa hech narsa yozmayman. Qachondir uni boshdan ko’zdan kechiraman, hayotim davrlarini eslayman, siz bilmaydigan postlar qo’yilishi sabablarini eslab kulib qo’yaman… mayli u yashasin. Menda qadriyatlar yo’qolyapti. Ishongan narsalarim sinyapti, axir bunday bo’lmasligi kerak, bu yog’iga ularsiz nima qilaman deb o’ylayapman. O’z o’zimni asrab qolishni shunchalar kuchli xohlayapmanki, shu xohishning kuchi bilan hamma narsani 0 ga tushiryapman. Yozish yo’q, kitob yo’q, insonlar yo’q, ijtimoiy tarmoqlar yo’q, munosabatlar yo’q- faqat erkin yashash bor. Har doim hayotimdan ma’ni izlaganman. Ish qilsam, kimgadir foydali ekanligini ko’rgim kelgan. Unday bo’lmasa u ishni yig’ishtirganman. Munosabatlarda ham shunday. Odamlardan ko’nglimni uzaman. Bugundan 0 da hamma.
Nimadir deyish kerakmi? Ehtimol. Baribir amal qilmaysiz, unutasiz.
Shunday bo’lsada, aytgim kelyapti, “Ey miyalilar, O’zingizni hayotga qo’yib yuboring, yashashga bering. Ketishlar, kechishlar lazzatini toting, odamlardan o’zingizni asrang. Olomonga qo’shilib yo’qolmang va eng asosiysiz hammasi yolg’on va o’tkinchiliginni unutmang”
Yangi yilingiz bilan)

Kechuvda ot almashtirilmasmish

Ayamga buni qanday ishlatishni o‘rgatib qo‘yaman, keyin buyruq beraveradi. ‘‘Mohira, uni qil, Mohira, buni qil‘‘ deb😁

— Мард жангчи, қўй, ёлғон эртак сўзлама. Мен энди у гўзалликка, маишатга қул эмасман. Ортга қайтишни ҳаммасини бошидан бошлашни истамайман. Шамолни қафасга қамаб бўлмайди-ку, қулликда-тириклик бўлар, аммо сен билан мен бир пайтлар орзу қилган бахт бўлмайди-ку!
— Аида!
— У ўлган мард жангчи, ҳамма учун. Агар шубҳанг бўлса, қиличингни қўлга ол ва чала қолган ишни якунига етказ. Аммо мендан у зиндонга қайтишни сўрама, ёлвораман, ундай қилма!
Жангчининг қилич тутган қўли биринчи марта қалтиради, боши ерга эгилди, қалин лабларини қаттиқ тишлади.
Бироз ўтгач Гулкелди қиз уни соҳил бўйидаги ҳарсангтош устига чиқиб ерранг ити билан бирга кузатиб қўйишди. Раққоса Аида жангчиси учун кўйлаклари шамолда учганча, сўнги рақсини ижро этди. Ундан кўз узмасдан, бағри тилка-пора бўлиб кетаётган жангчи билан бир умрга мана шундай тарзда хайрлашди.

