Mutolaa sehri

📚Xolid Husayniy: "Shamol ortidan yugirib"

Bu asar amerikalik afg‘on yozuvchisi Xolid Husayniyning birinchi romani hisoblanadi.

📖 Syujet

Asarda Amir o‘z hayotini hikoya qilib beradi. Amir Kobulda hashamatli xonadonda otasi bilan yashaydi onasi tug‘riq paytida olamdan o‘tadi. Bu uyda ulardan tashqari xazoriy xizmatkor Ali hamda uni o‘g‘li Husayn ham yashaydi. Amir yoshligidan shoirtabiat yigit bo‘lib ulg‘ayadi bu bobo(Amir otasini shunday nomlagan)ga yoqmaydi u o‘g‘lining mard, jasur, kuchli bo‘lishini hohlaydi. Bu hususiyatlar Husaynda jamlangan bo‘ladi. Amir varrak uchirishga qiziqar edi. Ota-bolani shu hususiyat bog‘lab turardi halos. Husayn Amirni o‘ziga do‘st deb biladi unga sodiq bo‘ladi. Varrak uchirishda Husaynga teng keladigani yo‘q edi. Amir Husaynni do‘st degisi kelmas hatto unga hasad qilar edi. Bir kuni varrak musobaqasi da Amir galaba qozanadi Husayn varrakni topib kelish uchun ketadi lekin kelmagach Amir uni izlab chiqadi Asef va uni ikki do‘sti Husaynni kaltaklayotgani ko‘rib unga yordam bermay o‘z jonini o‘ylaydi. Husaynga tuhmat qilib uni uydan ketishiga erishadi. Shundan keyin sovet hukumati bostirib keladi bobo va Amir AQSh ga ketadi. U yerda Surayyo ismli qizni uchratadi va uylanadi. Bobo sil kasaliga uchrab olamdan o‘tadi Amir farzand ko‘rmaydi. Bir kuni unga Rahimxon qo‘ng‘iroq qiladi va u uni yoniga boradi. Rahimxon unga Husayn haqidagi haqiqatni aytib beradi. Uning o‘g‘li Suxrobni olib qaytishi kerakligini aytadi. U katta qiyinchiliklar bilan Suxrobni olib AQShga olib qaytadi. Surayyo bilan uni ko‘nglini olishga ko‘p harakat qiliadi lekin Suxrob kamgap bo‘lib uncha gapirmaydi bo‘sh vaqtini uyqu bilan o‘tkazadi. Bir kuni Navro‘z saylida unga Amir varrak olib beradi va ular varrak musobaqasida qatnashadi shu payt Suxrobda o‘zgarish bo‘ladi...

Amirni shuncha payttan beri vijdon azobi qiynab keladi. U yoshligida qo‘rqoq faqat o‘zini o‘yaydigan bo‘ladi. Buni asarning ko‘p joylarda uchratamiz, Husayn varrak musobaqasida varrakni olib qaytish uchun ketadi ammo kelmagandan keyin Amir uni izlab chiqadi va Asef va uni ikki do‘sti Husaynni kaltaklayotganini ko‘radi u shu yerda Husaynni qutqarmay o‘z jonini o‘yladi. Otasi bilan AQSh ga ketayotganda poezdda otasi bir qizni qutqarish uchun toliblarni askari bilan tortishadi u boboni otmoqchi bo‘lsa ko‘zini bostirib o‘tiradi u shu yerda ham o‘z jonini o‘ylaydi. Keyin Rahimxon uni chaqirib Husaynni farzandi Suxrobni olib kelishni aytganda Kobul xatarli ekanini aytib qarshilik ko‘rsatadi Husayn haqidagi haqiqatni eshitgach unga rozi bo‘ladi. Kobulga borib Suxrobni qiyinchiliklar bilan topadi. U yerda u Asefni uchratadi Asef toliblarni rahbari bo‘ladi. Asef bilan urishadi va bir amallab Suxrobni olib ketadi.
Amir ko‘p xato qilganini keyin anglab yetadi Surayyo bilan bir suxbatida Surayyo uyidagi hizmatkor qizga Alifboni o‘rgatganini aytganda o‘ylaydi men ham Husaynga o‘rgatsam bo‘lar edi deb. Husaynga tuxmat qilganidan afsuslanadi umga tuxmat qilmaganida ular bilan AQSh ga ketardi u ham o‘qirdi balki hozir tirik bo‘lar edi deb. Lekin endi bularni foydasi yo‘q edi.

