Katta Ariq

#e'lon

sevgilisi telefon qilishini kutiib kutib kechasi uxlab qoganlarga "Sevgim mening kechikkan sevgim" qo'shig'ini 15 marta qo'yib berishlaringni iltimos qilamiz))

"Dadam O'zbekiston Oliy Sudida sudlangani Samarqandga (u vaqtlarda markaz Samarqandda edi) jo'nab ketdilar. Dadam kulib hikoya qilardilar:

"Samarqandga sudlangani poyezdda bir o'zbek militsioneri muhofazasida borardim. Kupeda yotib, uyqum kelmay, tunda kitob o'qirdim. Yonimda mudrab-mudrab ketayotgan militsioner bir vaqt menga: „Mulla aka, juda uyqu bosyapti. Jindak uxlab olsam, qochib ketmaysiz-a?", dedi. „Yo'q, bemalol, bemalol", dedim men. Samarqandga yetguncha uxlab ketdi. Qurolini olib qo'ymasinlar deb, uni muhofaza qilib bordim".

✍🏼"Otam haqida". Habibulla Qodiriy.

@katta_ariq

NASIMAGA DEGANIM

Yoʻq, hali hammasi oʻtganmas,
Koʻp hali hayotdan nasibam.
Bu dardim bezarar, hech gapmas,
Borini koʻraman, Nasimam,
Yoʻq, hali hammasi oʻtganmas!

Oldimda kutadir imtihon –
Men ogʻir janglarda boʻlarman.
Nasima! Bu kungi issiq qon,
O, balki toʻkilur… oʻlarman…
Oldimda kutadir imtihon!

Oʻylanib koʻzingga qarasam,
Ikkita dengizday koʻrinur…
Nasima! Ichaman rost qasam,
Olovdek lovullab dil yonur,
Baxtliman janglarga yarasam!

​✍ Usmon Nosir

Bahor so‘rab kelsa jamolingizni,
Shudring yo‘qlab rayhon shoxida sizni,
Bir o‘y qiynamasmi gohida sizni -
Navro‘zfurushlar?

To‘p otib boychechak bechoralarga,
U kun qahringizga duchoralarga,
Peshonangiz tegib sayyoralarga,
Qani yurishlar?..

Bizga motam bo‘lsa, sizga nima g‘am,
Jabrlar qildingiz jabr ustida ham.
Duoga cho‘zilsa qabr ustida ham -
Qo‘llar chopdingiz.

Guvalagimizda goho uyolib,
Har is chiqqan joydan xabarlar olib,
Sumalagimizga zaharlar solib,
Nima topdingiz?..

Yoritdi-ku islom nuri uyimni,
In'om aylab qayta tilim, kuyimni.
Yeng shimarib, yurak yutib siz kimni
Talaysiz endi?..

Ey siz, soxta shuhrat-shon adolari,
Ey siz, el xatosi, yurt xatolari,
Mansab gadolari, pul gadolari,
Qalaysiz endi?..

Biz bilan sumalak yalaysiz endi!

✍️Muhammad Yusuf

Ra'no Xabibovna olamdan o'tibdi 2 kun avval. O'lim oldi e'tiqodini bilmadimkuya, ammo musulmon farzandi edi. Shu uchun ham joyi jannatdan bo'lishini, Alloh adolat qilishini tilayman.



Opa, jallod kundasida qon
Ko‘rmoq uchun bizlarni sotding.
Qabrin buzib,
Necha erlarning
Yana qaytib ko‘ksidan otding.

Unut, deding, onang tilini,
Yot til deding, yot elni deding.
Otalarni tiz buktiray, deb
Bolalarning dilini yeding...

