Мирзо Кенжабек ижодхонаси

МАВЛОНО ЖАЛОЛУДДИН РУМИЙ (қуддиса сирруҳу)
ҲИКМАТЛАРИ

*  *  *

“Қуш ердан юқорига учса, агарчи осмонга етмаса ҳам, аммо тузоқдан узоқ бўлади. Худди шундай, агар киши дарвиш бўлса (тариқатга кириб, Пирға боғланиб, аҳли тасаввуф бўлса), гарчи дарвишлик камолига етмаса ҳам, аммо шунга эришадики, халқнинг зумрасидан ва бозор аҳлидин халос ва устун бўлади ҳамда дунёнинг заҳматларидан юки енгил бўлади. Чунончи, юки енгиллар қутулдилар, юки оғирлар ҳалок бўлдилар”.

*  *  *

Дунё аҳлидан бир киши уларнинг ҳузурларида: “Хизматда қусурлиман”, деб узрхонлик қилар эди. У зот дедилар: “Узрга ҳожат йўқ. Шунчаки, ўзгалар сенинг келганингдан миннатдор бўлсалар, биз сенинг келмаганингдан миннатдормиз”.

*  *  *

Асҳобидан бирини малул ва ғамгин ҳолда кўрдилар ва дедилар: “Барча малолат- ғамгинлик бу оламга кўнгил боғлаганинг сабаблидир. Ҳар дамки, бу жаҳондан озод бўлгайсан ва ўзингни ғариб билгайсан, ҳар рангки – боқгайсан ва ҳар неъматники тотгайсан, билсангки, унинг билан қолмагайсан ва ўзга томон кетгайсан, у ҳолда ҳеч малолат ва ғамгинликка ўрин қолмагайдир”. 

*  *  *

У зот хизматкор-ходимдан: “Уйда ҳеч нима борми?” деб сўрасалар, у: “Ҳеч нарса йўқ”, деса, шод ва хурсанд бўлиб, шукр қилар ва: “Бу кун бизнинг уйимиз Пайғамбар алайҳиссаломнинг уйларига ўхшабди!” – дер эдилар. Агар ходим: “Овқат муҳайё!” – деса, хижолат бўлиб: “Бу кун бу уйдан Фиръавн уйининг иси келяпти!” – дер эдилар.



“Ҳикмат хазинаси” китобидан.
Мусанниф:
Устоз Мирзо Кенжабек.


@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•

ҲАЗРАТИ ХОЖА АҲРОРИ ВАЛИЙ
қуддиса сирруҳу ҳикматларидан

****
Аллоҳ таолонинг ҳаққини сақлағил, то Ҳақ таоло сени ўз ҳифзу ҳимоятида сақлағай..

Ва осонлиқ ва хурсандлик вақтида ўзингни Аллоҳ таолога ошно қил, то қаттиқлик ва душворлик чоғида сенга дастгирлик қилғай.

Вп ҳар вақтеки, бир ҳожатинг тушса, Аллоҳ таоло даргоҳида йиғлагил ва ёримандликни (ёрдамни) Андин ўзгадин тилама.

Ва яқин билгилки, агар ҳама халқ хоҳласаларки, бир манфаатеким санга тақдир бўлмабдур, санга еткурамен, десалар, еткуролмаслар.

Ва агар хоҳласаларким бир зарареки пешонангга битилмабдур, санга ёпуштирсалар, ёпуштира олмаслар.

****
Сўзларнинг яхшироғи зикрдур ва ишларнинг яхшироғи намоздур. Хислатларнинг яхшироғи – ҳилм (юмшоқлик, мулойимлик, хушфеъллик).

****
Солик (тариқат йўлига кирган киши)га тўрт нарса керакдур:
1. Илмдурки, риёзатга солур, то ани тўғри ва мулойим қилур.
2. Зикрдурки, анга мунис ва ҳамдам булур, то ёлғизликда даҳшат олмас (яъни ёлгизликда қўрқмас).
3. Парҳезкорликдурки, тўхтотқувчидур, то ҳар ношойистага қарамагай.
4. Яқиндурки, анга маркаб ва суворадур, то ҳамроҳлардин кейин қолмагай.



УСТОЗ МИРЗО КЕНЖАБЕКНИНГ

«БУЮК ТЕРМИЗИЙЛАР» китобидан

“Адабиёт” нашриёти,
Тошкент – 2022.


