Alimoff

Американинг Жануби қандай қилиб Демократдан Республикачига айланган?

АҚШда сиёсий мухолифатлар ва партиявий ўзгаришлар доимий равишда юз бериб келган. Сайловларни дойимий кузатувчилар билишади. Бугунги кунда АҚШнинг жанубий штатлари қизил рангда яъни улар Республикачиларни қўллаб қувватлашади. Аммо дойим ҳам шундай бўлмаган. Буган АҚШнинг жанубий штатлари қандай қилиб Демократик партиядан юз ўгириб, Республикачи партия тарафдорларига айлангани кўриб чиқамиз.

1870-йиллардан 1960-йилларгача АҚШнинг Жанубий штатлари Демократик партияга содиқ бўлиб қолган. Бу ҳодиса тарихда “Монолит жануб” (“Solid South”) деб номланади. Бу минтақадаги сиёсий муҳит шунчалик барқарор эдики, ҳатто “Yellow dog Democrats” ибораси пайдо бўлган. Бу ибора жанубий штатларнинг оқ танли сайловчилари ҳатто демократлар номзод қилиб сариқ кўппакни кўрсатишса ҳам, у учун овоз беришарди, деган маънода ишлатилган. Улар учун Республикачи партия номзодига овоз беришдан кўра, ҳар қандай демократга овоз бериш афзал эди.

Бу вазиятнинг ўзгариши эса АҚШ фуқаролар уруши (1861–1865) ва Реконструкция даври (1865–1877) билан боғлиқ бўлди. Республикачи партия аболиционистлар, яъни қулликка қарши бўлган ва фуқаролик урушида Жанубга қарши турган партия сифатида танилган. (Бугунги республикачи Маск ва Трампларни кўриб, наҳотки девордизми? 😁) Шу сабабдан, Жануб аҳолиси, хусусан, оқ танлилар Республикачи партияга душман сифатида қарай бошлаган ва демократлар номзодига ҳар қандай ҳолатда ҳам овоз беришган. Ўша машҳур Авраам Линкольн ҳам республикачи эди.

Лекин 1960-йилларга келиб, Жанубда сиёсий ўзгаришлар бошланади. Демократлар партияси ижтимоий ислоҳотларга ва ирқий тенгликни таъминлашга кўпроқ эътибор қарата бошлайдилар. Айниқса, 1948 йилда президент Гарри Трумэн армияда ирқий сегрегацияни бекор қилиш ҳақидаги фармонни имзолаганидан сўнг, жанублик оқ танли сайловчилар Демократлар партиясига нисбатан ишончини йўқота бошлайди.

1960-йилларда Линдон Жонсон бошчилигидаги демократик маъмурият фуқаролик ҳуқуқлари ҳаракати ни қўллаб-қувватлаб, 1964 йилги Фуқаролик ҳуқуқлари тўғрисидаги акт ва 1965 йилги Овоз бериш ҳуқуқи тўғрисидаги акт каби қонунларни қабул қилади. Бу қонунлар оқ танли ва қора танли аҳоли ўртасидаги ҳуқуқий тенгликни таъминлашга қаратилган эди. Жанубий штатларда эса бу чора-тадбирлар катта қаршиликка учрайди, чунки улар ирқий сегрегацияни сақлаб қолиш тарафдори эдилар.

Натижада, Жанубнинг оқ танли консерватив сайловчилари демократлардан узоқлаша бошлайдилар. Улар дастлаб учинчи партия номзодларига овоз бера берадилар (масалан, 1948 йилги сайловда Жанубий Каролина губернатори Стром Турмонднинг “Диксикратлар” ҳаракатига), кейинчалик эса Республикачи партияга ўта бошлашади.

1960-йиллардан бошлаб, Республикачи партия жанубий штатлар овозини қозониш учун махсус стратегия ишлаб чиқади. Бу “Жанубий стратегия” деб номланиб, жанубий штатларнинг оқ танли консерваторларини Республикачи партия томон тортишга қаратилган эди.

Ричард Никсон 1968 йилда шу стратегия орқали сайловда ғалаба қозонади. 1980-йилларда Роналд Рейган ҳам Жанубий стратегиядан фойдаланиб, жанубий штатларни тўлиқ Республикачи партия тарафдорларига айлантиради.