Гулкелди ялтираётган тақинчоқларни бирма-бир томоша қилди. Қачонлардир унда бу каби нарсалар кўп бўлганини эслади. Тақинчоқлар орасидан аёллар оёқларига тақадиган, юрганда жаранглаб овоз чиқарадиган қўнғироқчали занжир унинг эътиборини тортди. Буни пайқаган кампир тақинчоқни мақтай кетди, қизнинг қулоғи остига олиб келиб жаранглатди.
— Бунинг овозини қара, шўх қизларнинг кулгисига ўхшайди! Уни оёқчаларингга илиб кўчалардан ўтсанг, қарамаган ҳам қарайди.
— Ҳа, ҳақсиз. Жуда ажойиб тақинчоқ, аммо ундан менда бор, раҳмат, — деди-ю, сотувчидан узоқлашиб кетди. Сотувчининг ҳафсаласи пир бўлиб, шунча гапи ҳавога ўчганига алам қилиб қолаверди.
Гулкелди бозор кўчаларида одамларни туртиб-суриб ўтиб борар, тезроқ очиқ жойга, кенгликларга чиқиб олишни истар эди. Гулкелдининг қулоғи остидан қўнғироқчалар жаранги кетмас, у шу жаранг-журунг товушлар билан бирга кимлигини эслаганди. У раққоса эди! Саройда, юзлаб канизаклар, саноғи йўқ раққосалар ичида энг суюкли ҳукмдорнинг раққосаси эди. Ҳар кеч зиёфатлар, тонггача рақслар, ҳукмдорнинг бир бор назари ўзига тушишини орзу қилувчи аёллар ичида яшарди. Раққосаларнинг оёғида олтин қўнғироқчали занжир бўлар, бу уларнинг саройдаги бошқа аёллардан алоҳида ажратиб турувчи белги эди. Гулкелди эсини саройда таниб, ўлимини ҳам шу ерда кутиб, тақдирига анча олдин тан бериб қўйиб яшаб келаётган эди. Аммо бир куни ҳаммасини ўзгартириб юборадиган воқеа содир бўлди. Ҳукмдор саройдан ташқаридаги зиёфатларни севарди, шундай зиёфатлардан бирини овга улаб юборди. Ўзи билан энг севимли хотинларини ва раққосалардан — уни танлаб олиб кетди. Ҳукмдорнинг ва оддий хизматчиларнинг кемаси олдинма-кетин йўлга чиқди. Тунда кутилмаганда бўрон қутуриб, кемаларни ўз измига солиб олиб кетди. Қолгани Гулкелдининг эсида йўқ. У фақат тун қоронғулигадаги дахшатли зарбни эсларди, холос.
* * *
Гулкелди мавҳум ўтмишини эслай олгач, безовталиги баттар ортди. Қани эди ҳаммасини қайтадан унута олса! Аммо бунинг иложи йўқ эди. Гулкелди хотираси тикланганини бировга айтмади, кунботар тарафга тикилиб ўй суришни энди бас қилди. Вақт ўтиб ҳаммаси ўз жойига тушаётгандек эди. У қишлоққа, кундалик ишларига ҳам кўникиб қолганди. Гулкелди қишлоқнинг урф-одатларини яхшироқ ўрганиб бу ерга, одамларига меҳр қўйди. Болаларни йиғиб тилларда достон бўлган рақсини ўргата бошлади. У ўз ҳаётидан мамнун тарзда янгитдан ҳаёт бошлаган кунларининг бирида таниш байроқли кема соҳилга яқинлашиб келди. Гулкелдини қўрқув босди, бир хаёлда қочиб кетиб яширинишни ҳам ўйлади. Чунки бу одамлардан унга яхшилик келиши даргумон эди. У хонасига яшириниб ташқарига чиқмай, кутилмаган меҳмонларни кетишини кутиб ўтирди. Лекин улар кетишмади. Тўппа-тўғри Беканинг уйига кириб келишди. Уларнинг бошлиғи Бека билан ташқарида узоқ гаплашишди, уни овозидан таниган Гулкелди, хавотири йўқолиб ўз хонасидан отилиб унинг қаршисига чиққанини ҳам билмай қолди. У болаликдан бирга ўсган дўсти, ҳукмдорнинг содиқ қўриқчиси, асли қул бўлган жангчи йигит эди. Ўша куни кемада у ҳам бор эди, демак, тўфондан тирик қолган ёлғиз ўзи эмас экан.
— Аида! Наҳот бу сен?!
— Жангчим…
— Сени тирик кўриб турганимдан шунчалар хурсандманки…
— Мен ҳам. Жуда ҳам… қаерда бўлсанг ҳам, тирик эканлигинг қандай яхши!
— Сени анча изладик, Сарой юлдузи! Энди ҳамма машаққатларинг, азобларинг тугади. Сени олиб кетаман.
— Қаерга?
— Саройга.
— Йўқ-йўқ, жангчи, сен билган раққоса қиз ўлган. Мен бир балиқчининг хизматкори — Гулкелди бўламан. Сенга не керак? Бизда сен учун зарур балиқ, тўр, қамиш гиламлар бор, — деди унга тикилган кўзларидан дув-дув ёш тўкиб қиз.
— Менга сендан бўлак ҳеч нима керак эмас, Аида!
— Кечирасан, мард жангчи, энди мен қул эмасман. Қаерга хоҳласанг олиб кетолмайсан.
— Нималар деяпсан? Сен қандай қилиб қул бўларкансан? Ахир сен саройнинг кўрки, ҳукмдорнинг суюкли раққосасисан! Бутун дунё бойлиги оёғи остида бўлган гўзалсан!