🔖 Asardan iqtiboslar🔖

Dunyoda bitta og‘ir gunoh bor,-derdi otam. Bu o‘g‘irlik. U barcha gunohlarning otasidir. Qotil hayotingni o‘g‘irlaydi. Ayollardan erini, bolalardan otasini tortib oladi. Yalg‘on boshqalarning ishonchini o‘g‘irlaydi. Qallob adolatni og‘irlaydi. Tushunyapsanmi? Hammasini zamirida o‘g‘irlik yotadi.

★☆★
Axir otam o‘zi har doim, "faqat birgina gunoh bor - o‘g‘irlik! Hamma jinoyatning zamirida o‘g‘irlik yotadi. Yolg‘onchi do‘stining ishonchini og‘irlaydi" demaganmidi. Demak, bobo ham o‘g‘ri ekan. U mening ukamni, Hasanning otasini, Alini or-nomusini o‘g‘irladi.

🪶 Shomuratova Dilrabo
💬📹📹 @mutolaa_sehri

📖 Erve Le Tellyening ”Anomaliya” asari haqida

“Haqiqatlar – bu illyuziyalar bo‘lib, biz ularning illyuziya ekanligini unutganmiz.”

Tasavvur qiling, o’z dunyoyingizda hech qanday tashvishsiz tinchgina yashab yuribsiz, lekin kutilmaganda anomaliyaga duch keldingiz. Bu anomaliya sababli hayotingiz, qadriyatlaringiz va hatto o’zingizga bo’lgan ishonchga ham shubha bilan qarashni boshladingiz.

Agar hayotingizning aniq nusxasi bo’lsa, unda siz asl sizmisiz yoki boshqa versiyamisiz? Asl haqiqatni kim, qanday va nima yordamida ochib bera oladi? Agar hayotingizni boshidan yashash imkoniyati tug‘ilsa, o‘zingizni tanib olarmidingiz? Yoki… siz allaqachon kimdir belgilagan senariy bo‘yicha yashayotgan bo‘lishingiz mumkinmi? Sizning kimligingizni belgilab beruvchi qanday omillar mavjud? Shaxsiy haqiqatlaringizmi? Tanlovlaringizmi? Xotirangizmi?

Yozuvchi “Anomaliya”ning birinchi qismida sizni asardagi barcha qahramonlar bilan birma-bir tanishtiradi. Ularning barchasi turli xil jamiyatning odamlari. Biri yozuvchi, biri advokat, biri muhandis, yana biri esa yollanma qotil… Ularning o’rtasidagi umumiylik shundaki, hayotlari kutilmaganda ikkiga bo’linib qoladi. Anomaliyagacha bo’lgan hayot va anomaliyadan keyingi hayot. Ammo ularning qaysi biri haqiqiy hayot? Ikkala hayot ham asl nusxa bo’lsachi? Unda nima qilish kerak? Bu anomaliyaga ushbu odamlar qanday moslashadilar? Yozuvchi asar oxirisida har bir insonning anomaliyaga bo’lgan munosabati va moslashish jarayonini to’liq ochib beradi. Bu ayrimlar uchun azob-uqubatli jarayon bo’lsa, yana kimlardir uchun yengil jarayon sifatida qabul qilinadi. Xullas, “Anomaliya” insonlarning tasavvurlarini, o’ylarini shubha ostiga solib qo’yadi, ikkilantiradi.

“Anomaliya” ilmiy-fantastika, falsafiy tushunchalar, inson ruhiyati, detektiv-triller unsurlarini o’zida birlashtira olgan asar.

“Anomaliya” men uchun jumboqligicha qolmoqda, balkim bu kelajagimizga oid qo’rqinchli, tasavvur qilish qiyin bo’lgan bashoratdir, lekin nima bo’lgan taqdirda ham u butun asar davomida o’ziga tortadi, kelajak haqida o’ylashga majbur qiladi, bizning ham taqdirimiz anomaliyaga duch kelgan bo’lganida qanday yo’l tutgan bo’lar edik? Savollar turlicha, javoblar esa qo’rqinchli)

Yangicha uslubdagi asar o’qimoqchi bo’lsangiz “Anomaliya”ni tavsiya qilaman. U shunchaki o’qib ketiladigan detektiv-triller kitob emas, u shunchaki kelajakda ro’y berishi mumkin bo’lgan kashfiyotlar haqidagi ilmiy-fantastik asar ham emas, u o’zligimiz to’g’risida fikr yuritishga undaydigan haqiqat haqidagi asar!