✍🏼XURSHID DAVRON

@katta_ariq

TILAK
Muborak ayyomning tiniq tongiday,
Musaffo ranglarga to’lganda borliq,
Xushbo’y tabiatning yetti rangidan,
Osmon gardishida qolganda yorliq,
Eng porloq tuyg’ular tilayman senga,
Eng shirin orzular tilayman senga!
Archaning qorlarga qarshi isyoni,
Yashil bahor bo’lib kuldi oqibat.
Ajoyib ranglarga intiq vijdoning,
Yam-yashil hislarga to’ldi oqibat...
Gul, bulbul, gulzorlar tilayman senga,
Hech so’lmas bahorlar tilayman senga!
Yurak osmonlari chaqinga to’liq,
Jismingni olqishlab uchadi ruhing.
Zaminda chaqnagan guldirak bo’lib,
Bir kun osmonlarga ko’chadi ruhing!
Kapalak-kamonlar tilayman senga,
Eng go’zal osmonlar tilayman senga!
Tunlar ko’kka boqib o’ylaysan kimni,
Gul kabi jamoling kimga fidodir?
Samodan izlayver, mayli, baxtingni,
Sevgingni arsh bilgan oshiq – xudodir:
Baxt sari ibtido tilayman senga,
Eng sodiq bir xudo tilayman senga!

Mirzo Kenjabek

1914 yilda Mahmudxo‘ja Behbudiy shunday yozadi:"Ma’lum shaharda yahudiylar ba’zan o‘luklarni oqshom eltib ko‘marlar. Na uchun? Kunduzi ishdan qolarlar. Biz bo‘lsa, o‘luk va to‘y uchun haftalar, hatto oylar ishdan qolurmiz. Holbuki, shore’i a’zam, payg‘ambari akram salollohu alayhi vasallam hazratlari o‘lganni tez ko‘mub va ko‘mgandan so‘ngra tez tarqalib ishg‘a ketmoqg‘a va o‘lukxona xalqini uch kundan ziyoda ta’ziya tutmasg‘a, qaro kiymasg‘a amr etarlar. Ey xalq! Ey musulmonlar! Biz na uchun Xudo va rasulning so‘ziga va o‘z naf’imizga amal qilmaymiz? Biz devonami? Biz taklifdan tashqarimi, Xudo uchun so‘ylangiz. Biz nima?!"

"Ummon" qo'shiqlari retro turkumida efirga berilgan kuni bildim qariganimni))

🌟 Sobira Xoldorova – O‘zbekistonning Birinchi Professional Jurnalist Ayoli 🌟

📜 Hayoti

Sobira Xoldorova 1907-yilda Chustda tug‘ilgan. Uning hayoti ilm-ma’rifatga intilish va ijtimoiy tenglik uchun kurashning yorqin namunasi hisoblanadi. 13 yoshida bolalar uyida savodxonlik kursini tamomlagan Sobira, qisqa vaqt ichida pedagog sifatida faoliyat boshladi. U Qo‘qon mahallalarida paranji kiyib, qizlarga dars bera boshladi. 1923-1925-yillarda “Xotin-qizlar bilim yurti” institutida pedagogika bo‘yicha tahsil olib, bilimlarini chuqurlashtirdi.

💡 1924-yilda Toshkentda ayollarning tengsizlikka qarshi norozilik namoyishi bo‘lib o‘tdi. Sobira ushbu namoyishda faol ishtirok etdi va o‘sha kuni ro‘molini yechib, Kommunistik partiyaga a’zo bo‘ldi. Ushbu voqea uning hayotida muhim burilish yasadi. Shu kundan boshlab Sobira nafaqat o‘qituvchi, balki jurnalist va ijtimoiy faolligi bilan ham tanildi.

🖋 Jurnalistik faoliyatining boshlanishi

Sobira Xoldorova 17 yoshida “Yangi yo‘l” gazetasi muharrirlaridan biriga aylandi. Bu nashrda u ayollar huquqlari, qizlarning ta’lim-tarbiyasi, paranjidan voz kechish va konservativ qarashlarga qarshi maqolalar yozib, o‘z davrining ijtimoiy masalalarini yoritdi.

📖 Uning maqolalari jamiyatni o‘zgartirish uchun katta kuch bo‘lib xizmat qildi. Sobira o‘z maqolalarida ayollarni o‘qishga, ishlashga va mustaqil hayot kechirishga undadi.

