#Bu_qiziq!
Tozalik ustidagi nopoklik
Yuvinish bir vaqtlar Yevropada shakkoklik sanalganini bilasizmi? Yevropaliklar chidab bo‘lmas darajada badbo‘y bo‘lganinichi?
Chor Rossiyasi elchisi Fransiya qiroli Lyudovik XIV (1661 – 1715 yillar, 54 yil hukmdorlik qilgan)ni shunday ta’riflaydi: “U yovvoyi hayvondan ham battaroq sasirdi”. Montespam ismli qirolning joriyasi undan kelayotgan hiddan saqlanish uchun atirlar qo‘yilgan suvli vannada cho‘milardi.
Sayyoh Ahmad ibn Fazlon yevropaliklarni: “Alloh yaratgan mavjudotlari ichida eng irkitlaridir. Ular hatto katta hojat va bavldan so‘ng ham suv bilan istinjo qilmaydilar, poklanmaydilar”, deb yozgan edi.
Rus shohi Petr xalqning oldida bemalol saroy devoriga o‘girilib bavl qilaverardi. U Rossiyani 1682-yildan boshlab shoh Fedor III ning vorisi sifatida egallagan va 1725-yil vafot qilguniga qadar hukmronlik qilgan.
Andalusiyada minglab musulmonlarni qatl qilgan Qirolicha Izabella I (1469-1504) hayoti davomida ikki marta vannada cho‘milgan va musulmonlar qurgan andalus hammomlarni buzdirib tashlagan edi.
Ispaniya qiroli Filip II (1556-1598) o‘zining mamlakatida umuman cho‘milishni taqiqlab tashlagan. Uning qizi malika Izabella bo‘lsa, qamal qilingan shaharlardan biri toki egallanmaguncha ichki kiyimlarini almashtirmaslikka qasam ichgan. Qamal uch yil davom etgan. Malika bo‘lsa bu vaqt mobaynida kasallikka chalinib vafot etgan.
Bu yerda so‘z qirollar haqida ketyapti. Oddiy odamlarniku, gapirmasa ham bo‘ladi.
O‘zining xushbo‘yligi bilan mashhur Parij atirlari shaharda yoqimsiz hidlarni ketkazish uchun ixtiro qilingandi. O‘sha vaqtdagi bu iflosliklardan turli kasalliklar tarqab ketar, vabo kabi yuqumli kasalliklar urchib ketib aholining yarmi yoki uchdan biri qirilib ketar edi. O‘sha vaqtdagi Yevropaning yirik shaharlari bo‘lmish Parij va Londonda ko‘pi bilan 30-40 ming aholi yashardi. Musulmon shaharlarda bo‘lsa bu vaqtda aholi soni bir milliondan ortar edi.
Amerikaning tub aholisi yevropalik bochqinchilar bilan ilk marta uchrashganlarida, ularning chidab bo‘lmas badbo‘yliklaridan burunlariga atirgul yaproqlarini tiqib olishgan edi.
Fransuz tarixchisi Drebar aytadi: “Biz yevropaliklar arablar (ya’ni, musulmonlar) oldida ijtimoiy hayotimizda mavjud farovonlik sabablari uchun qarzdormiz. Musulmonlar bizga tanamizni qay yo‘sin tozalikda saqlash lozimligini o‘rgatishdi. Ular kiyimlari o‘ta yomon bo‘lib ketganda va yoqimsiz hid kela boshlagandagina alishtiradigan yevropaliklarning tamoman aksi edilar. Shu sababdan ham biz liboslarni alishtirib, yangilab turish va yuvib-tozalash ishlarida ularga taqlid qilishni, ergashishni boshladik. Musulmonlar yorqin va toza liboslar kiyib yurishar, ayrimlari ularni hatto zumrad, yoqut va marjon kabi qimmatbaho toshlar bilan bezatishardi.
Andalus Qurtubasi (Kordova shahri) o‘zining uch yuztalab hammomlari bilan mashhur edi va ayni o‘sha vaqtda Yevropa cherkovlari cho‘milish va hammom qilishni Xudoga shak keltirish va gunoh vositalari sifatida ko‘rardi”.
✍️Manba: Katerin Ashenburgs “Tozalik ustidagi nopoklik: Tozalanmagan tarix” kitobidan.
T.me/MutolaaFM