Аввал баланд овозда, ҳамманинг эътиборини торта олгач эса маълум бир ритмга солинган, шўх куйларни чалишди. Куйга мос одамлар бир доирага занжирдек тизилиб, рақс туша бошлашди. Буларнинг ҳаммасини ҳайрат билан кузатиб турган Гулкелди нималарнидир эслагандек бўлди. Бекасининг ёнидан туриб давра ўртасига кирди, гулхан атрофини бир айланиб чиқди ва секин қўлларини осмонга кўтарди. Буни у ғайриихтиёрий тарзда бажарар, ўзини куй ихтиёрига топшириб қўйганди. Гулкелди гулхан ёнида жуда чиройли рақсга тушди, олов ёруғида унинг рақс тушаётган сояси илондек тўлғониб, эшилиб аксланарди. Унинг ва гуриллаб ёнаётган оловнинг сояси ўзаро чирмашиб кетганди. Гўё Гулкелдининг рақси оловни ҳам мафтун этгандек, уни янада аниқроқ кўриниши учун гуриллаб ёнаётгандек.
Гулкелди ҳеч кимга маълум бўлмаган нафис рақси билан ҳаммани мафтун этганди. Ўша тунда то гулхан ўчгунига қадар рақс тушилди, қўшиқ айтилди, ейилди, ичилди, ўйин-кулги қилинди, аммо ҳаммасидан ҳам ёддан чиқмас бўлиб Гулкелдининг рақси байрамга кўрк берди.
— Сен келган жойларда шундай рақс тушишадими? — деди Бека у билан уйга қайтишаркан.
— Билмайман. Ҳеч нимани эслолмаяпман, аммо куй мени биладигандек, танийдигандек.
— Нималар деяпсан Гулкелди? Куй қандай қилиб сени танисин ахир унинг жони йўқ, у одам эмас.
— Мен уни эшитдим. У мени чақирди, ўрнимдан туришга, унга бўйсунишга мажбур этди. Мен фақат унга ўзимни топширдим, холос. Мен уни биламан, Бекам, у менга таниш. Рақс тушаётиб ҳис этдим, мен ўйнашим керак экан.
Бека унинг сўзларидан ҳайрон қолган бўлса ҳам, индамади, шу билан секин-аста хотираси қайтишидан умид қилди.
Гулкелди ўша кундан бошлаб тунда, ҳамма ухлаганда, соҳил бўйидаги ҳарсанг тош устига чиқиб, денгиз шовқинини куй деб тасаввур этиб, рақс тушадиган бўлди. Шундай кезларда бу гўзалликнинг томошабинлари осмондаги Ой ва ерранг ит бўларди. Гулкелди рақс тушаётиб ўзини жуда бахтли ҳис этар, бу унга узуқ-юлуқ воқеаларни эслашига ёрдам берарди. У гўё олов осмонга ўрлагани каби қўллари, танаси билан нафис рақс тушар, унда суякдек ҳаракатларни чеклайдиган нарса йўқдек эди. У қалбан ҳис этардики, рақс унинг ягона нажоти эди.
Гулкелди нималарнидир эслай бошлади: мусиқачилар, ҳар хил куйлар, узоқ рақс тушгани, танаси чарчаб товонлари шилиниб кетгани, орқасини ўйнатолмагани учун кафти тахтадек қаттиқ бир аёлнинг қатор-қатор билаккузук тақилган қўлларидан калтак егани, йиғлагани, йиғласа ҳам рақс тушишга мажбурлангани… У рақс тушишни ўрганган тошмайдон баланд-баланд деворлар билан ўралган эди. Унга ўхшаган рақс ўрганаётган ёш қизчалар майдонда кўп эди. Қизчалар бир-бирининг тилини тушунмаслик даражасида бегона юртлардан йиғилган эдилар. Ғира-шира ёдига тушгани: тун, тўкин дастурхонлар, ёқилган шамлар кўплигидан кундузгидек ёруғ катта сарой зали.
Атроф эркаклар билан тўла, ҳаммаси чиройли кийинган, олтин-у дурларга тўла ялтироқ кийимлар кийишган — ҳаммадан тепада кимдир уларни томоша қилиб турарди. Ким эди у, қаер эди у жойлар? Аслида кимсан, Гулкелди? Сен Гулкелди бўлгунга қадар ким эдинг, Гулкелди? Шу каби саволлар билан худди кичик қошиқча билан ер ковлагандай миясини ағдар-тўнтар қиларди қиз.
Шундай ўтаётган кунларнинг бирида Гулкелди Бекаси билан бирга тўқилган тўшамчиларини сотиш учун қайиқда бозорга борди. Унинг очиқ денгизга биринчи марта чиқиши эди, шунинг учунми ё бошқа сабабданми жуда ҳам қўрқди. Ўзини ёмон ҳис этди. Бозор одам билан тўла, у умрида бунчалик кўп одамни кўрмаган эди. Бир сотувчининг атрофини ўнлаб одамлар ўраб олишган, бақириб-чақириб савдолашишар, у оломон ичида ўзини йўқотиб қўйди. Бир бурчакка бориб ўтириб ўзини қўлга олишга уринди. Шунда ўзидан сал нарида бир аёл одамларни чорлаб тақинчоқлар сотаётганини кўрди. Гулкелди унинг ёнига бориб нарсаларини томоша қилди.
— Кел, гўзал қиз, нима берай? Менда сенбоп туморлар, билаккузуклар бор. Ё узук хоҳлайсанми? — деди шошиб-пишиб нарсасини сотиш илинжида.