Ислом молияси | Islom moliyasi

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар:

«Ер юзида қай бир мусулмон гуноҳ аралаштирмасдан, қариндошлик алоқасини узмасдан туриб дуо қилса, албатта, Аллоҳ таоло унга ё сўраганини тезда беради, ёки ўшанинг мислича ёмонликни ундан буриб қўяди».

Термизий ривоят қилган.

#қисқа_савол_жавоблар

КУМУШДАН ЗАКОТ БЕРИШ

CАВОЛ: Тилла ёки нақд пулим йўқ. Аммо 600 грамм кумушим бор. Шу кумушдан закот бераманми?

ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Кумушнинг нисоби икки юз дирҳам, яъни 595 граммга тенг. Кимда шу ва шундан кўп миқдордаги кумуши бўлиб, бир йил ўтган бўлса, қирқдан бирини закот сифатида беради. Тилла ва кумушда қиймат эмас, вазн ҳисобга олинади. Шу сабабли кумушнинг нархи закот нисобига етмаслиги мумкин, аммо вазн жиҳатдан етгани учун закот берилади. Закот беришда, кумушнинг ўзидан ёки қийматидан берса ҳам бўлади (“Бадоъиус-саноиъ” китоби). Валлоҳу аълам.

Манба: Ўзбекистон мусулмонлари идораси Фатво маркази

#ибрат

Муҳаммад Тақий Усмоний хазратлари ўз оталари Муфтий Муҳаммад Шафеъ роҳматуллоҳи алайҳи ҳақида қуйидагича ёзадилар:

Падари бузрукворим Муфтий Муҳаммад Шафеъ роҳматуллоҳи алайҳининг алоҳида хоналари бўлиб, ёзув ишларини ўша хонада қилар эдилар. Меҳмонлар у зотнинг зиёратига ҳам ўша хонага келишар эди. Ўша хонага сув ёки таом келтирсак, идишларни тезда жойига олиб чиқиб қўйишга буюрар эдилар. Бир сафар «Дада, буни тезда олиб чиқишга не ҳожат бор, шунчалик зарурми?» деб сўрадим. Дадам шундай дедилар: «Гап шундаки, мен ўз васиятномамга «Бу хонадаги барча нарса менга тегишли, вафот топсам, шулар тақсим қилинсин» деб ёзиб қўйганман. Сизлар олиб кираётган бу идишлар эса фақат менинггина мулким эмас. Агар менинг хонамда қолиб кетса, менинг мулким ҳисобида тақсимотга қўшилиб кетади, натижада бировнинг ҳаққи бировга ўтиб кетади».

Доктор Абдулҳай роҳматуллоҳи алайҳи

Бу зот дадамнинг хос шогирдларидан эди. Дадам вафот этганларида таъзия изҳор қилиш учун келдилар. Мен у зотдаги заифликни кўриб, дадамдан қолган дорини у зотга олиб чиқиб бердим. Ҳазрат «Бу нарса сизларга мерос бўлиб қолган, меросхўрларнинг ижозатисиз уни истеъмол қилмайман» деб уни ичишдан бош тортдилар.
Биз «Ҳамма меросхўрлар шу ердамиз. Ҳаммамиз балоғатга етганмиз. Буни истеъмол қилсангиз, сиздан хурсанд бўламиз» дедик. Шундагина у зот ўша дорини истеъмол қилдилар. Бу билан у зот дори арзимаган қийматга эга, бошқа ҳеч ким истеъмол қилмайдиган нарса бўлса ҳам меросхўрларнинг ҳаққи эканлигини, мерос сифатида тақсим қилинмаганлигини бизга ўргатдилар. Агар ўшанда меросхўрлардан бирортаси балоғатга етмаган бўлса ёки уйда бўлмаган бўлса, ўша дорининг бир луқмаси ҳам ҳаром бўлар эди. Шунинг учун шариатнинг ҳукми бўйича вафотдан кейин меросни тезда тақсим қилиш керак. Баъзи нарсаларни ўша вақтда тақсим қилишнинг имкони бўлмаса, ҳеч бўлмаганда ҳар бир меросхўрнинг ҳиссасини тайин қилиб қўйиш керак.

📚Манба: www.fiqh.uz

🔗@IslomMoliyasi канали

#эслатма

ИСЛОМ
Ислом – мусулмонлар ҳаёти ва фаолиятининг барча босқич ва жабҳаларида иштирок этувчи ва тартибга солиб турувчи кенг қамровли диндир.

ШАРИАТ
Шариат (араб. — тўғри йўл) — ислом ҳуқуқи тизими. мусулмонлар ҳаёти ва фаолиятини қамраб олувчи қонун-қоидалар мажмуаси.