@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•

****

ГЎЗАЛ МАНБАЛАР

Ҳазрати Фаридуддин Атторнинг ягона насрий асари – “Тазкират ул-авлиё” ва қатор достонлари,

Абул-Футуҳ Аҳмад Ғаззолийнинг Юсуф қиссаси асосидаги “Баҳрул-маҳаббат” (“Муҳаббат денгизи”) асари,

Хожа Муҳаммад Порсонинг “Фаслул-хитоб” асари, Абул-Муҳсин Муҳаммад Боқирнинг “Мақомоти Хожа Нақшбанд” китоби,

Хожа Ҳофиз Шерозий девони, Шайх Саъдий “Гулистон” ва “Бўстон”и, Хожа Аҳмад Яссавий ҳикматлари,

Абдураҳмон Жомийнинг “Нафаҳотул-унс” асари, Султон Ҳусайн Бойқарога бағишланган “Искандар Хирадномаси” ҳамда “Юсуф ва Зулайхо” достонлари,

Алишер Навоийнинг “Насойимул-муҳаббат” асари, “Лисонут-тайр”, “Руҳул-қудс” достонлари, Саййид Қосимийнинг Илоҳий ишқ дарж этилган манзумалари,

Иброҳим Ҳаққийнинг турк тилидаги “Маърифатнома” назмий ва насрий асари,

Бедил, Машраб, Огаҳий ижод олами,

Гётенинг “Шарқу Ғарб девон”и, Александр Пушкиннинг “Подражания Корану” (“Қуръонга эргашув”) туркуми – бу асарларни ўқимай ва англамай туриб юксак мақомдаги ижодкор бўлиш имконсиздир.

Ёш қаламкаш дўстларим мени кечирсинлар, камина мазкур манбалардан, тасаввуф адабиётидан бебаҳра инсонларни, ҳатто шижоат билан адабиётга кириб келаётган энг истеъдодли шоирларни ҳам маънавий қашшоқ ҳолда кўраман...


Устоз Мирзо Кенжабекнинг
"ЁШЛАРГА ДИЛ СЎЗЛАРИМ" китобидан.


@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•

ОНА ҚИЗИМ

Қизим, тарих қатларидан бу бир садо,
Охиратга салом бўлгай ҳар бир видо,
Дўст эмасдир, ким Тангридан қилса жудо,
Мен ким билан дўстлашаман, она қизим?. .

Юракларни сув юволмас, ювгай зиё,
Зоҳири пок, ботинлари вайрон дунё!
Ҳақталабга энг олий дўст – Ҳақдир танҳо!
Мен ким билан дўстлашаман, она қизим?

Мен бир қулман, пинҳон юм-юм йиғлагувчи,
Нурдан бошқа бирор бойлик йиғмагувчи,
Бу дунёси юрагимга сиғмагувчи,
Мен ким билан дўстлашаман, она қизим?

Ҳориб-тўзиб, ёниб келсам, бўлиб абгор,
«Ло илоҳа иллалоҳ»ни қилсанг такрор,
Чарчоқларим буткул тарқаб, кетгай ғубор,
Мен ким билан дўстлашаман, она қизим?

Тўғриликдан ортиқ ерда ғазот бўлмас,
Агар озод бўлмаса руҳ, ҳаёт бўлмас,
Раббига қул бўлмаган зот озод бўлмас!..
Мен ким билан дўстлашаман, она қизим?

Қизим, фикри катта қулнинг дарди катта:
Жангга кирган Бобурдекман Банипатда,
Келди-кетди, алғов-далғов бу бекатда
Мен ким билан дўстлашаман, она қизим?

1994

Мирзо КЕНЖАБЕК


@m_kenjabek
•┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•

ШОҲ ВА ШОИР ЗАҲИРУДДИН МУҲАММАД БОБУР НАЗМИДА САЙЙИДИ КОИНОТ ВАСФИ

****

ИШОРАТ МЕЪРОЖ СИФАТИҒА
(Меърож сифатининг баёни)

Бир кеча Тенгрининг иноятидин,
Фазл ила лутфи бениҳоятидин,
Умму Ҳоний уйида эрди Расул,
Жаброил осмонидин этти нузул;
Жаброил олдида Буроқ чекиб,
Маркаб эрди Буроқу ул рокиб;
Маккадин келди Байти Мақдисқа,
Сен бу йўлни соғинмағил қисқа.