Бу жараён шу қадар кучли бўладики, 2000-йилларга келиб, АҚШда Жануб Республикачи партиянинг энг муҳим таянч ҳудудига айланади. Бугунги кунда Жанубий штатларнинг аксариятида президентлик ва конгресс сайловларида асосан Республикачилар ғалаба қозонишади.

Шудай қилиб, қариийб 100 йил 1870-йиллардан 1960-йиллар охиригача Жанубда Демократик партия мутлақ ҳукмрон бўлган. Бироқ 1960-йилларда фуқаролик ҳуқуқлари бўйича ислоҳотлар ва ирқий тенгликни таъминлаш ҳаракатлари Жанубий оқ танли сайловчиларни Демократлардан узоқлаштиради.

🧠@nurbekalimov

Ўзбекистон Президентига совға қилинган Каъбапўш бўлаги Ислом цивилизацияси марказига жойлаштирилиши режалаштирилган

19 февраль куни Шавкат Мирзиёев Саудия Арабистони ҳаж ва умра ишлари вазирини қабул қилган. Учрашув давомида меҳмон Ўзбекистон халқига муқаддас Каъба ёпинчиғи бир парчасини топширган эди.

Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази ахборот хизматига кўра, давлат раҳбари топшириғи асосида ушбу муқаддас Кисва марказ экспозициясига жойлаштирилади. Ушбу йилда очилиши кутилаётган марказда шу ва шу каби кўплаб ноёб экспонатлар ўрин олиши кутилмоқда.

Маълумот учун, Кисва ҳар йили Саудия Арабистони ҳукумати томонидан кичик қисмларга бўлинган ҳолда ислом дунёсидаги нуфузли шахслар, мусулмон давлатлари ва исломий ташкилотларга туҳфа қилинади.

Омадсиз ва мағлуб бўлиб ҳам тарихда қолиш мумкинлиги ҳақида

Франция қироли Людовик IX (Авлиё Людовик) 1244 йили оғир касалликка чалиниб, сен соғайиб кетсам спорт билан шуғулланиб, соғлом турмуш тарзига амал қилиб яшайман деб аҳд қилганингдай, ўзига агар соғайиб кетсам, валлаҳи муқаддас юртларни ҳимоя қилиш учун Салиб юришига чиқаман деб сўз беради. Унга Папа Иннокентий IV қуюқ дуои фотиҳа ҳам қиберади.

Шу тариқа, 1248 йилда у етакчилик қилган Еттинчи Салиб юриши бошланади. Француз қўшини 1249 йил баҳорида Мисрга етиб келиб, ислом давлатларига қарши юриш қилади. Дастлаб улар бир нечта ғалабага эришади, лекин тез орада вазият тескарисига ўзгаради. Француз қўшини тор-мор этилиб, қиролнинг ўзи эса араблар томонидан асирга олинади.

Людовик IX қарийб икки ой давомида маҳбус бўлиб, бағрини заҳга бериб ётади. Араблар уни енгил биғиллатворишсаям бўларди, лекин улар соққа қилишни мақул кўришади. Қиролини севган французлар уни озод қилиш учун улкан миқдорда – 400 000 турк ливри (бугунги кунда тахминан 80 миллион АҚШ доллари ёки 5714 та қора Жентра) товон пули тўлашга мажбур бўлишади.

Ундан кейин қирол такой ўзини босволиб яшабермиди. Уяна бир марта – 1270 йили Салиб юришига чиқади. Бу гал Людовик Тунисга қўшин тортган эди, лекин тамоман бошқа сабаб билан ҳалок бўлади – у цинга (витамин етишмаслиги) касаллиги туфайли вафот этади. Прикинь, сен ҳозир просто лимон там барра кўкатлар еб юрганинг учун ҳам бу касаликка чалинмайсан.

Тарих шахсларни шундай фожеавий воқеалар билан ҳам эслаб қолаверади: Людовик IX ўз ғалабалари билан эмас, балки мағлубиятлари ва асирликка тушиши билангина ёдда қолган қироллардан бири бўлиб қолади.