🎓 Moskvadagi Ta’lim

1926-yilda Sobira Xoldorova jurnalistika bo‘yicha malakasini oshirish uchun Moskvaga yuborildi. Bu davrda O‘zbekiston Kompartiyasi yosh mutaxassislarni tayyorlashga alohida e‘tibor qaratayotgan edi, ammo Sobira faqat 20 yoshda edi va bu imkoniyatni qo‘lga kiritish juda qiyin bo‘lgan. Sobira o‘g‘lini qaynonasiga qoldirib, ilm yo‘lida katta qadam tashladi.

📜 Sobira Xoldorova xotiralarida shunday yozgan:

“Nadejda Krupskaya menga qarab, o‘g‘limni O‘zbekistonda qoldirganimni bilgach: Endi bu yerdan qochib ketmaysizmi?’ deb so‘radi. Men ruscha va o‘zbekcha aralash: ‘Men oliy ma’lumot olmasdan hech qayerga ketmayman, deb javob berdim.”

🎓 Sobira Xoldorova Moskva Davlat jurnalistika institutini tamomlab, O‘zbekistonga qaytdi va jurnalistika tarixida birinchi professional ayol jurnalist sifatida o‘z o‘rnini mustahkamladi.

🌍 Ijtimoiy yayotdagi roli

Sobira Xoldorova O‘zbekistonga qaytgach, “Yangi yo‘l” gazetasining bosh muharriri lavozimiga tayinlandi. U faqat matbuotda ishlash bilan cheklanmay, ijtimoiy va siyosiy faoliyatda ham qatnashdi.

👩‍💼 1930-yilda u O‘zbekiston Kompartiyasi Markaziy Qo‘mitasining tashviqot ishlari bo‘yicha o‘rinbosari etib tayinlandi. Bu davrda u ayollar huquqlarini himoya qilish, ularning ta’lim va ishga bo‘lgan qiziqishini oshirish uchun samarali ishladi.

⚡️ Qatag‘on yillari va surgun

1937-yilgi qatag‘on davrida Sobira Xoldorova ham boshqa ko‘plab ziyolilar singari asossiz ayblovlar bilan qamoqqa olindi.

🚨 U bolalari bilan birga qamoqqa olinib, keyinchalik Sibirga surgun qilindi. U yerda Sobira kichik qizi bilan birga yashashga majbur bo‘ldi. O‘g‘lining taqdiri noma’lum bo‘lib qoldi. Shunga qaramay, Sobira o‘z prinsiplariga sodiq qolib, irodasini yo‘qotmadi.

🕊 Reabilitatsiya va keyingi faoliyat

1950-yillarda Sobira Xoldorova reabilitatsiya qilinib, vatanga qaytdi. U yana matbuot sohasida faoliyatini davom ettirib, ayollar huquqlari va jamiyatni rivojlantirish masalalariga e’tibor qaratdi.

📚 Uning fidoyiligi va mashaqqatlarga to‘la hayoti O‘zbekiston jurnalistikasi tarixida yorqin iz qoldirdi.

⭐️ Sobira Xoldorova faoliyatining tarixiy ahamiyati

Sobira Xoldorova O‘zbekiston jurnalistikasi va ayollar huquqlari uchun kurashda ramziy shaxsga aylandi.

🌺 Uning jasorati, ilmga bo‘lgan muhabbati va fidoyiligi o‘zbek ayollarining o‘z imkoniyatlarini namoyon etishiga asos bo‘ldi.

📌 Sobira Xoldorovaning hayoti bizga ayollarning ijtimoiy hayotdagi faolligi va ilm-ma’rifatga intilish qanchalik muhimligini eslatadi. Uning merosi bugungi va kelajak avlod uchun ibrat bo‘lib xizmat qiladi.