Agar hayotdan, dunyodan, umuman, nimadan bo'lsa ham, iztirob chekmoqchi bo’lsangiz, buning uchun Parijdagi kafe ayvonidan yaxshi joy yo’q)

🪶 Dildora Karimova

💬📹📹 @mutolaa_sehri

📖 Ikki karra ikki – besh. Oʻtkir Hoshimov

🖋 Oʻzbekiston xalq yozuvchisi

Bu qissadagi voqealar asarning bosh qahramoni taqdiri bilan bir vaqtda kuldiradi, bir vaqtda yigʻlatadi. Tabiatan koʻngilchang va taʼsirchan inson boʻlganim uchun, oxirgi vaqtlarda kitoblar koʻzlarimni tez-tez namlantiryapti. Ayniqsa, bu asar Oʻtkir Hoshimovniki boʻlsa, uyogʻini oʻzingiz tasavvur qilib olavering. Kitob satirik uslubda yozilgan – ha, satirik. Ammo kulgi ortida ogʻriqli hayot haqiqatlari yashirin.

Qissani o‘qish bilan bosh qahramon Qoʻshoqvoy bilan tanishasiz va ichakuzdi hangomalarga duch kelasiz. U sodda, halol va mard yigit. Uning yurakdagi orzulari, katta hayotdagi kurashi va, afsuski, achchiq taqdiri oxir-oqibat yuragingizni ezadi.

📚 Asarning mazmuni va qahramonlari

Kitob satirik uslubda yozilgan boʻlsa-da, undagi voqealar zamirida chuqur haqiqatlar yotadi. Bu – xalqimizning boshidan kechgan og‘ir sinovlar, adolatsizliklar tarixi. Urush yillari ortda qolgani bilan, hayot hali ham mashaqqatli. Orzular bor, lekin ularni amalga oshirishga to‘siq bo‘lib turgan qashshoqlik, kolxoz tizimi va adolatsizlik bor.

Asarning bosh qahramoni – Qoʻshoqvoy. U mard, sodda, mehnatkash – haqiqiy qishloq yigitlaridan biri. U orzulari sari intiladi, halollikdan chekinmaydi, lekin atrofidagi yolgʻon va adolatsizlik to‘ridan qutula olmaydi.

Kitobdagi asosiy obrazlar:
• Ota-onasi – ota-onaga boʻlgan mehr va oilaviy qadriyatlarni aks ettiradi.
• Doʻsti Shodi (Rayis buvaning oʻgʻli) – bolalikning sadoqatli doʻstligi va samimiy munosabatlarini ifodalaydi.
• Sevgilisi Nargiz – oddiy, begʻubor muhabbat timsoli.
• Rayis buva – adolatsizlik va vijdonsizlikning timsoli

Qissada Qoʻshoqvoyning bolalik orzularidan boshlab, butun hayoti birma-bir tasvirlanadi. Oʻtkir Hoshimov kolxoz hayoti misolida qishloq odamlari qanday adolatsizliklarga ko‘nikib yashashga majbur bo‘lganini ochib beradi. Bu – ta’limdan mahrum qilingan, umri paxta dalalarida o‘tib ketgan, orzulari so‘ngan oddiy xalqning hayoti.

Qoʻshoqvoy ham shu kalxoz tizimida, Rayis buva va uning korrupsioner hamtavoqlari orasida yolgʻonlarga koʻmilib yashaydi. To‘g‘rilik, halollik va vijdon bilan yashash qanchalik qiyin ekanini har qadamda his qiladi.