🧠@nurbekalimov

2024 йилда TBC Bank Ўзбекистон иқтисодиётига 105 млн доллар инвестиция жалб қилди

Ушбу маблағлар мамлакатда тадбиркорлик, “яшил” банкинг ва рақамли молиявий хизматларни ривожлантиришга йўналтирилади:

⏺FMO’дан 40 миллион доллар — кичик бизнесни кредитлаш ва “яшил” лойиҳаларни молиялаштириш учун.
⏺BlueOrchard’дан 25 миллион доллар — бизнес учун рақамли молиявий хизматларни ривожлантириш учун.
⏺Global Gender-Smart Fund ва ЕТТБдан 10 миллион доллардан — аёл тадбиркорлар ва ёш тадбиркорлар томонидан ташкил этилган микро корхоналарни қўллаб-қувватлаш учун.
⏺GCPF va responsAbility томонидан “яшил” лойиҳаларга 10 миллион доллардан ажратилади.

Бу банк учун маблағ жалб қилишда рекорд кўрсаткич бўлиб, кредит портфелини кенгайтириш ҳамда молиявий хизматлар оммабоплигини ошириш имконини берди.

Бундан ташқари, банк акциядорлардан 75 миллион доллар капитал жалб қилди ва 13 миллион долларлик корпоратив облигацияларни жойлаштирди.

Реклама

Британия Украинанинг ҳаво ҳудудини қўриқлаши мумкин

Уруш тугаб, тинчлик шартномаси имзолангандан сўнг, Буюк Британия Украина ҳаво ҳудудида патруллик қилиш учун Typhoon қирувчи самолётларидан фойдаланиши мумкин. The Times нашрининг Британия ҳукумати ва ҳарбий манбаларга таянган ҳолда хабар беришича, Лондон Украина учун “ҳаво полицияси” тизимини ташкил этиш масаласини кўриб чиқяпти. Бу НАТОнинг Болтиқбўйи давлатлари ҳаво ҳудудини ҳимоя қилиш тажрибасига ўхшаш бўлиши мумкин.

Дастлабки маълумотларга кўра, ушбу миссияда Польшада жойлаштириладиган, доим парвозга шай турувчи ўнлаб қирувчи самолётлар иштирок этади. Бу қарор Украина хавфсизлиги кафолатларининг бир қисми бўлиши мумкин. Шунингдек, қуруқликда тинчлик шартномаларига риоя этилишини назорат қилиш учун камроқ ҳарбий куч жалб қилиш имконини беради.

Шу билан бирга, Украина ҳукумати урушдан кейин мамлакатда хавфсизликни таъминлаш ва Россиянинг эҳтимолий қайта тажовузининг олдини олиш мақсадида 100 минг нафар тинчликпарвар кучлар кераклигини билдирган. Бироқ Европа Иттифоқи ҳозирча 25-30 минг ҳарбий хизматчи юбора олишини маълум қилган. Германия, Италия ва Польша бундай миссиянинг мақсадга мувофиқлиги борасида шубҳада, Франция эса тинчликпарвар кучларни тўғридан тўғри можароли ҳудудларга эмас, осойишта ҳудудларга жойлаштириш тарафдори.

АҚШ президенти Дональд Трамп Европа тинчликпарвар кучларини Украинада жойлаштириш ғоясини қўллаб-қувватлади, лекин америкалик ҳарбийларни бу жараёнга жалб этмаслигини маълум қилди. Россия эса бу ташаббусга кескин қаршилик билдириб, НАТО давлатлари ҳарбийларининг Украина ҳудудида жойлашиши ҳеч қандай ҳолатда қабул қилиб бўлмаслигини таъкидлади. Россия ташқи ишлар вазири Сергей Лавров бу масала Вашингтон ва Москва ўртасидаги илк расмий музокараларда муҳокама қилинганини билдирди.

Шунингдек, маълумотларга кўра, Россия Украина армиясига қарши курашиш учун Курск вилоятига Шимолий Корея ҳарбийларини юборган.

🧠@nurbekalimov

Иссиқ қаҳва энди урфда эмас — зумерлар совуқ қаҳвани танламоқда

Кофе ичиш маданияти сўнгги йилларда сезиларли ўзгаришга учради. Илгари бариста тайёрлаган янги дамланган иссиқ қаҳва оммалашган бўлса, ҳозирги кунда зумерлар совуқ қаҳвага ўтиб бўлишди. Starbucks маълумотларига кўра, 2024 йил давомида сотилган ичимликларнинг 70 фоизи айнан тайёр ҳолда сотиладиган, айс-кофе бўлган. Бу тенденция нафақат кафеларда, балки супермаркетларда ҳам яққол сезиляпти.