ФИҚҲ
Фиқҳ (арабча — билиш, тушуниш) — ислом ҳуқуқшунослиги, шариат қонун-қоидаларини ишлаб чиқиш билан шуғулланувчи фан.
Фиқҳни ўрганган киши “фақиҳ” (кўпликда “фуқаҳо”) деб аталади.
Ҳар бир мусулмон ҳаётининг ажралмас ва муҳим қисми бўлган иқтисодий-молиявий муносабат ва амалиётлар фиқҳнинг “фиқҳ ул-муомала” деб аталувчи бўлими доирасига киради.

#қисқа_савол_жавоблар

Қарз бериш ва унинг оқибатлари учун жавобгарлик

Ассалому алайкум!
Битта моддий жиҳатдан қийналган маҳалладошимизга кичик бир дўконча қуриб тирикчилик қилишига ёрдам бермоқчимиз (шу баҳона рўзғори бут бўлармиди деган ниятда). Лекин бизни ўйлантирадиган нарса, у бизни ёрдам билан қурилган магазинда алкогол, нос ёки сигарет сотса биз хам бирдек жавобгар бўламизми?

«Зикр аҳлидан сўранг» ҳайъати:

– Ва алайкум ассалом! Ёрдам беринглар, имкон бўлса қўлига дастмояга пул йиғиб қарзи ҳасана қилиб қарз беринглар. Одатда қарздорлар қарз берган одамни айтганини қилади. Сизлар унга тиббиёт ҳам қоралаган ва шариат ҳам ҳаром қилган нарсаларни сотса топгани ҳам ейиши ҳам жоиз бўлмаслигини тушунтиринглар. Сигарет, нос ёки шу каби шариат ҳаром қилган нарсаларни сотмасин. Имкон борича ҳолидан хабар олиб туринглар. Валлоҳу аълам!

“Ислом молияси”дан изоҳ: агар шариатда ҳаром қилинган нарсалар сотиши аниқ бўлса, у ҳолда у одамга ёрдам бериш мақсадида уни молиялаштириб бўлмайди. Шунинг учун ёрдам беришдан олдин имкон борича бу масалани аниқлаштириб олиш керак бўлади. Лекин, буни аниқлашни иложи бўлмаса, у ҳолда яхши ният билан юқоридаги жавобда айтилганидек иш кўрилади. Барибир бошқа инсонни тўлиқ назорат қилиш имконсиз ва ҳар бир одам ўзи қилаётган ишлар учун ўзи масъул ҳисобланади. Валлоҳу аълам.

Ассалому алайкум!

Яқинда "Ислом молияси" лойиҳаси ҳамасосчиси, Иқтисодиёт фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), Жаҳонгир Имамназаров билан Муҳаммад Одил Ҳамид суҳбатининг аудио шаклини эътиборингизга ҳавола қилишга қарор қилдик (аудио суҳбатни юклаб олиш тингловчиларга анча енгиллик беришини инобатга олдик, чунки ушбу суҳбат 1,5 соатдан ортиқ давом этган).

ЗАКОТНИ МУДДАТИДАН ҚАНЧА ОЛДИН БЕРИШ МУМКИН

CАВОЛ: Закотни олдин бериб қўйиш мумкин, дейилади. Мен ҳозир закотга қодир эмасман. Лекин озроқ пулим бор. Шуни келажакда бой бўлиб қолсам, шундаги закотимдан деб берсам бўладими?

ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Сиз айтган ҳолатда берилган пул закотдан ўтмайди. Закотни олдиндан бериш деган гап нисобга етган маблағи бор, лекин бир йил тўлмаган шахсга айтилган. Закот нисобига эга шахс бир неча йиллар учун закотини бериб қўйиши мумкин. Аммо қўлидаги маблағи нисобга етмаган одамларнинг олдиндан закотдан деб камбағалларга пул бериши закотдан ўтмайди, балки нафл садақа бўлиб ўтади. “Раддул муҳтор” китобида бу ҳақда бундай дейилган:
"ولو عجل ذو نصاب زكاته لسنين أو لنصب صح؛ لوجود السبب قوله: ولو عجل ذو نصاب قيد بكونه ذا نصاب؛ لأنه لو ملك أقل منه فعجل خمسة عن مائتين، ثم تم الحول على مائتين لايجوز".
“Нисоб эгаси закотини бир неча йиллар ёки бир неча нисоб учун олдиндан берса, закот беришга сабаб(нисобга етган мол) топилгани учун бу иш жоиздир. Иборада нисоб эгаси деб қайдлаб айтилганининг сабаби шуки, агар инсон нисобдан кам миқдордаги маблағга эга бўлиб, икки юз дирҳам учун деб беш дирҳам закот берса, шундан кейин икки юз дирҳамга эга бўлиб, бир йил тўлса, жоиз бўлмайди (яъни берган пули закотдан ўтмайди)”. Валлоҳу аълам.

Манба: Ўзбекистон мусулмонлари идораси Фатво маркази