Nosirjon JO‘RAYEV | ijodiy kanal

#ЯНГИ_ШЕЪР

* * *
Боғлар гуллаб бўлди ва кейин
Юлиб сочди оппоқ рангларни,
Гулламади бу йил ҳам кўнгил!

Хазон ҳиди босган руҳимни
Аввал онам, сўнг отам сезди,
Наманганга чўзилди йўллар!

Хаёлимни ҳаммадан уздим
Ва уларга енгил бўлсин деб
Чиқиб кетдим юракларидан.

Ҳажр – ҳаётимда шу қолди,
Тозаладим пешонамни ҳам
Арзимаган барча одамдан!

2.04.2025.

✍ Носиржон ЖЎРАЕВ

👉 «Facebook»да ҳам ўқиш ва улашиш учун 👈

#Айём_муборак

ҲАЙИТ

Бу кун ҳар мўминга зарраи эъзоз,
Бу кун қадр топди курраи замин.
Кўнгилда айланар сураи ихлос,
Илоҳо омин, илоҳо омин.

Ҳар битта хонақо, ҳар битта ҳужра...
Ниятлар жам бўлди жойнамоз узра.
Бугун йиғлаш мумкин хаёлни бузмай,
Илоҳо омин, илоҳо омин.

Ўйинқароқ, яланг-юпун болалар,
Юзида гарди йўқ дуркун болалар,
Асли сиз ҳаммадан мўмин, болалар,
Илоҳо омин, илоҳо омин.

Иймон танламайди гадо деб, шоҳ деб —
Гина сақламанг, дўст, эски бир доғ деб.
Қўлимни узатдим раҳматуллоҳ деб,
Илоҳо омин, илоҳо омин.

✍️ Носиржон ЖЎРАЕВ
📔 Муҳаббатдан сўнг

#ЯНГИ_ШЕЪР

* * *
Ҳар баҳор қайтанга ҳасрат кўпайди,
Оятдек пичирлаб келдим исмингни.
Шамолга сочайми, ерга кўмайми
Қалбимнинг яшалмай қолган қисмини.

Дўмбоқ куртакларда ҳеч йўқ исён бор –
Бугунми, эртами портлайди бир сир.
Ҳой, менинг ичимда ахир инсон бор,
Бир марта гулламоқ учун мунтазир!

Ҳаёт кўзларимга қараб безовта,
Дунё қадамимга ҳушёр ҳар нафас –
Куртак тугмасин деб биронта новдам,
Бирон-бир баҳорда гулламасам бас.

Мен – барча хотиржам бўлиши учун
Ва бош эгган бўлиб тақдир измига,
Эътибор бермасдан юрибман, тушун,
Қалбимнинг яшалмай қолган қисмига…

📆 19.3.2025.
✍️ Носиржон ЖЎРАЕВ

#Байрам_муборак

КЎҲНА ВАСИЯТ

Қатра табассум ва нуқрадек кўзёш
Дунёни ажратар икки қутбга.
Аммо аёл зоти топиб бир илож,
Иккисин сиғдирди битта мактубга.

Бу нома ўтмишдан келажакка хат,
Момо Ҳаво имзо қўйган ҳужжат шул:
Йиғласанг қувончдан йиғлагин фақат,
Кулсанг ҳам кўзингдан ёш чиққунча кул.

✍ Носиржон ЖЎРАЕВ
📖 ШАРҲ

#Янги_шеър

* * *
Мен-ку тушунаман: эҳтиётликдан
Ҳеч қачон ўзини оқламас лафзлар.
Аммо мавҳум бахтдан,
мужмал шодликдан
Юрагингда ёнган аниқ дард афзал.

Сиз менга эртамни шарҳламанг нисбий,
Сиз менда умидлар уйғотманг, шартмас.
Кун келиб хор бўлса шу куртак жисми,
Баҳор ҳам бахтмас!

Мен қаҳратон кечиб чиққан элданман,
Фарқига бораман иссиқ-совуқни...
Муҳтарам баҳорлар, менга чиндан ҳам
Келажак ҳақида гапингиз йўқми?!

Илмилиқ орзу ва мубҳам тақдирда
Яна қанча судраб борар бу туман.
Ҳаёт гўзал дейман, фақат тақвимда,
Энг ёмони – тушунаман!

17.02.2025
✍ Носиржон ЖЎРАЕВ

* * *
Курагимда қаттиқ оғриқ бор:
Бу ғанимнинг ортдан пичоғи
Зарби, ёки тўсатдан бирор
Қанот ўса бошлаган чоғи!

Юрагимда қаттиқ оғриқ бор:
Балки қонни қуюлтирди ғам,
Ёки менга билдирмай такрор
Дардни ёлғиз чекяпти онам!

Мен ҳалиям дунёга бандман,
Гарчи елкам аро кўп тиғ бор.
Онам каби элим ҳам дардманд –
Юрагимда қаттиқ оғриқ бор!

✍️ Носиржон ЖЎРАЕВ

#ЯНГИ_ШЕЪР

* * *
Кўкрагимни босиб парқув тўшакка,
Шаҳзода сингари ухлайман лоқайд.
Фақат тунда қайтар номим юракка,
Эрта яна қулдек уйғонмоғим шарт!