Зумерлар нега айнан совуқ қаҳвани танлаяпти? Биринчидан, у анча тетиклаштирувчи таъсирга эга, чунки унинг таркибида оддий иссиқ қаҳвага нисбатан кўпроқ кофеин мавжуд. Бу эса узоқ ишлаш, ўқиш ёки кун давомида энергияни юқори сақлаш керак бўлганлар учун жуда мос ичимлик. Иккинчидан, уни исталган жойда ва исталган вақтда ичиш мумкин — қаҳвахоналарга бориб ўтириш шарт эмас.

Йирик брендлар ҳам бу ўзгаришни тезда пайқаб, бозорга мослашишга киришди. Энди қаҳвахоналаргина эмас, балки ишлаб чиқарувчилар ҳам «уй шароитида совуқ қаҳва тайёрлаш» учун махсус маҳсулотларни таклиф қилишяпти. Бу эса янги одатнинг узоқ муддатли трендга айланишини кўрсатяпти.

Айс-кофе ичувчилар мен учун🚩😏

🧠@nurbekalimov

ХАМАС ва Исроил ўртасидаги янги келишув бўйича 6 нафар гаровга олинганлар озод қилинади

ХАМАС ва Исроил ўртасидаги келишув доирасида шанба куни яна олти нафар гаровга олинган шахс озод қилинади. Шунингдек, ҳалок бўлган тўрт нафар фуқаронинг жасадлари Исроилга қайтарилиши кутиляпти. Уларнинг жасадлари пайшанба куни оилаларига топширилади.

Бу ҳақда Исроил бош вазири Биньямин Нетаньяҳунинг матбуот хизмати маълум қилди. Аввалроқ, Axios нашри Исроилнинг юқори мартабали расмийларидан бирининг сўзларига таяниб, ХАМАС гаровга олинганларни озод қилишга тайёрланаётгани ҳақида хабар берган эди.

Исроил ва ХАМАС ўртасидаги келишувга кўра, ХАМАС кейинги ҳафтада яна тўрт нафар гаровдаги шахснинг жасадларини қайтариши керак.

Шартнома бўйича биринчи босқичда 33 нафар гаровдаги шахс озод қилиниши керак эди. Ҳозирга қадар 19 нафар гаровга олинганлар озод қилинди, 8 нафар шахс ҳалок бўлган, деб хабар бермоқда Исроил ҳукумати.

Шунингдек, озод қилинадиган шахслар рўйхатида 33 ёшли Шири Зильберман Бибас ва унинг икки кичик фарзанди ҳам бор. Уларнинг отаси Ярден Бибас 1 февраль куни озод қилинган.

Шу ҳафта Исроил ва ХАМАС ўртасида иккинчи босқич бўйича музокаралар бошланиши кутиляпти. The Times of Israel маълумотларига кўра, 15 февраль ҳолатига 251 нафар гаровдаги шахсдан 70 нафари ҳали ҳам Ғазо секторида қоляпти, шундан 34 нафарининг ҳалок бўлгани тасдиқланган.

Келишувнинг биринчи босқичи доирасида Исроил 33 нафар гаровга олинган шахсни қайтариб олиш эвазига 1904 нафар фаластинлик маҳбусни озод қилади. Бу ХАМАС ва Исроил ўртасидаги навбатдаги келишувнинг энг йирик қисмларидан бири бўлиб, у минтақадаги вазиятга сезиларли таъсир кўрсатиши мумкин.

🧠@nurbekalimov

Европа омборлари қуриб қолди: Rheinmetall раҳбари хавотирда

Германиянинг Rheinmetall компанияси раҳбари Армин Паппергер Европа ва Украина омборларида деярли ҳеч қандай қурол-яроғ заҳиралари қолмаганини маълум қилди. Унинг таъкидлашича, бу ҳолат Европанинг ўнлаб йиллар давомида мудофаа соҳасига кам маблағ ажратиши ва ҳарбий харажатларни ЯИМнинг 1 фоизи атрофида ушлаб туриши натижасида юзага келган.

Паппергер Европа мамлакатлари ҳозирда Россия таҳдидига қарши туриш учун етарли имкониятга эга эмаслигини айтди. У, шунингдек, АҚШ Европа давлатларига “болалар”дек муносабатда бўлаётгани ҳақида фикр билдирди:

“Агар ота-оналар кечки овқатни тановул қилса, болалар бошқа столда ўтириши керак. АҚШ Россия билан музокаралар олиб бормоқда ва ҳеч бир европалик бу жараёнда қатнашмаяпти. Европаликлар болалар экани аниқ бўлди”,

— деди Rheinmetall раҳбари.

