Kimyo 70 kunda 70 foiz

Modda va element

📌 Modda(molekula) va element(atom) ni biri biridan farqlash uchun quyidagilarni koʻrib chiqamiz:
🔸 Moddaga tegishli xossalar:
1. Rang
2. Hid
3. Tam
4. Agregat holat
5. Qaynash, suyuqlanish temperaturasi
6. Erish yoki erimasligi
7. Elektr oʻtkazish oʻtkazmasligi
8. Zichlik
9. Allatropik shakl
🔹 Element(atom) ga tegishli xossalar:
1. Atom massa
2. Valentlik
3. Izotop, Izobar, izoton
4. Elektron, praton, neytron
5. Yadro zaryad
6. Tartib raqam
7.Oksidlanish daraja
8. Modda tarkibiga kirishi
🔸 Misol uchun: baliqlar suvda erigan kislorod bilan nafas oladi. Bunda kislorodni erishi haqida gap ketmoqda shuning uchun bu kislorod moddasiga tegishli.

©orifjonov_kimyo

@kimyo70kunda70foiz

KITOBXONLIK MADANIYATI
yoxud birovning haqqi

Bugun trendga chiqayotgan mavzulardan biri, bu - kitobxonlik madaniyatidir. Kitoblardan foydalanar ekanmiz, qaysidir ma’noda, har birimiz kitob muallifi bilan muloqotga kirishamiz. Imtihonlarga tayyorgarlik ko‘rish jarayonida fanga oid qo‘llanmalarning o‘rni beqiyos! Mavzuni o‘zlashtirish, takrorlash, bilimni sinovdan o‘tkazish maqsadida chop etilayotgan kitoblardan deyarli har bir talabgor foydalanadi.
Ammo jamiyatda bugungi kunda kitobxonlik madaniyati bilan bog’liq ba’zi noxushliklar kelib chiqmoqda. Bu holatlardan kelib chiqadigan ko'ngilxiraliklarning oldini olish maqsadida ba’zi tavsiyalarni berishni o’z burchimiz deb bildik.

1. Kitobning pdf variant sotiladimi?
Hurmatli kitobxon, kitob yaratish jarayoni o’ta og’ir jarayon. Muallifdan tortib nashriyotgacha… qancha mehnat borligini tasavvur qila olasizmi? Birovning mehnatini qadrlaylik! Kitob qog‘oz ko‘rinishida tayyorlanganini bila turib ham shu savolni beradiganlar bor.
2. Mana bu savolda nega mana bunaqa javob qo’yilgan?
Ustoz bo’lsangiz, o’zingiz xulosa qiling, o’quvchi bo’lsangiz, ustozingizdan so’rang. Har bir sotilgan kitob uchun nashriyot yoki muallif izoh berishni bo’yniga ololmaydi. Muallif ham oddiy bir ustoz!
3. Arzonroq varianti bormi?
Kitob rastalarida sotuvchini yo’ldan uradigan bunaqa savolni bermang. Ba’zi sotuvchilar birovning haqidan qo’rqmay “arzonroq variant” qilib berish ilinjiga tushib qoladi. Motivatsiya bergan xaridor ham bunga sherik!
4. Kitob bizga ham yetib kelganmi?
Qadrli birodarim! Tumaningizdagi kitob do’konlaridan so’rang. Agar yaxshi kitob bo’lsa, albatta, bo’ladi. Agar tugagan bo’lsa, keltirishadi. Siz so’rasangiz: "Talab bor ekan!" - deb olib kelishadi.
5. Ba’zi shaharlar deyarli kitob olmaydi.
Ishonasizmi-yo’qmi, shunaqa shaharlar bor. Aniqrog’i, insonlar. Ular amallab bitta toza nusxani “urug’lantirib” rosa soqqali variant ishlab chiqishadi. Ayrim ustozlar o’z shogirdlariga “kitob nashriyotda ham tugabdi” bahonasi yoki boshqa bahona ila qalbakilashtirib soqqani qilishadi. "Ikki kishi bilgan sir - sir emas!" - deydi donolar. Yaqin orada ular haqida ham post qilamiz, ma’lumotlar bor, guvoh va dalillar bilan ishlayapmiz.
6. Kanalimizda testingiz tahlilini qilsak, maylimi?
Onlayn ta’lim yaxshi. Uyda o’tirib ham tayyorlanish imkoniga ega bo’lasiz. Ammo kitobdagi materiallarni rasmga olib tarqatish asnosida qanday xatoga yo’l qo’yayotganingizni bilmaysiz. O’zingizcha savobli ish qilyapman deb o’ylaysiz, ammo muallif sizdan rozi bo’ladimi? O’ylab ko'ring va xulosa qiling.

Yaqinda bir testolog ustoz shunday deb qoldi:
Ba’zan test tuzish uchun 2 soat (yarim kechasi) vaqt ajrataman va o’zimcha 20 - 30 test tuzishni maqsad qilaman. Vaqt ketdi... Ish qizg’in boshlanadi. 2 soat o’tadi. Yana 2-3 soat qo’shiladi bu vaqtga. Uyqu rasvo bo’ldi. Evaziga anchagina testli bo’lasiz, deysizmi? Afsus, unday emas. Ana shu 5 soatlik vaqtda bor-yo’g’i 2 yo 3 ta test tuzgan bo’laman. Eshitgan odam (agar u yaxshi testolog bo’lmasa) bekor gap deyishi aniq, ammo... oson emas. Juda alam qiladi. Mehnati o'ta og’ir. Bitta kitob uchun testolog kamida 6-8 oyini bedor o’tkazadi. Yana ham yomoni ishda biror kamchilik ketsa, malomatning uyasi...
Bugun tongda 2 ta test tuzgandim, endi umurtqadagi og’riq azob beryapti.