Бир кеча Аллоҳ таъолонинг инояти ва бениҳоят фазлу карами ва лутфи – илтифоти бўлиб, ҳазрати Расулуллоҳ алайҳиссалом (ҳазрати Али розияллоҳу анҳунинг опалари, Абу Толибнинг қизлари бўлмиш) Умму Ҳонийнинг уйларида ётган эдилар; шунда (фаришталарнинг улуғи) Жаброил алайҳиссалом осмондан тушиб келдилар; Жаброил алайҳиссалом ёнларида Буроқни ушлаб турар эдилар.

Шунда Буроқ (учқур от) маркаб, яъни улов бўлди ва ул зот (Муҳаммад алайҳиссалом) рокиб – суворий бўлдилар.
Маккаи мукаррамадан Байтул Мақдисга (Масжиди Ақсога) келдилар, сен бу йўлни қисқа деб гумон қилма.


ИЗОҲ. Бу ҳақиқат Қуръони каримда баён этилди, маъноси: “Ўз бандаси (Муҳаммад алайҳиссалом)ни (жасади ила) кечаси Масжиди Ҳаромдан Биз атрофини баракотли қилиб қўйган Масжиди Ақсога олиб борган Зот (Аллоҳ) шони юксак (ва ҳар турли нуқсонлардан пок)дир. (Буни) унга оятларимиздан бир қисмини кўрсатмоғимиз учун (қилдик). Шубҳасиз, Унинг Ўзи ҳаққоний эшитгувчи, кўргувчидир. (Исро сураси, 1-оят).


Борди андин, фалакка майл этти,
Етти кўкка ўшал замон етти.
Анбиё бирла мухталит бўлди,
Нуридин жавфи осмон тўлди.
Кўрди дўзахни, биҳиштни ҳам,
Яхши афъолу бадсириштни ҳам.


Кейин у жойдан кетиб, осмон оламига майл этдилар. Шу лаҳзада етти қават осмонга етдилар. (У осмонларнинг ҳар бирида) пайғамбарлар билан мулоқот қилиб, кўришиб, суҳбатдош бўлдилар. Бутун осмон ичи Ул зот (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг нурларидан тўлди.

Шунда у зотга дўзах ҳам, жаннат ҳам кўрсатилди, (жаннатдаги) яхши феълли (солиҳ амаллар қилган) кишиларни ҳам, ёмон хулқли (қилмиши бад) кимсаларни ҳам кўрдилар.


ИЗОҲ. Меърож воқеаси улуғ бир мўъжиза бўлиб, инсоннинг ақлий мантиқи ҳудудидан ташқаридадир. Бунинг ҳақиқат эканлиги Қуръони карим оятлари ва энг саҳиҳ Ҳадиси шарифлар билан собитдир.

Ҳазрати Анас (розияллоҳу анҳу) дедилар: “Ҳазрати Жаброил алайҳиссалом жаноб Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва салламни ҳазрати Идрис (алайҳиссалом) нинг ёнларидан олиб ўтаётганларида, у киши: “Марҳабо (хуш келибсиз), эй солиҳ Пайғамбар, эй солиҳ биродар!” – дедилар.

(Жаноб Расулуллоҳ алайҳиссалом айтдилар:) шунда: “Бу киши ким?” – дедим. (Ҳазрати Жаброил:) “Бу киши Идрис (алайҳиссалом)”, дедилар. Кейин (Жаброил) мени ҳазрати Мусо алайҳиссаломнинг ёнларидан олиб ўтдилар. У киши: “Марҳабо, эй солиҳ Пайғамбар, эй солиҳ биродар!” – дедилар. Шунда: “Бу киши ким?” – дедим. (Ҳазрати Жаброил:) “Бу киши Мусо (алайҳиссалом)”, дедилар.

Кейин (Жаброил) мени ҳазрати Ийсо алайҳиссаломнинг ёнларидан олиб ўтдилар. У киши: “Марҳабо, эй солиҳ Пайғамбар,эй солиҳ биродар!” – дедилар. Шунда: “Бу киши ким?” – дедим. (Ҳазрати Жаброил:) “Бу киши Ийсо (алайҳиссалом)”, дедилар. Кейин (Жаброил) мени ҳазрати Иброҳим алайҳиссаломнинг ёнларидан олиб ўтдилар. У киши: “Марҳабо, эй солиҳ Пайғамбар, эй солиҳ биродар!” – дедилар.