Шу билан бирга, у Дональд Трампнинг Россияни Украинада отишмаларни тўхтатишга мажбур қила олиши борасида шубҳа билдирди. Бироқ, Rheinmetall учун бу аҳамиятли эмас, чунки Европа ҳар қандай ҳолатда ҳам қурол ишлаб чиқаришга катта маблағ сарфлаши кутиляпти.

“Агар уруш тугаса ҳам, бизни тинч келажак кутяпти деб ўйлаш нотўғри”,

— дея қўшимча қилди Паппергер.

Financial Times маълумотларига кўра, Европа Иттифоқи давлатлари 2021—2024 йилларда мудофаа харажатларини 30 фоизга оширган. Жорий йилда бу кўрсаткич 326 миллиард евро ёки ялпи ички маҳсулотнинг 1,9 фоизини ташкил қилган. Германия 2024 йилда ялпи ички маҳсулотнинг 2 фоизини мудофаа соҳасига йўналтирди.

Лекин Трамп НАТО давлатларидан мудофаага ЯИМнинг камида 5 фоизини сарфлашни талаб қилган. Бу эса Европанинг ҳарбий харажатларини янада ошириш эҳтимолини кучайтиряпти.

Rheinmetall Украина уруши учун 155 миллиметрли артиллерия снарядларини ишлаб чиқарадиган Германиядаги энг йирик корхоналардан бири ҳисобланади. Шунингдек, компания Киевга танклар, пиёдалар жанговар машиналари ва бошқа ҳарбий техникаларни етказиб берган. Яқинда Rheinmetall Украинада ҳам ҳарбий завод очди.

Россия билан кескинлик кучайгани сабабли, НАТО манбалари Москва Rheinmetall раҳбарини ўлдиришни режалаштирганини маълум қилди. Шунингдек, Германиянинг Focus нашри Владимир Путин 2024 йил баҳорида Паппергерни “уруш провокатори” деб атаганини хабар қилди.

Европа ҳозирги кунда ҳарбий салоҳиятни тиклаш ва қурол-яроғ ишлаб чиқаришни кенгайтириш йўлида турибди. Rheinmetall каби компаниялар бу жараёнда асосий ўрин эгаллаши мумкин. Лекин Европа давлатлари АҚШнинг талабларига мос равишда ҳарбий харажатларни кескин оширишга мажбур бўлиши эҳтимоли ҳам йўқ эмас.

🧠@nurbekalimov

Илон Маск сунъий интеллектда янги даврни бошлаяпти

Илон Маск ўзининг Grok номли сунъий интеллект нейротармоғининг учинчи версиясини тақдим этишини маълум қилди. У бу моделни “Ердаги энг ақлли сунъий интеллект” деб атаб, унинг бошқа AI тизимларидан устунлигини таъкидламоқда.

Grok сунъий интеллекти X (собиқ Twitter) ижтимоий тармоғи орқали реал вақтда ахборотдан фойдаланиш имкониятига эга бўлиб, бу уни тезкор ва замонавий маълумотлар билан ишлай оладиган AI га айлантиради. Шунингдек, Маскнинг айтишича, Grok юмор ва сарказмни тушуниш ҳамда яратиш қобилиятига эга.

Grok устида ишлаш 2023 йилдан бери давом этмоқда. Бу вақт мобайнида Маск OpenAI’ни сотиб олишга уриниб, 97,4 миллиард доллар таклиф қилган, бироқ компания раҳбари Сэм Алтман бу таклифни рад этган. Жавоб тариқасида Алтман Twitter’ни 9,74 миллиард долларга сотиб олишни таклиф қилган, бу эса интернетда катта қизиқиш уйғотди.

OpenAI ва Маск ўртасидаги муносабатлар мураккаб тарихга эга. 2015 йилда OpenAI’га Маск ва Алтман биргаликда асос солган, бироқ 2019 йилда компания тижорий йўналишга ўтиши сабабли, Маск лойиҳани тарк этган. Кейинчалик OpenAI’ни судга ҳам берган.