Bu holat bizga ham yaqin-da, qadrdon!

Ushbu xabarda hech qanday reklama motivi mavjud emas. Yaqinlarimizga, do'stlarimizga ham ulashib qo'ysak, ziyon bo'lmas. Aksincha, bir eslatma bo'lar!

©Akbarali Boymirzayev

❗️Atom orbitallarining gibridlanishi.

✅ Gibridlanish – shakli va energiyasi bilan farq qiluvchi (s va p) orbitallarining o’zaro qo’shilib energiyasi va ko’rinishlari bi xil bo’lgan yangi elektron orbitallarining hosil bo’lishi gibridlanish deyiladi.

✅ Gibridlanishda – taqsimlanmagan juft elektronlar va sigma bog’lar qatnashadi.
Gibridlanishda s orbitaldan 1 ta, p orbitaldan 3 ta, d orbitaldan 5 ta gibrid orbitallar qatnashadi.

✅ sp-gibridlanish - 1 ta s va 1 ta p orbitallarning o’zaro qo’shilishidan 2 ta sp (es-pe deb o’qiladi) gibrid orbitallar hosil qilishiga aytiladi.
Tarkibida 2 ta qo’sh bog’ va uch bog’ tutgan moddalarning ko’pchiligi shu gibridlanishga kiradi
Shakli chiziqli, valent burchagi 180o ga teng bo’ladi.
Vakillari - C(karbin), CH2=C=CH2, CO2, CS2, KrF2, BeCl2, BaCl2, C2H2 va uning gomologlari molekulalarining uch bog’li qismi, HCN, ZnCl2, Berilliy birikmalari.

✅ sp2-gibridlanish - 1 ta s va 2 ta p orbitallarning o’zaro qo’shilishidan 3 ta sp2 (es-pe-2 deb o’qiladi) gibrid orbitallar hosil qilishiga aytiladi.
Tarkibida 1 ta qo’sh bog’ tutgan birikmalarda uchraydi.
Shakli burchakli, uchburchak, teng tomonli uchburchak valent burchagi 120o ga teng
Vakillari - C(grafit), benzol (C6H6), vinil benzol (stirol C6H5C2H3), SO2, SO3, BCl3, BF3, BBr3, AlCl3, H2SO3, HNO3, HNO2, KrOF2, CO, CaCl2, GaBr3, -COOH, -CHO, O3, COF2, O2, H2CO3, aldegid, keton, HCOOH, SnCl2, SnBr2, SnS, SnF2, RbBr2 PbS2, COCl2, NOCl, NOBr, POF, POBr, С2H4 va uning gomologlarining qo’sh bog’li qismi, Bor va Alyuminiy birikmalari. (ajaratib ko’rsatilgan molekulalar teng tomonli uchburchak tuzilishga ega)

✅ sp3-gibridlaish - - 1 ta s va 3 ta p orbitallarning o’zaro qo’shilishidan 4 ta sp3 (es-pe-3 deb o’qiladi) gibrid orbitallar hosil qilishiga aytiladi.
Shakli tetraedr yoki trigonal piramida valent burchagi 109,28 va 104,5o ga teng.
Vakillari - С(olmos), Alkanlar va siklo alkanlardagi uglerod atomi , H2SO4, NH3, PH3, NF3, PCl3, NCl3, NH2SO3,SOCl2, SOGal2, NH4+, H2O, H3O+, HCl, HClO, HClO2,HClO3, F2O, CCl4, HClO4 (tuzlari), P4, SiO2, POCl3, H3PO4, P4O10,
KrO2F2, MnO4-, MnO42-, CH3NO2, CH4, CF4, SiH4, GeH4, NSF, SO42-, PO43-, OsO4, CuO4, BH4, PH4+, XeO2, F2O3, (ajratilgan moddalar uchburchakli piramida va burchakli tuzilishga ega)

✅ sp3d-gibridlanish – 2 ta s, 3 ta p va 1 ta d orbitalla o’zaro qo’shilishidan 5 ta sp3d gibrid orbitallar hosil bo’lishi.
Shakli uchburchakli bipiramida valent burchagi 120 va 90o ga teng
Vakillari - PF5, PCl5, SOF3, SOBr4, SOCl4, XeO3F2, ClF2, XeOF2, SF4, ClF3, XeF2 (ajratilgan moddalar T-shakl tuzilishga ega)

✅ sp3d2-gibridlanish – 1 ta,3 ta p va 2 ta d orbitallar o’zaro qo’shilib yangi 6 ta sp3d2 gibridlangan orbitallar hosil bo’lishi.
Shakli oktaedr valent burchagi 90o ga teng
Vakillari - SF6, SCl6, Ba2[XeO6], K4[Fe(CN)6], K3[Fe(CN)6, [Cr(NH3)6]Cl3, UF6, XeOF4, SF3, XeF5, XeF4, SCl4, ClF4 (ajratilgan moddalar kvadrat piramida va kvadrat tuzilishga ega), XeF6 PtF6, Na4[XeO6], Na6[XeO6], Ba3[XeO6]…OKTAEDR tuzilishga ega.

😎Yaqinlarga ham ulashing😄

©vena_edu

@kimyo70kunda70foiz

Biologiya 70 kunda 70 foiz Masalalar to'plami kitobi Uzum marketda ham sotilyapti ekan. ( Narxni men belgilamayman meni qarg'amanglar😁)

https://uzum.uz/product/1382792?utm_source=sharing&utm_medium=product_page_android&utm_campaign=native