Шунда: “Бу киши ким?” – дедим.
(Ҳазрати Жаброил:) “Бу киши Иброҳим (алайҳиссалом)”, дедилар”.

«МУБАЙЯН» ШАРҲИ
(Заҳируддин Муҳаммад
Бобур хазиналари) асаридан

УСТОЗ МИРЗО КЕНЖАБЕК


@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•

МАХТУМҚУЛИ ФИРОҒИЙ
қуддиса сирруҳу

****

ЖАҲОН БЎЛДИ МУНАВВАР


Чиқди мағриб тарафдан,
Ул меҳрибоним келди,
Юз ишваю ноз билан,
Жони жаҳоним келди.

Мен Ёрнинг сарнигуни,
Боғлабон бу ойинни,
Тўкди жигардан хунни,
Шоҳу султоним келди.

Оламга шоҳипарвар,
Бўлди умматга сарвар,
Жаҳон бўлди мунаввар,
Дурри ғалтоним келди.

Қомати сарву тубо,
Қадди, ўзи Мунтаҳо¹ ,
Важҳи-рўйи – «Ваз-зуҳо»² ,
Сарви равоним келди.

Ниқобин юзга солган,
Юз кўрсатиб, жон олган,
Ҳамма орзулаб, ёнган,
Оҳу фиғоним келди.

Малак фармона боққан,
Сидрати саҳро чиққан,
Оҳ урса, Аршни ёққан,
Соҳибқироним келди.

Махтумқули, бенаво,
Кўзлама санад сиво,
Умматим! – деб доимо,
Ҳазрат Эшоним келди.


Туркман тилидан ўзбек тилига мувофиқлаштирувчи
Устоз Мирзо Кенжабек.


1. Мунтаҳо – интиҳога етган; бу ўринда Сидратул-Мунтаҳо кўзда тутилиб, Меърож воқеасига ишорат қилинмоқда.
2.«Ваз-зуҳо» – чоштгоҳ вақтига қасам; Қуръони каримдаги «Зуҳо» сурасига ишора. Унда Аллоҳнинг Ҳазрати Пайғамбаримизга хос марҳамати бор.


@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•

“ХАЛҚНИ ЎЗ ЎЛЧОВИНГ БИЛАН ЎЛЧАМА...”


Адабиётнинг мистоқи (манбаъи, объекти) инсондир!

Ер юзида қанча инсонлар, қанча халқлар, қанча миллатлар, эл ва элатлар бор! Ҳар бир миллатнинг ўз яшаш тарзи, ўз тафаккур равиши, ўз зоҳир ва ботин олами бор!

Адабиёт инсоният қалбининг хазинаси, башарият руҳининг манзарасидир. Адабиёт танишув ва дўстлашув манбаъидир!

Лекин ўқишда ҳам ўқиш бор. Танлаб ўқишни билиш керак. Таржима қилганда ҳам ўз миллий руҳига таяниб, танлаб таржима қилиш керак.

Инсон ахлоқини бузадиган, шаҳватга, бузуқликка, беҳаёликка асосланган адабиёт асло адабиёт эмас!

Агар киши асл нусха тилини яхши билса, ўша тилда, дейлик, инглиз, рус, немис, япон, хитой тилида ўқигани яхши. Агар тил билмаса, ўз она тилимизга таржима қилинган мумтоз асарларни танлаб ўқиганимиз яхши.

Фаридуддин Аттор “Тазкират ул-авлиё” номли беназир асарида Шайх Абу Али Даққоқ раҳматуллоҳи алайҳнинг ушбу сўзларини келтирадилар:

«Халқни ўз ўлчовинг билан ўлчама, аммо ўзингни эранлар – улуғ авлиёлар ўлчови билан ўлчаб, текшир; токи уларнинг фазлию ўзингнинг тубанлигингни билгайсан!»



Устоз Мирзо Кенжабекнинг «Ёшларга дил сўзларим» китобидан.
«Адабиёт» нашрёти, 2020 й.


@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•