IYMAN.UZ | Рәсмий канал

ИЖАРАДА ТУРҒАН АДАМ (КВАРТИРАНТ) ҮЙДЕН АЙДЫҢ ОРТАСЫНДА ШЫҒЫП КЕТИЎИ

СОРАЎ: Мен ижарада тураман. Айлық төлем сўммасын келискенмен. Жақында жаңа үйимниң ремонты таўысылып шығып кететуғын болдым. Бул айымда 10 күн жасадым. Мен ижара ҳақысын 10 күнге төлейменбе ямаса бир айғама?

ЖУЎАП: Бисмилләҳир Роҳмәнир Роҳим. Негизинде ижара шәртнамасында пайдаланыў мүддети аның қылып белгилениўи керек. Мысалы, бир үйди ижараға алыўда оннан пайдаланыў мүддети ҳәм оған берилетуғын ижара ҳақысын анық белгилеп алыў лазым. Ижара ҳақысын бир пүтин қылып ямаса ҳәр айда бөлип бериў мүмкин. Бирақ, бир үй жасаў ушын ижараға алынғанда қанша ўақыт турыўы айтылмаса, лекин ҳәр айға пәлен сўмнан ҳақы төлеймен десе, ижара шәртнамасы биринши ай ушын дүзилген болады. Егер, ай таўысылғанда шығып кетпей, кейинги айдың басында да үйде жасап қалса усы айға да ижара шәртнамасы дүзилген болады. Бул ҳаққында «Мухтасарул ўиқая» китабында:
إجَارَةُ دَارٍ كُلَّ شَهرٍ بِكَذَا بِلَا بَيَانِ المُدَّةِ في وَاحِدٍ فَقَط، وفِي كُلِّ شَهرٍ يَسكُنُ فِي أَوَّلِهِ،
«Үйдиң ижара мүддети айтылмай ҳәр ай ушын пәлен сўмға (келисилсе), (сол келисим) биринши ай ушын ғана болады. Сондай-ақ, басындағы күнлеринде турылған кейинги ҳәр бир ай ушын да ижара дурыс болады».
Сиздиң жағдайыңызда бир ай таўысылғаннан кейин, кейинги айдың басында жасап қойған ай ушын да ижара шәртнамасы дүзилген болып есапланады ҳәм бир айдың ижара ҳақысын төлейсиз. Бирақ, үй ийеси өзи разы болып, турмаған күнлериңиз ушын ижара ҳақысынан кешсе ҳәм сиз турған күниңиз ушын ҳақы төлесеңиз жайыз болады. Ўаллаҳу аълам.

Өзбекстан мусылманлары басқармасы
Пәтиўа орайы.

#Таңғы_сәлемнама

🍃🌹АССАЛАМУ АЛАЙКУМ ҚӘДИРЛИМ🌹🍃

    ☀️ Егер сизге жаңа күн жетип келсе...

    ✨ Оны гүналар менен ренжитпең! Себеби ол ҳеш қашан қайтып келмейтуғын Қонақ...

    🌟 Ғәниймет болған Қонаққа "Хош келдиңиз!", деп айтың... Соң парызларды гөззал бежериў, сүннетлерди шырайлы ада қылыў, Қуранды тилаўат қылыў ҳәм тәўбени жаңалаў менен Оны икрам қылың! ☺️🌺

     🌞 Өйткени, қонағын қуўантып, жақсы жуўмақлар менен шығарып салыў мөминге сай қәсийетлерден!

🌸 Субҳаналлаҳ!

🌺 Әлҳәмдүлилләҳ!

🌷 Аллаҳу әкбәр!

🌹 Ләә ҳәўлә ўә ләә қүўўәтә илләә билләҳ!

🌼күниңиз кеўилли өтсин қәдирлим🌼

🕊 🦋 🕊 🦋 🕊 🦋 🕊 🦋 🕊 🦋 🕊

#Жумалық_сәлемнама

Aссаламу алайкум ҚӘДИРЛИМ!

  《Атқан таң берекетли болсын!》

  

  Allahım! Juma kúniniń húrmetine, meniń duwalarımdı, men ushın duwa qılǵanlardıń duwaların, mennen duwa kútkenlerdiń duwaların hám úmmeti MUHAMMAD (sallallahu alayhi wa sallam)dıń duwasın qabıl áyle...