Qoʻshoqvoy katta orzular bilan Toshkentga o‘qishga boradi. Biroq adolatsizlik yana o‘zini ko‘rsatadi: uning do‘sti Shodi yurist bo‘lib ketadi, Qoʻshoqvoy esa orzulari yakson bo'lib, yana qishlog‘iga – ferma hayotiga qaytadi. Lekin u tushkunlikka tushmaydi. Halol mehnat bilan o‘z o‘rnini topadi. Shu paytda uning hayotiga muhabbat – Nargizxon kirib keladi. Ularning tuyg‘ulari beg‘ubor va samimiy. Qo'shoqvoy uni qattiq sevib qoladi.

Ammo taqdirdan qochib bo‘lmaydi. Yana Rayis buva. yana adolatsizlik. U Nargizxonni Qoʻshoqvoyga turmushga beradi… va bu quvonch to‘rt oy ichida fojia 💔 bilan yakun topadi. Nargizxonning homilador bo‘lib qolishi barcha orzularni chilparchin qiladi. Chunki bu farzandning otasi boshqa… (O'sha Rayis buvaning o'zi)

Qissa yakuni yurakni ezadi. Halollik, sevgi va orzular… bularning barchasi adolatsizlik , jirkanchlik botqog'iga botadi.

Oʻtkir Hoshimovning bu uslubi kulgi va dardning ajoyib uyg‘unligi. Siz qissaning bir sahifasida kulib, ikkinchi sahifasida yig‘laysiz. U satira orqali achchiq haqiqatlarni ko‘rsatadi. Odamlarning oddiy hayoti, kulguli tuyulgan holatlar ortida hayotning mashaqqatlari yotadi.

Oʻtkir Hoshimov kitoblari har doim yurakdan joy oladi, chunki u hayotni qanday bo‘lsa, shunday tasvirlaydi.
Halol yashash qiyin, lekin shunday insonlar jamiyatning asl tayanchi. Halol yashash hozir ham, o'sha payt ham doyim qiyin bo'lgan.

Oʻtkir Hoshimovga esa yana oʻsha mashhur jumlani aytishdan boshqa iloj yoʻq: “Uning qoldirgan merosi oldida shlyapamizni yechishdan boshqa ilojimiz yoʻq.”

Albatta qissani o'qib chiqishingizga umid qilamiz. Hammaga yoqimli mutoola 📖☕️

🪶 booklovercouple

💬📹📹 @mutolaa_sehri

🗓 #bugun #kuntarixi

14 fevral — Zahiriddin Muhammad ibn Umarshayx Mirzo Bobur (1483-1530) tavallud topgan kun.

Boburning otasi - Umarshayx Mirzo Farg‘ona viloyati hokimi, onasi - Qutlug‘ Nigorxonim Mo‘g‘uliston xoni va Toshkent hokimi Yunusxonning qizi edi. Bobur barcha temuriy shahzodalar kabi tarbiyachilar, yirik fozilu ulamolar ustozligida harbiy ta’lim, fiqh ilmi, arab va fors tillarini o‘rganadi, ko‘plab tarixiy va adabiy asarlar mutolaa qiladi. Bobur otasi yo‘lidan borib, mashhur so‘fiy - Xoja Ahrorga ixlos qo‘yadi va uning tariqati ruhida voyaga yetadi, umrining oxiriga qadar shu e’tiqodga sodiq qoladi.
Boburdan bizga qolgan eng buyuk asar uning "Boburnoma" asaridir. Hozirda uning 119 g‘azali, bir masnu she’ri, 209 ruboiysi, 10 dan ortiq tuyuq va qit’alari, 50 dan ortiq muammo va 60 dan ziyod fardlari aniqlangan. Devoni tarkibida umumiy hajmi 270 baytdan iborat 8 masnaviy ham o‘rin olgan.
Bobur 1530 yili 47 yoshida o‘zi asos solgan saltanat poytaxti Agrada vafot etdi va o‘sha yerda dafn etildi, keyinchalik 1539 yilda vasiyatiga muvofiq hoki Qobulga keltirilib, o‘zi bunyod ettirgan "Bog‘i Bobur"ga qo‘yildi.

🪶 Ruboiylar

Har kimki vafo qilsa, vafo topqusidur,
Har kimki jafo qilsa, jafo topqusidur.
Yaxshi kishi ko‘rmagay yomonlik hargiz,
Har kimki yomon bo‘lsa, jazo topqusidur.