#SobiraXoldorova #O‘zbekistonTarixi #AyollarJurnalistikasi #JasoratVaIlm #AyollarHuquqlari #YangiYo‘lGazetasi #O‘zbekistonQahramonlari

@katta_ariq

🌟 Nozimaxonim (1870–1924)
🖋 Birinchi ayol publitsist va jadid davri jurnalisti

📖 “U tabiatan adolatsizlikka ayovsiz edi.”
– Tadqiqotchi Marhamat Alimova
________________________________________
Nozimaxonim haqida qisqacha:

Beshag‘ochda tug‘ilib, ilmu urfon muhitida voyaga yetgan Nozimaxonim o‘z davrida bilimli va maʼrifatli ayol sifatida ko‘plarga o‘rnak bo‘ldi. Otasi Mulla Said Ahmad uni o‘qishga undab, eski uslubdagi maktab va rus qizlar maktabida taʼlim olishiga sharoit yaratdi. Nozimaxonim arab, fors, tatar va rus tillarini o‘rgandi, bu esa uning jurnalistik va ijodiy faoliyatiga katta yo‘l ochdi.
________________________________________
Ijodiy faoliyati va tarixdagi o‘rni:

🖋 Shoira va publitsist:
Nozimaxonim Turkiston ayollarining ijtimoiy va oilaviy hayotdagi huquqlarini himoya qilishga bag‘ishlangan sheʼr va maqolalar yozgan.
• Uning asarlarida ayollarning bilim olish huquqi va ijtimoiy adolatga bo‘lgan intilishlari asosiy mavzular edi.
• U jamiyatdagi tengsizlik va xurofotlarni tanqid qilgan, ayollarni ilm-maʼrifatga chaqirgan.

📜 “Taraqqiy” gazetasi va “Afsus” sheʼri:
1915-yilda “Taraqqiy” gazetasida chop etilgan “Afsus” sheʼri Nozimaxonimning qanchalik dadil shoir ekanligini ko‘rsatadi. U sheʼrida quyidagicha yozgan:
“Zulm kechasi o‘tgani naqadar yaxshi.”

📚 “Xotin-qizlarni pardada saqlash haqida” sheʼri:
O‘sha davrda ayollarning yuzini ochish fohishalik alomati sifatida qaralgan bir paytda, Nozimaxonim o‘z sheʼri orqali bu g‘oyani rad etdi va quyidagicha satrlar bilan insonlarni uyg‘onishga chaqirdi:
“Yetar, baskim, biza behad balo sangi nasib o‘ldi,
‘Zaifu notavon’lar deb, biza qullik nasib o‘ldi.
Ki ul zulmatni timsoli chodir-chimmat nasib o‘ldi,
Asrlar eltgon ul bidʼat uyqusindin uyg‘oning!
“Ilmdin bas, qanot aylab, qilib parvoz havolarga,
Asrlar eltgon ul g‘aflat uyqusidin uyg‘oning!”
________________________________________
Nozimaxonimning merosi:

🔍 Tadqiqotchilar yozishicha, Nozimaxonimning sheʼr va maqolalari yuksak saviyada, lirik uslubda yozilgan. U ilm-fan va maʼrifatni jamiyatning rivojlanishi uchun yagona yo‘l deb bilgan.
Biroq, uning ijodidan faqatgina 20 dan ortiq misra saqlanib qolgan. Bu qisqa ijodiy meros ham xalqimiz tarixida uning qanday muhim rol o‘ynaganini ko‘rsatadi.
________________________________________
Nozimaxonimning faoliyati:

🌸 U nafaqat publitsist, balki otin (qizlarga dars bergan muallima) sifatida ham faoliyat yuritgan.
🌸 U ayollarni jamiyatda teng huquqli bo‘lish, ilm olish va nodonlikka qarshi kurashishga chaqirgan.
🌸 U zamonasining dadil va ilhomlantiruvchi shaxslaridan biri bo‘lgan.
________________________________________
Nozimaxonim haqida saboqlar:

Bugungi kunda Nozimaxonim kabi ayollarimizning kurashlari va jasoratlarini unutmang. Ularning orzularini davom ettirish, jamiyatimizni bilim, adolat va tenglik tamoyillarida rivojlantirish – har birimizning vazifamizdir.
________________________________________
📌 Ushbu postni ulashing, tariximizdagi qahramonlar haqida boshqalarga ham maʼlumot yetkazaylik!
#Nozimaxonim #JadidAyollar #IlmVaAdolat #TarixiyQahramonlar #O‘zbekistonTarixi #AyollarHuquqlari #O‘zbekistonMatbuoti

@katta_ariq