  Háy meniń gózzal Rábbim!
Mahshar kúninde Payǵambarımız Muhammad sallallahu alayhi wa sallam barmaǵı menen kórsetip: "BUL MENIŃ ÚMMETIM !!!" deytuǵın qullarıńnan áyle...

  • Opalı insanlar perishte sıyaqlı,
  • Kórinbeydi biraq, gúzetedi seni,
  • Esitilmeydi biraq, tıńlaydı seni,
  • Saǵan tiyispeydi biraq, qorıqlaydı seni,
  • Saǵan aytpaydı biraq, duwada umıtpaydı seni,
  • Qıynalǵan waqtıńda keletuǵın Hızır alayhissálám sıyaqlı opalı doslarıń bolıp, opalı dos bolıwıńdı nesip etsin Allahım !!!

   *    *    *

     Juma áyyamıńız múbárek bolsın !!!

     

17—ЯНВАРЬ 2025—ЖЫЛ
ШЫМБАЙ РАЙОНЫ НАМАЗ ЎАҚТЫ: 

🕌    ТАҢ — 07:10

🕌    ҚУЯШ — 08:28

🕌    ПЕСИН — 13:15

🕌    НАМАЗЛЫГЕР — 16:12

🕌    ШАМ — 17:54

🕌    ҚУПТАН — 19:17

САЎДАДАҒЫ ЖАҒДАЙ

#Саўда

❓СОРАЎ: Мен телефон саўдасы менен шуғылланаман. Бөлип төлеўге де сатаман. Айырым қарыйдарлар бөлип төлеўге телефон сатып алып, бир еки ай ақшасын төлегеннен кейин телефонды қайтарып алып келип, берген ақшама разыман, телефоныңызды қайтарып алың, қалғанын төлей алмайман, дейди. Усы жағдайда оннан алған ақшамды қайтарып бермей, телефонды алып қалсам боладыма?

💬 ЖУЎАП: Бисмилләҳир Роҳмәнир Роҳим. Шәриятымызда дүзилген саўданы бузыў иқала делинеди. Бул ис еки тәрептиң разылығы менен болады ҳәм сатылған товар сатыўшығы, төленген ақша қарыйдарға қайтады.
وَصَحَّتْ الإقالة بِمِثْلِ الثَّمَنِ الأوّلِ
  «Иқала биринши (берилген) ақша муғдары менен туўры болады» (Фатҳи бәбил ыная» китабы). Яғный еки тәреп қанша ақшаға келискен болса, әне сол ақша муғдарында бийкар болады. Сатыўшы буннан артық ямаса кем алыўы мүмкин емес.
  Саўда бийкар болып, қарыйдарға төлеген ақшасы, сатыўшыға товар қайтарылғаннан кейин, ҳеш қандай мәжбүрлеўсиз қарыйдар өзи разы болып, кеўилден шығарып бир нәрсе (ақша) берип кетсе, бул дурыс. Себеби мал ийеси (яғный өнимди қайтарып алып келген адам) оны (ақшасын) қәлеген нәрсе қыла алады. Лекин сатыўшы бул саўғаны басым өткерип ямаса қатты сорап турып алмаўы лазым.
  Сиз бундай жағдайда сондай қарыйдарларға: «Мен телефонды сизге сатқанман. Ақшасын төлей алмай атырған болсаңыз, басқа биреўге сатып келисилген мүддетте ақшамды төлең», дең ямаса «Мен сизиң ўәкилиңиз болып сатып беремен, келискенимизден азына кетсе келискенимизге толтырып бересиз, көбине кетсе, зыятын сизге қайтараман», деген усыныс айтың. Сонда сиз де зыян көрмейсиз, қарыйдар да қарызынан қутылады.
  Жоқарыдағы гәплер қарыйдар өнимге ҳеш қандай кемшилик жеткермей қайтарып келген жағдайға тийисли.
  Егер қарыйдар өнимди саўдагерлер стандартында баҳасын түсиретуғын айып пенен қайтарып келсе, жекерилген айып муғдарын қалыс саўдагерлерге баҳалатады. Егер саўдагерлер: «Айып жеткени себепли бул телефонның баҳасы пәлен сўм түскен», деп баҳалап берсе, сатыўшы иқала ўақтында сол муғдарды услап қалады ҳәм қалған ақшасын қарыйдарға қайтарып береди. Ўаллаҳу аълам.

Өзбекстан мусылманлары басқармасы
Пәтиўа орайы.