📖 📃 🪶

Yod etmas emish kishini g‘urbatta kishi,
Shod etmas emish ko‘ngulni mehnatta kishi.
Ko‘nglum bu g‘ariblikda shod o‘lmadi, oh,
Gʻurbatta sevunmas emish, albatta, kishi.

💬📹📹 @mutolaa_sehri

📚 "Qalbga taskin bitiklar" haqida

Kitob nomi "Qalbga taskin bitiklar" (1-2-kitoblar) Ikkita kitobdan iborat bu kitob nima haqda?

Nomidan ko'rinib turibdiki, unda qalbga taskin bo'luvchi, tushkun holatga tushganda malham bo'lguvchi fikrlar jamlangan. Shu davrga qadar yashab o'tgan ulug' insonlarning bu boradagi tavsiyalari, ularning hayotidan ibratli kichik-kichik hikoyalar ham bor.

"Qalbga taskin bitiklar"ning birinchi kitobi "Taskin va tasalli yo'li", "Dardga malham hikoyalar", "Omad va muvaffaqiyat yo'li", "Harakatga undovchi hikoyalar" kabi bo'limlarga ajratilgan.

"Qalbga taskin bitiklar"ning ikkinchi kitobida esa oila, er-xotin masalalari, farzand tarbiyasi bilan bog'liq ibratlar, aforizmlar, hikoyalar o'rin olgan.

📚 Kitob javoningizga turishi lozim bo'lgan kitob sifatida tavsiya qilaman.

❔Siz bu kitobni o'qidingizmi?

🔖 Kitobdan iqtiboslar🔖

Kasallik nasibangdir, davo izlash esa sening qaroring!
Uylanish nasibangdir, taloq esa sening qaroring!
Hayotingdagi shaxslar nasibangdir, ularni hayotingda olib qolish yoki voz kechish esa sening qaroring!
Farzand nasibangdir, uning tarbiyasi esa sening qaroring!
Ota-ona nasibangdir, ularning roziligini olish sening qaroring!
Demak, nasibalaringdan emas, balki aynan qarorlaringdan javobgarsan!
Shuni unutma!

© Gʻolib Safo

📚📃💭

Umrimiz keraksiz odamlardan keraksiz narsalarni kutish bilan o‘tib ketyapti...
Qadrlamaydigan insonlardan e’tibor kutamiz...
Johillardan mehr... Yengiltaklardan vafo...
Ziqnadan pul...
Ojizdan quvvat...
Zolimdan esa adolat kutamiz...
Bir narsa doim yodingizda bo‘lsin: qarshingizdagi inson asliyatida nima bo‘lsa, sizga faqat shuni bera oladi.
Chayon faqat chaqishni biladi.
Quyosh esa har qanday holatda ham nur sochaveradi. Hatto uni bulutlar to‘sib qo‘ysa ham...
Shunday ekan, atrofingizdagilarning asliyatiga va ulardan nima kutayotganingizga e’tibor bering!

🪶Komiljon Aslonov

💬📹📹@mutolaa_sehri

Shu kitobni o‘qiyapman. Jonatan Haydt telefon, gadjetlar, ijtimoiy tarmoqlarga qaram yangi avlodning bugungi va ertangi muammolarini tahlil qilibdi.

Bir o‘rinda muallif bolalar o‘yinlariga to‘xtaladi. Ya’ni telefonga qaram avlod paydo bo‘lmasidan avval bolalar o‘yinlari shaxs shakllanishida qanchalik muhim bo‘lganini aytadi.

Shu tahlillarini o‘qiyotib, xayolimga Shukur Xolmirzayevning bolalar o‘yinlariga bag‘ishlangan betakror hikoyalari keldi. Adib o‘yinning bola xarakteridagi rolini tiniq tasvirlagan. O‘yinlarda halollik, g‘irromlik, ustamonlik, chaqqonlik, sinchilik, quvlik va boshqa sifatlar shakllanishi mumkin. Yo shaxsga aylanadi, yo...

Yana shu mavzudagi hikoyani Muhammad Sharifning “Tolko‘prik” kitobida o‘qigandim.

Bolalikdagi chillak, beshtosh, lanka, paqpaq(loy o‘yini) va hokazo o‘yinlarda yutish, yutqizish hayot-mamotdek tuyulgan. Yutgan – shod, yutqizgan uyiga shumshayib, ertangi o‘yinni yaxshiroq o‘ynash rejasini tuzib qaytardi.

