#amaliyot
Бир буйруқ билан ходимга ҳам ҳафсан бериб, ҳам мукофотдан маҳрум қилиш мумкинми?Агар ходим ўз лавозим мажбуриятларини бажармаса ёки лозим даражада бажармаса, интизомий қилмиш содир этади. Бу ходимга МКнинг 312-моддасида кўрсатиб ўтилган интизомий жазо чораларидан бирини қўллаш мумкин.
❗️
Ҳар бир интизомий қилмиш учун фақат битта интизомий жазо чораси қўлланилиши мумкин. Интизомий жазо чорасини танлаш ҳуқуқи иш берувчига тегишлидир. Интизомий жазо чорасини қўллашда содир этилган қилмишнинг оғир-енгиллиги, унинг содир этилиши ҳолатлари, ходимнинг аввалги иши ва хулқ-атвори ҳисобга олинади (МК 313-моддаси).
Эътибор берган бўлсангиз, битта интизомий қилмиш учун фақат битта жазо чорасини қўллаш мумкин дейилмоқда. Демак, иш берувчи ходим содир этган қилмишининг оғир ёки енгиллигидан келиб чиқиб, ё ҳайфсан, ёки ойлик иш ҳақидан жарима солиши мумкин. Ходим ўта оғир қилмиш содир этса, хатто меҳнат шартномасини “статья” билан бекор қилиш каби интизомий жазонинг энг оғир турини қўллаши мумкин.
❓Кўплаб юристлар ва кадрлар мутахассисларини ходимга бир вақтда интизомий жазо чорасини қўллаш ва мукофотдан маҳрум қилиш мумкинми, деган савол қизиқтириши мумкин? Мана энди шу саволга жавоб беришга тўхталамиз.
☑️Албатта бундай қилиш мумкин. Мукофотлаш, иш ҳақи асосий қисмига доир қўшимча тўловлар ва устамалар, бошқа рағбатлантирувчи тўловлар тизимлари иш берувчи томонидан касаба уюшмаси қўмитаси билан келишувга кўра белгиланади (МК 252-моддаси).
Бундан ташқари,
МКнинг 299-моддасида иш ҳақи, мукофотлар, қўшимча тўловлар, устамалар ва
меҳнатга ҳақ тўлаш тизимида назарда тутилган бошқа тўловлар рағбатлантириш турлари жумласига кирмаслиги ҳамда интизомий жазонинг амал қилиш муддати ичида интизомий жавобгарликка тортилган ходимларга меҳнатга ҳақ тўлаш тизимида назарда тутилган мукофотларни тўлаш тўғрисидаги масала мукофотлаш ҳақидаги тегишли низомларда ҳал қилиниши белгилаб қўйилган.
Меҳнатга ҳақ тўлаш тизимига кирмайдиган ва меҳнат натижаларига асосланмаган мукофотлар ҳамда рағбатлантириш чоралари эса интизомий жазонинг амал қилиш муддати ичида ходимга нисбатан қўлланилмайди.
📗Агар корхонанинг Мукофотлаш тўғрисидаги низомида ҳайфсан жазосини олган ходимга чораклик, йиллик мукофотлар тўланмаслиги белгилаб қўйилган бўлса, “Бир буйруқ билан ходимга ҳам ҳафсан бериб, ҳам мукофотдан маҳрум қилиш мумкинми?” деган саволга “ҳа” деган жавобни олиш мумкин.
Чунки, 20.11.2023 йилдаги 26-сонли Олий суд пленумининг қарори 33-бандида Судлар ҳар бир ножўя хатти-ҳаракат учун фақат битта интизомий жазо қўлланиши мумкинлигини ҳисобга олишлари зарур. Ходимга нисбатан интизомий жазо чорасининг қўлланиши унинг шу хатти-ҳаракати сабабли иш берувчига етказилган моддий зарарни қоплаш ҳамда айбдорга нисбатан меҳнат тўғрисидаги қонунчилик ва меҳнат ҳақидаги бошқа ҳуқуқий ҳужжатларда назарда тутилган интизомий жазо ҳисобланмайдиган таъсир чораларини (тўловни амалга ошириш иш берувчининг ҳуқуқи ҳисобланувчи рағбатлантирувчи ва компенсация тўловларидан маҳрум этиш ёки миқдорини камайтириш ва бошқа) қўллаш имкониятини истисно қилмайди, дейилган.
❗️Хулоса қилган бўлсангиз, мукофот турлари, уларни қўллаш тартиби “Мукофотлаш тўғрисидаги низом” билан мустаҳкамланган бўлиши керак. Мана шу Низомда айнан қайси ҳолларда мукофот миқдорини камайтириш ёки мукофотдан маҳрум қилиш каби
таъсир чоралари тартиби аниқ белгилаб олинади. Шундагина битта интизомий қилмиш учун ҳам интизомий жазо чораси, ҳам таъсир чорасини қўлланилиши қонуний ҳисобланади.
Ходимга қўлланиладиган “ҳайфсан” интизомий жазо ва мукофотдан маҳрум қилиш таъсир чорасини иш берувчининг битта буйруғида қўллаш мумкин. Чунки қонунчилигимизда буйруқларнинг қатъий шакли белгиланмаган. Буйруқ матнини ўзингиз мустақил тузишингиз ёки биз берган намунадан фойдаланишингиз мумкин.Экспертимиз Раъно ИсамитдиноваTelegramI
Instagram I
Youtube
