«Kitobli oʻyin»
Koʻp sahifalarda shu nom bilan oʻyin deydimi buni, yo boshqami, bir narsa oʻtkazilyapti. U nima, desangiz, misol uchun, men 10 ta kitob xarid qilaman. Soʻng sahifamga eʼlon qoʻyaman: «Ushbu kitoblarni yutib olishingiz mumkin». Sharti qanday boʻladi? Kitob yutib olish haqidagi eʼlondan soʻng sahifamga xabar qoʻyaman. Mazkur xabarning izohiga biror soʻzmi, nimadir yozasiz. Buni odatda sahifa admini aytadi. Vaqt belgilanadi, shu vaqt ichida hamma boyagi xabar izohiga admin aytgan kalit soʻzni yozib chiqadi. Vaqt tugagach, robot izoh yozganlar ichidan 10 ta ishtirokchini tanlab beradi va ular yuqoridagi kitoblarga ega boʻladi.
Bu «kitobli oʻyin»ning eng oddiy koʻrinishi. Shartlar oʻzgarishi mumkin. Masalan, men koʻrganlarimdan biri – 2-3 ta sahifa oʻzaro kelishishadi, ishtirokchilar shu sahifalarga obuna boʻlishi kerak. Yana boshqa shartlar ham boʻlsa kerak.
Shu haqida baʼzi fikrlar bor edi. Aslida bu oʻyinni oʻtkazishdan maqsad nima ekanligini aniq qilib olish kerak. Agar odamlarni xursand qilish, kitob hadya qilish va yana shu kabi yaxshi niyat boʻlsa, bunday oʻyin qilib, random orqali hadya egalarini topadigan qilib oʻtkazish uncha toʻgʻri emas.
Chunki bunda koʻpchilikning fikri, xayoli, eʼtibori boʻlinadi, odamlar bir narsaga oson erishishga oʻrganib qoladi.
Men yuqoridagi oʻyinlarni tashkil qilishdan maqsadni obunachi koʻpaytirish deb oʻylab qolaman. Chunki «Kitob yutib olishni xohlaysizmi?» deb gap boshlaydi. Bugungi kunda koʻpchilik kitobxonlikka ragʻbat qilishyapti. Bu gap ularga moydek yoqadi: hamma sahifaga obuna boʻladi. Obunachi koʻpaygandan keyin nima ish boʻlishini bilamiz, albatta. Shuningdek, tepada keltirgan misoldagidek, oʻyinda ishtirok etish uchun faloncha sahifaga obuna boʻlishingiz kerak, deyilyapti. Agar maqsad kitob hadya qilish boʻlsa, umuman tanimagan sahifaga odamlarni obuna qildirish nimaga kerak?
Instagramdagi «giveaway»lar ham deyarli shunday tashkil qilinardi. Yutuqqa erishish uchun faloncha odamga obuna boʻlib chiqadi. Gʻolib boʻlsa-ku oʻz yoʻliga, ammo aksi boʻlsa, qancha vaqti bekor sarf boʻladi. Mabodo gʻolib boʻlsa ham, yuqorida aytganimizdek, bir narsaga oson erishgan boʻladi, bu narsaga oʻrganib qoladi. Hamma bu o'yinni tanqid qilgandi, hozirgacha ham qarshi fikr bildirib kelishadi. Endi bu «kitobli oʻyin» ham uning oldiga qoʻshilmoqda.
Shu uchun bunday oʻyinlarni tashkil qilayotganlar boshqacha yoʻlni oʻylash kerak, menimcha. To’g’ri, yaxshi niyat qasd qilingan, ammo notoʻgʻri maqsadlarga ketib qolish xavfi bor. Oʻzi vaqt hech narsaga yetmayotgan bugungi kunda yana bu kabi oʻyinlar bilan odamlarning vaqtini olish, bilmadim, toʻgʻri boʻlmasa kerak.
Unda nima qilish kerak, deyishingiz mumkin. Yoʻllari koʻp. Eng toʻgʻrisi esa kitob oʻqitib, gʻolibni aniqlash. Falon kitobni oʻqiysiz, falon kuni shu kitobdan savol-javobmi, testmi, nimadir boʻladi, gʻolib boʻlsangiz, sizni falon sovgʻa kutib turibdi. Mana shu harakat samarali, koʻzlangan maqsad, niyat ortigʻi bilan amalga oshishiga sabab boʻladi.
Bir sahifaning xabariga koʻzim tushib qolgandi. Unda aytilishicha, «Otamdan qolgan dalalar» va «Turkiston qaygʻusi» kitoblarini oʻqish kerak ekan, tayin qilingan kuni shu kitoblardan savol-javob boʻlar ekan, yutgan odamga umra yoʻllanmasi berilarkan! Bu juda katta ish. Shartlar bilan toʻliq tanishib chiqmadim, ammo agar savol-javobdan tashqari boshqa shartlar boʻlmasa, oʻsha sahifa egasining niyati juda chiroyli ekan. Havas qildim, bizga ham mana shunday ishlarni tashkil qilish nasib qilsin!
Nima qilamiz, kitobli oʻyin tashkil qilamizmi)
©️abdullohozod