Тонгда билагимга қайтади занжир,
Судраб олиб чиқар рангсиз ҳаётга!
Кўчалар – сувлари қочган ўзандир,
Мени олиб ўтар қаёққа?!

Қанча шуғулландим яшаш илмида,
Оёқда ғул билан шоир ҳам бўлдим.
Асли дард чекишга сал мойилмиди
Юрагим, нимага улкан ғам бўлдим?

О, бешафқат ҳаёт, о, комил севгим,
Бир бора чинакам тутгин қўлимни!
Мени ўлим каби бир марта севгин,
Ахир машқ қилинмас ўлимни.

17.01.2025.

✍ Носиржон ЖЎРАЕВ

👉 «Facebook»да ҳам ўқиш ва улашиш учун 👈

#ЯНГИ_ШЕЪР

* * *
Илтимос!
Эътибор беринг! Ёнимда
Баҳорга тадорик кўрган чаманлар!
Жуда кам вақт қолган ихтиёримда,
Жуда кўп ғам қолган менга,
чамамда.
Мен тартибли одам –
Эрта-кеч ишда,
Сизлар истаган пайт гуллаб-яшнайсиз!
Мен фақат шеърларда куйлаган ишқда
Сиз ҳар куни яшайсиз...
Субҳидам руҳимни автога қамаб,
Уйдан идорамга судрайман мудом.
У вазмин хўрсинар ҳолимга қараб,
Мен унга ўксийман ҳаёт номидан.
Кўчада кўнгил йўқ – савлатлар қуруқ,
Яна тафаккур йўқ – каллалар, лошлар.
Севги йўқ, ишонч йўқ, ваъдалар қуюқ,
Қалблар қайга кетди?
Қаерда бошлар?
Беғам оломон бор,
Бешафқат йўл бор,
Орқа-ўнгига бир қараган кас йўқ!
Бир шоир ўлароқ осмонга ёлбор!
Осмон жим,
Осмон жим,
Умидбахш сас йўқ!
Энди муҳаббат йўқ, шаҳватлар қолган,
Шиор тўқиш билан банд энди виждон.
Тамшаниб содда халқ топган мақолга,
Шоирлар қайтади ишдан.
Аҳамият беринг зарур пайтда, бас,
Баҳорга тадорик кўрган чаманлар!
Кўкламга етмайди!
Кўкламга етмайди!
Кўкламга етмас
Мудраган руҳини уйғотмаганлар!

📆 14.01.2025
✍️ Носиржон ЖЎРАЕВ

#ЯНГИ_ШЕЪР

* * *
Яна телба дунё қайтди ҳолига,
Ранг-баранг чироқлар,
Сачроқ мушаклар,
Бир лаҳза порлаган кўзлар ҳам сўнди.
Жўнлик қайтди турмуш дастурхонига,
Қалблар,
Онглар,
Руҳлар
Байрам ўтганини тушунди.

Ерга яқин келган юлдузлар ўчди,
Яна ғижим бўлди осмон чойшаби.
Кеча ахир олам тенг кўрган эди
Қорни тўқни, юпунни, очни,
Ҳаммада нон бутун эди ой каби.

Кеча қашшоқ бойдек сезди кунини,
Дуолар қадаҳга солиб ичилди.
(Дуо кафтда бўлар, қадаҳда эмас!
Тавба дилда бўлар, ваъз-аҳдда эмас!)
Мандарин пўстидек арчиб тўнини,
Жулдур қалби,
Қуруқ устихони,
Ғариб ҳоли қолгунча ечинди –
Мақтанмоқчи эди
ҳеч қурса бир кун!

Банан пўчоқлари ярим ой каби –
Кимсасиз йўлларга ойлар сочилган?
Худди қарз устига ўтган тўй каби,
Тонгда қорлар ёға бошлар сочига...

Босриқиб тураман – байрамда ухлаб,
Оддий намозшомда уйғонган беғам.
Шуурим тирилар – ҳаётни йўқлаб:
Ғазо тинчми!
Қулаб тушмадими бир учоқ одам!
Ватан турибдими – уйқумдан аввал
Сархуш тилакларга тўлган бу Ватан
Ҳануз жойидами!
Сотишмадимикан уйқумда мени!

Яна там-там дунё қайтди ҳолига,
Кимлигингни эсла,
ишга бор,
кийин.
Нон керак,
ёғ керак,
туз керак дастурхонингга,
ахир фақат Тангри қолди байрамдан кейин!

📆 3.01.2025.