Ҳозирда OpenAI Япониянинг Softbank’идан 40 миллиард доллар инвестиция жалб қилиш учун музокаралар олиб бормоқда. Компаниянинг умумий баҳоси 300 миллиард долларга етган. Шу билан бирга, Илон Маск Grok’ни OpenAI’га кучли рақобатчи сифатида шакллантиришга ҳаракат қилмоқда. Grok сунъий интеллект оламида янги даврни бошлаши мумкинлиши айтиляпти.

🧠@nurbekalimov

🏦 Infin-Premium: Пулингиз ишлайди!

InfinBANK'дан фойдали таклиф - долларда юқори даромад олиш имконияти. Infin-Premium валюта омонати орқали жамғармангизни кўпайтиринг!

Омонатнинг асосий афзалликлари:
✅ Жозибадор фоиз - йиллик 7,5%
✅ Бошланғич сумма - 1000 АҚШ доллари
✅ Омонат муддати - 24 ой
✅ Илк 6 ойда маблағ қўшиш имконияти мавжуд
✅ Мобил илова орқали очиш имконияти

Бундан ташқари, омонатининг қуйидаги қулайликлари мавжуд:
➖ Пулларингиз давлат кафолати остида
➖ Ойлик фоиз тўловлари мавжуд
➖ Маблағни қисман ечиш имконияти бор

Молиявий келажагингиз учун ақлли қарор - Infin-Premium валюта омонати!

Реклама

1 620 та ядровий бомба билан иқлим ўзгаришини тўхтатиш мумкинми?

Олимлар ернинг иқлим ўзгаришига қарши курашиш учун ғоят баҳсли таклифни илгари суришди – 1 620 та ядровий бомбани сув остида портлатиш. Уларнинг ҳисоб-китобига кўра, бу усул атмосферадан улкан миқдордаги CO₂ чиқиндиларини йўқ қилишга ёрдам беради ва иқлим ўзгаришини секинлаштиради.

Режага кўра, ҳар бир бомбанинг қуввати 50 мегатонна бўлади, бу эса Хиросимага ташланган атом бомбасидан 3 333 баробар кучлироқ. Улар Жанубий океандаги Кергелен платосида, 4 км чуқурликда портлатилиши керак. Олимларнинг фикрича, бу портлашлар силикатли тошларни парчалайди, бу эса уларнинг СО₂ни кўпроқ сўриш қобилиятини оширади. Натижада 30 йиллик углерод чиқиндилари бир зумда йўқ қилинади.

Мутахассислар бу портлашлар зилзила ва цунамиларга олиб келмаслиги ҳамда радиация даражаси деярли нолга тенг бўлишини таъкидлашяпти. Улар сув ости зарба тўлқинлари денгиз томонидан “кучсизланиши”ни ва экотизимга катта зарар етмаслигини тахмин қилишяпти.

Шу билан бирга, бу ғоя жуда баҳсли саналади. Ядровий портлашларнинг узоқ муддатли таъсири ҳали тўлиқ ўрганилмаган, радиация хавфи паст бўлса-да, унинг океан экотизимига таъсири номаълум. Бундан ташқари, бундай улкан портлашлар бошқа геологик ва экологик оқибатларга олиб келиши мумкин.

Шу сабабли, ушбу лойиҳа ҳали амалиётга жорий этилмаган ва илмий муҳокамалар жараёнида турибди. Олимлар бу ғоя иқлим ўзгаришига қарши ҳақиқий ечимми ёки фақат назарий концепция эканини аниқлаш учун тадқиқотлар ўтказяпти.

🧠@nurbekalimov

Европа АҚШ қишлоқ хўжалик маҳсулотларига чеклов қўймоқчи

Европа Иттифоқи Америка қишлоқ хўжалик маҳсулотларига чекловлар жорий этишни режалаштиряпти. Бу таклиф Financial Times нашрига кўра, АҚШнинг Трамп бошчилигидаги янги савдо сиёсатига жавоб чораси сифатида кўриляпти. Лекин Европа бюрократлари бу чекловларни тўғридан-тўғри иқтисодий санкция сифатида эмас, балки “илмий асосланган экологик чора” сифатида жорий этишни кўзлаяпти.

Энг аввало, АҚШдан импорт қилинадиган соя донлари ва бошқа баъзи экинлар чекловга учраши мумкин. Европа расмийлари бу қарорни нолегал пестицидлар билан курашиш баҳонасида асосламоқчи. Шу билан бирга, бу чекловлар барча АҚШ маҳсулотларига тааллуқли бўлмайди, балки энг хавфли деб топилган пестицидлар қўлланилган маҳсулотларгагина нисбатан амал қилади.