Afsuski, telefonga qaram bo‘layotgan bolalarning shunday o‘yinlar bilan ulg‘ayayotgani haqida bugun eshitmayman.

🪶 Ch. Nizomiddinova
💬📹📹@mutolaa_sehri

Qisqacha taassurotlarim:

"Yashamoq" ning darsi - o'lim. Kelmoq va ketmoqning orasi - "Yashamoq". O'qiganlarning tinchini buzib qo'ygan,
qanchalar noshukr ekanimizni ko'rsatgan asardir bu!
Asarning asosiy mavzusi: Hayotning og'ir sinovlariga qaramay,
insonning yashashga bo'lgan intilishi va umidini yo’qotmasligi.
Fugui otasi, onasi, ayoli, o'g'li, qizi, kuyovi va nabirasini tuproqqa qo'yib ham yashashda davom etdi.
Inson qanchalar sabrli qilib yaratilganini ko'rsatib berdi.
O'giganingizda hayotni, yoningizdagilarni qadrlashga chaqiradigan,
shukr hissini uyg’otadigan asar!

🗓 3 февраль — Ўзбекистон халқ ёзувчиси Тоғай Мурод таваллуд топган кун.

Тоғай Мурод (тахаллуси; асл исм-шарифи Менгноров Тоғаймурод) (1948.3.2, Сурхондарё вилояти Денов тумани Хўжасоат қишлоғи — 2003.27.5, Тошкент). Тошкент давлат университетининг журналистика факултетини тугатган (1972).
Республика радиосида муҳаррир (1972—75), «Ўзбекистон физкультурачиси» газетасида (1976—78), «Фан ва турмуш» журналида (1982—84) адабий ходим бўлиб ишлаган. 1984—86 йилларда Москвада Олий адабиёт курсида ўқиган.
Ёзувчи Абдулла Қодирий номидаги Давлат мукофоти, Ойбек номидаги мукофот ва “Ўзбекистон халқ ёзувчиси” унвони билан тақдирланган.

Асарлари:
▪️«Юлдузлар мангу ёнади» (1976),
▪️«От кишнаган оқшом» (1979),
▪️«Ойдинда юрган одамлар» (1980),
▪️«Момо Ер қўшиғи» (1985),
▪️«Отамдан қолган далалар» (1993),
▪️«Бу дунёда ўлиб бўлмайди» ва б.

❓ Сиз ёзувчининг қайси асарларини ўқигансиз?
_
👉 @mutolaa_sehri

#men_izlagan_kitob

🪶Muallif: Onore de Balzak
📚 Kitob nomi: Sag‘ri teri tilsimi
✅️Sotib olaman, yoki biror kitobga almashaman.

📧 Bog‘lanish: @akhmedovich9
___
💬📹📹@mutolaa_sehri

🗓 #bugun #kuntarixi

25-yanvar - O‘zbekiston xalq yozuvchisi O‘lmas Umarbekov(1934 — 1994) tavallud topgan kun

O‘lmas Umarbekov 1934 yil 25 yanvarda Toshkent shahrida tug‘ilgan. O‘rta Osiyo universitetining filologiya fakultetini tugatgan (1956).

📚Romanlari:
▪️«Odam bo‘lish qiyin» (1970),
▪️«Fotima va Zuhra» (1994)

📚Qissalari:
▪️«Sevgilim — sevgilim» (1963),
▪️«Kimning tashvishi yo‘q» (1965),
▪️«Urush farzandi» (1972),
▪️«Yoz yomg‘iri» (1973),
▪️«Oq qaldirg‘och» (1974)

📚Dramalari:
▪️«Qiyomat qarz»
▪️«Oqar suvlar», 1971;
▪️«Tuhmat», 1987;
▪️«Oqsoqol», 1991;
▪️«O‘zing uchun o‘l yetim», 1992 va b. boshq.

Yozuvchi Hamza nomidagi O‘zbekiston Davlat mukofoti laureati (1980), O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan san’at arbobi (1984), O‘zbekiston xalq yozuvchisi (1992) mukofot va unvonlariga sazovor bo‘lgan.

Siz yozuvchining qaysi asarlarini o‘qigansiz?

@mutolaa_sehri