✍️ Носиржон ЖЎРАЕВ

#Мақола

“Тила тилагингни!” дегувчи чексиз ҳожатбарор персонажлар барча дунё халқлари оғзаки ва ёзма ижодида, хусусан, эртак ва ривоятларда истаганча топилади, уларнинг қиёфаси, шакл-шамойили ҳам турфа. Масалан, русларда тешик тоғорадан қутқариб кўшк-саройлар ваъда қиладиган тилла балиқ бўлса, арманларда тукдор сумбати ва якка кўзи билан ўта важоҳатли кўринадиган, бироқ ўзи кутилмаганда раҳмдил дев, араб халқларида кўзадан тутунлар билан вошиллаб чиқиб келувчи жин бўлса, бизда гоҳ турна ё лайлак, гоҳ чол ё кампир қиёфасидаги мўйсафидлар, учратиб қолганда бош бармоғини маҳкам ушлаб олиш кераклиги таъкидланадиган Ҳизр сиймосида келади бу талқинлар. Ушбу жодуларнинг халқ онгига жуда чуқур сингишининг боиси эса, одам зоти яралибдики, ҳамиша ўшанақа сеҳр-макрга ишқибоз эканидан, қандайдир ажиб мўъжиза содир бўлиб тез ва осон бойиш, кучли ва қудратли бўлиш истаги юрагида ловиллаб туришидан бўлса керак...

Давоми...

✍️ Носиржон ЖЎРАЕВ
📖 Тафаккур журнали (2024)

#Мақола

“БЕЛИГАЧА БОТҚОҚҚА БОТИБ БИНАФША ИЗЛАГАНЛАР”

Федерико Гарсиа Лорка. “Энг қайғули шодлик”. Ғафур Ғулом номидаги адабиёт ва санъат нашриёти. 1989 йил.

Одам боласининг ҳаётида ҳадеб ҳам ақл пешволик қилавермайди, баъзан-баъзан жунун деган ичкин бир безовта ҳолат юзага чиқиши ҳам бор. Бу ҳодиса пешонасини читрўмол билан танғиб боғлаган деҳқондаям, бўйнини бўйинбоғ билан сириб қисган амалдордаям содир бўлиб туради. Чунки инсон тийнатида, хамиртурушида барибир она табиат моҳиятидан юққан исён бор – у гоҳи-гоҳи бош кўтариб қолади.
Лорка жаноблари ана шу жунунни, изтироблар кўламини гўё мусаввирдек чизиб кўрсата билган, ҳеч қандайин шаклга сиғмайдиган жазаваларни сўзлар геометриясига сола олган, қурама шаклларга изтиробларни мажозлар орқали пухта яширган шоирдир. Кўҳна испан халқ оғзаки ижодидан эмган қувватлари эса уни чинакам руҳият ва тимсол қиролига айлантирган.
Бақалар, чигирткалар, капалаклар, қўнғизу шиллиққуртлардан тортиб токи ою юлдузларгача сатрларга бирма-бир боғлаб чиққан Лорка уларнинг барида битта суратни – инсон изтироби номли манзарани чизади.
Лорканинг чинакам ошиғи ва софдил таржимони Шавкат Раҳмон таъбири билан айтганда, “гул йиғисини шеърда янгратган” шоир бутун ёзганларида қанақадир тушунарсиз чизиқлардан, қоришиб ётган ранглардан фавқулодда тушунарли адабиёт яратган эди.
Бугун икки карра икки тўртдек сап-саёз ёзмалардан, минбарларда атайин ясама байрамона тус бериб ўқилаётган маддоҳ тизмалардан қочиб эсон-омон уйимга етиб олсам, худди юраги ўйнаган одам корвалолга чопгандай, мен ҳам Лоркага ошиқаман. Унинг исталган варағини очаман-да, масалан:
“Шивит, илон, қамиш,
ҳид ва из, соя,
ҳаво, ер, ёлғизлик.
(Ойга уч зинапоя)”
деган сатрларини ёки
“Қуриган ўтлар йўлдан
борар дарё бошига.
Бу йўл ёруғ, улуғдир –
борар дарё бошига.
(Йўлга тушмаймизми деб,
юрак ғамгин сўрайди)”
каби мисраларини ютоқиб ўқий бошлайман.
Юрагимга Андалусиянинг бепоён кенгликлари ва инсон деб аталмиш яратиқнинг қафасга солиб бўлмас руҳи киради. Шунда манови ҳаёт деб аталган моддият оламининг зил-замбил юки елкамдан тушиб, ўрнида чайир қанотлар ўса бошлайди. Атрофимдаги одамлар гул, минора, шамол, калтакесак, чивин кабиларга айланиб, табиатнинг зийнати ва ювиндилари бўлиб сўзлай кетадилар. Шоир мени заминдан узиб, рамзлар орасига ғарқ қилади.
Шу ўринда, ўзининг, қилич руҳининг испанча вариантини адашмай айнан топа олган Шавкат акага тасанно дейман. Рус мутаржимлари таржимасини таржима қилишдан кўнгли тўлмай, саккиз ой ичида испан тилини ўрганиб, Лоркани аслиятдан таржима қилишни уддалаган шоир матонати мени ҳамон ҳайратда қолдиради. Федериконинг ўзи айтганидек, белигача ботқоққа ботиб бинафша излаш, қора меҳнат билан ёп-ёруғ дунёлар яратиш асли мана шундай бўлар балким...

✍️ Носиржон ЖЎРАЕВ
📖 Тафаккур журнали (2024)