FT манбасининг таъкидлашича, Европа Иттифоқи чекловларни эҳтиёткорлик билан жорий қилмоқчи, чунки очиқ-ойдин тарифлар қўйиш Трамп билан савдо урушига олиб келиши мумкин. Шунинг учун Европа расмийлари импортни дискриминация қилмаслик ва чекловларга “илмий асос” бериш стратегиясини қўлламоқчи.

Лекин ЕИ АҚШдан келадиган барча қишлоқ хўжалик маҳсулотларига эмас, балки ўз бозори учун стратегик аҳамиятга эга бўлган айрим товарларга истисно қилишга тайёр. Масалан, кофе, манго ва авокадо каби маҳсулотлар чекловлардан қутулиши мумкин, чунки улар Европа бозорида рақобатга жиддий таъсир кўрсатмайди.

Бу чекловлар АҚШ ва ЕИ ўртасидаги савдо муносабатларини таранглаштириши мумкин. Агар ЕИ соя ва бошқа АҚШ маҳсулотларига чеклов киритса, Трамп маъмурияти жавоб тариқасида Европа маҳсулотларига қўшимча тарифлар жорий қилиши мумкин. Шунинг учун, бу ҳаракат Европа ва АҚШ ўртасидаги савдо муносабатларида янги босқични бошлаб бериши эҳтимоли бор.

🧠@nurbekalimov

АҚШ ва Беларусь катта келишувга тайёрланмоқда — санкциялар юмшатилиши мумкин

The New York Times нашрининг хабар беришича, АҚШ ва Беларусь ўртасида кенг қамровли келишув тайёрланяпти. Унга кўра, Александр Лукашенко бир қатор сиёсий маҳбусларни, жумладан, таниқли мухолифат вакилларини озод қилади. Бунга жавобан, АҚШ Беларусга қарши айрим санкцияларни юмшатиб, мамлакат банклари ва калий ўғитлари экспортига қўйилган чекловларни бекор қилиши мумкин.

Бу ҳақда Вильнюсда ўтган Ғарб дипломатлари учрашувида АҚШ давлат котибининг ўринбосари Кристофер Смит маълум қилган. АҚШнинг асосий мақсади — Беларусдаги сиёсий маҳбусларни озод қилиш ва Россия таъсирини камайтириш экани таъкидланган.

Смит яқинда Минскка ташриф буюриб, Лукашенко ва КГБ раҳбари билан учрашган. The New York Times’га кўра, музокаралардан кейин америкалик дипломат ва унинг икки ҳамроҳи Литва чегарасидаги қишлоққа боришган ва у ерда уларга бир америкалик ва икки белорус маҳбуслар топширилган.

Смит бу воқеани “махсус операция” деб атаган ва Беларус маҳбусларни бирон-бир имтиёз олмасдан озод қилганини таъкидлаган. Унинг сўзларига кўра, Минск АҚШ билан муносабатларни яхшилашга интиляпти.

Бу сўнгги беш йил ичида Лукашенко ва АҚШ Давлат департаменти юқори даражадаги вакиллари ўртасидаги илк мулоқот. NYT таҳлилчилари буни Беларус ва АҚШ муносабатларида жиддий бурилиш деб баҳолашяпти.

Беларус президенти матбуот котиби Наталья Эйсмонт Минскка АҚШдан маҳбусларни озод қилиш бўйича таклифлар келиб тушаётганини тасдиқлади.

АҚШнинг Беларус калий ўғитларига жорий қилган санкциялари мамлакат иқтисодига жиддий зарба берганди. Лекин бу чекловлар кутилмаган ҳолда Россияга фойда келтирган. Беларус маҳсулотлари асосан Россия орқали экспорт қилиниб, бу орқали Москва қўшимча даромад олган.

Шу билан бирга, Беларус ўғитлари бозорга чиқаётганига қарамай, уларнинг Литва орқали анча арзон йўналишда сотилиши чекланган. Бу эса халқаро бозорда нархларни оширган.

Ҳозирча, келишув қай тарзда амалга ошиши ва унинг Россия-Беларус муносабатларига таъсири қандай бўлиши ҳақида аниқ маълумот йўқ. Лекин АҚШнинг Беларус билан музокара ўтказаётгани дипломатик соҳада янги тенденцияларни кўрсатяпти.

🧠@nurbekalimov