Дастлабки синов натижасига кўра меҳнат шартномасини бекор қилишга оид муҳим бир жиҳат.Амалиётда ходимдан кўра, иш берувчи томонидан (яъни унинг ташаббуси билан) дастлабки синов натижасига кўра меҳнат шартномасини бекор қилиш кўпроқ учрайди. Синов даврида ходимнинг ишидан қониқмаган иш берувчилар мисолида буни кўп кўрамиз ва амалиётчи мутахассислар ҳам яхши билади буни.
Хўш, иш берувчининг ходим билан тузилган меҳнат шартномасини дастлабки синов натижасига кўра бекор қилиш ҳаракатлари қандай юзага келади?
Меҳнат кодексининг 132-моддаси иккинчи қисмига қарасангиз, унда шундай дейилган: “иш берувчи ходим билан тузилган меҳнат шартномасини синов натижаси қониқарсиз бўлганда, ходимни синовдан ўтмаган деб эътироф этиш учун асос бўлиб хизмат қилган сабабларни кўрсатган ҳолда ўз ташаббусига кўра, дастлабки синов даврида бекор қилишга ҳақли”.
Демак, дастлабки синов шарти билан ишга қабул қилинган ходим ушбу синов даврида иш берувчини қониқтирмаса, яъни унинг иш фаолияти қониқарсиз бўлса ва синовдан ўта олмаса, иш берувчи у билан тузилган меҳнат шартномасини МК 132-моддасига асосан бекор қилишга ҳақли.
Эътибор берамиз, бунда иш берувчи томони ходимнинг меҳнат фаолияти қониқарсиз бўлганлигини ва ходимнинг синовдан ўта олмаганлигини тасдиқловчи далилларга ҳамда ҳужжатларга эга бўлиши лозим. Акс ҳолда, меҳнат шартномасини бекор қилиш жараёни ғайриқонуний бўлиб қолади.
Масала шундаки, ҳар қандай асослар ёки сабаблар ҳам ходимнинг фаолиятини қониқарсиз деб баҳолаш учун етарли бўлавермайди. Мисол учун, “кўз-қошингиз менга ёқмади”, ёки “бугун ишга 30 дақиқа кеч қолдингиз” деб дастлабки синов важи билан бўшатиб бўлмайди ходимни.
Сабаби, ходимнинг синов давридаги қониқарли ёки қониқарсиз фаолияти МК 129-моддасида кўрсатилганидек, унга топширилган ишни қай даражада бажарган-бажармаганлиги, бажарилган ишнинг натижаси иш берувчининг ўлчамларига мувофиқ ёки мувофиқ эмаслиги билан боғлиқ ҳолда аниқланади.
Оддийроқ қилиб айтганда, ходим билан тузилган меҳнат шартномаси ёки меҳнат шартномаси билан ҳавола қилинган лавозим-йўриқномасида кўрсатилган ишлар ва вазифаларни бажаришда сон ва сифат даражаси бўйича эришган натижаларига қараб ходимни синовдан ўтди, ёки ўтмади деб баҳолаш мумкин.
Айтмоқчи бўлганим, орада ишга ярим соат кеч келган ходим амалда ўзига топширилган ишларни керагидан ортиқча натижа билан эплаётган бўлиши ҳам мумкинда. Агар ходимни мана шу ярим соатлик кеч қолиш факти билан
“фаолиятингиз қониқарсиз, синовдан ўтолмадиз” деб ишдан бўшатадиган бўлсангиз, эртага суд бу ходимни ишга тиклаб қўйиши ҳеч гап эмас.
👉
@yuristkadr