BACHADONNI DEKOLONIZATSIYA QILISH
Almira Tabayeva
Mana, qaram davlatlarning yangi nomlari
Mustaqil deb atashdi o'zini bari.
Lek keta olishmadi qullikdan nari -
Har yon - tutqunlikning og'ir izlari.
Til, or va toptadi tutumlarni
Sovet istilosi - ey, sho'rlik, Osiyo* -
O'zligini supirib tashlagan
G'oyalar achitilgan labarotoriya!
Yer ketgan. Til tutiq. Ayollar ochiq -
Nima bu?
Quijano yozgan "Kuch istilosi"mi*?
"Aqlingizni dekolonizatsiya qiling",
bergandi Mignola sado,
Tarixiy xotiraning hurmatin biling.
Tug'ilinmas, ayolga aylanish mumkin-
Deb jar solgan edi olamga Simon*.
Lekin yo'q.
Xizmat. Xizmat. Va rozi qilmoq.
Ayollarim kuni bachadonda yozilar hamon.
"Ozod qilamiz zulmatdan yuzingizni,
Mana olib keldik emansipatsiya" -
Qilishgandi ular chaqriq, yallalar.
Olib kelganlari bo'ldi surgun va ochlik -
"Hujum"larda kesilgan minglab kallalar.
Qani ayollarim, qoldi qay chetda?
Na ozod, na erkin - tazyiqdan xoli.
Adabiyotni bot zo'rlab g'arbona
Qullik boshlandi - yangi kolonializm.
Keling, kishanin yechaylik ayolning endi,
Belgilaylik boshdan tenglik tamoyillarin.
"Qora" ish bilanmi nahot qadrimiz?
Yo ong kuchida - ochilmagan, hali noma'lum.
Uyimdan yozyapman - qurg'oq qirg'oqdan,
Qachondir oqardi pishqirib, jo'shib.
Paxta otizlari yutdi Orolni
Ayolning qo'llari va homilaga qo'shib.
Men yolvoraman dardlarim panohida
Yolvorishki, daryolardan to Dengiz qadar .
Insoniyat boy berdi nega qirg'inda?
Javob tayin: axir oppoq emasdi "ular".
Qalam bering menga, uzoq poyladim,
Nosoz antennadek tiniq signalni.
Hozir yo'l ochaman o'zimga o'zim -
O'z so'zim yozaman - aritib g'amni.
Tillaniso og'irmasi
Izohlar:
1. O'rta Osiyo nazarda tutilgan.
2. Anibal Quijanoning "Kuchning kolonial matritsasi" nazariyasi (Unga ko'ra postkolonial davlatlar o'zi anglamagan holda mustamlakachaki davlatning tutumlarini davom ettiradi. Jumladan, hatto jins munosabatlarida ham. She'r nomi ham bekorga "Bachadonni dekolonizatsiya" qilish emas - ta'kid tarjimonniki)
3. Simon Bovuarning "Ayol bo'lib tug'ilinmaydi, ayolga aylaniladi" degan mashhur iborasiga ishora.
P.S: qo'ldan kelgancha o'girdim. Vaznni ushlayman desam qofiya, qofiyani ushlayman desam ma'nodan chalg'igan joylarim bor. Shunga asl matn bilan solushtirib o'qilsin.
Ma'noviy tarjimada yordam bergan Nodira Ibrohimovaga rahmat.