БАЛАНЫ ЕКИ ЖАСТАН КЕЙИН ДЕ ЕМИЗИЎГЕ БОЛАДЫМА?

СОРАЎ: Достым баласын үш жасына шекем емизиўин айтты. Сонда оған узағы менен баланы еки ярым жасына шекем емизиў керек, деп еситкен едим, дедим. Мен айтқан гәп туўрыма? Соған анықлық киритип берсеңиз.

ЖУЎАП: Бисмилләҳир Роҳмәнир Роҳим. Баланы емизиў Имам Әбиў Ҳанифа раҳимаҳуллаҳ еки ярым жасқа шекем, Имам Әбиў Юсуф ҳәм Имам Муҳаммад раҳимаҳумаллаҳ еки жасқа шекем деген. Бул ең ақырғы мүддет. Ерли зайып баланың жағдайынан келип шығып, өз-ара кеңесип, бул ўақытлардан бурын сүттен шығарыўға да болады. Бирақ еки ярым жастан кейин емизиўге руқсат берилмеген. Бул қәте болып есапланады. Себеби шәриятымыз көрсетпесине көре, инсанның қандайда бир бөлегинен пайдаланыў ҳарам ис. Тек ғана емизиўли бала ушын ғана айтылған мүддетлерге шекем пайдаланыўға руқсат етилген. Бул жөнинде фиқҳий дереклеримизде мынандай делинген:
وَوَقْتُ الرَّضَاعِ فِي قَوْلِ أَبِي حَنِيفَةَ - رَحِمَهُ اللَّهُ تَعَالَى - مُقَدَّرٌ بِثَلَاثِينَ شَهْرًا وَقَالَا مُقَدَّرٌ بِحَوْلَيْنِ هَكَذَا فِي فَتَاوَى قَاضِي خَانْ
«Емизиў ўақты – Имам Әбиў Ҳанифа раҳимаҳуллаҳтың сөзине көре отыз ай деп белгиленген. Имам Әбиў Юсуф ҳәм Имам Муҳаммад раҳимаҳумаллаҳ еки жыл деген. Фәтәўәий Қазыханда усындай делинген» («Фәтәўәий әләмгирия» китабы).
و في شرح المنظومة الإرضاع بعد مدته حرام؛ لأنه جزء الآدمي و الانتفاع به غير ضرورة حرام على الصحيح
  «Шарҳи манзума» китабында мынандай делинген: «Емизиўдиң белгиленген мүддетинен кейин де емизиў ҳарам. Себеби сүт инсанның бир бөлеги болып, оннан зәрүрлик болмаса пайдаланыў ҳарам. Дурысы усы». (Мәжмәъул аҳур» китабы).
  Соның ушын баланы емизиўде мүддетке әҳмийет бериў лазым. Оннан қалса, бала еки ярым жасқа шекем аўқат жейтуғын болады. Сүт емиўге зәрүрлик қалмайды.
  Егер бала нәренжан ямаса басқа кеселлик себепли тек сүт пенен азықланатуғын болса, бул зәрүрлик жағдайына айланып, сүттен басқа нәрсе жей алатуғын болғанша еки ярым жастан кейин де емизиўге болады. Ўаллаҳу аълам.

Өзбекстан мусылманлары басқармасы
Пәтиўа орайы.

#сораў_жуўап

     НАМАЗ ОҚЫЙДЫ БИРАҚ ПАЛКЕРЛИК ҚЫЛАДЫ

CОРАЎ: Жаман әмел менен жақсы әмелди тең услап киятырғанларға динимиз не дейди? Мәселен бес ўақыт намаз оқыйды бирақ палкерлик қылады.

ЖУЎАП: Бисмилләәҳир Роҳмәәнир Роҳийм.
     Намаз оқыў парыз әмел, оны оқыў бенделердиң миннети. Ал, палкерлик динимизде қараланған, аўыр гүналардан. Ҳәттеки ол өзи ҳәм өзгелердиң де ийманына кери тәсир етиўши ис есапланады. Егер инсан намаз оқып та жаман ислерден қайтпай атырған болса, бул жақсы аўҳал емес.

Себеби, Аллаҳ таала: (Ҳәй Муҳаммад) Саған Китаптан (Қураннан) ўаҳий қылынған нәрсени тиләўат қыл ҳәм намазды кәмил қылып оқы, әлбетте, намаз бузық ҳәм жаман ислерден қайтарады. Әлбетте, Аллаҳтың зикири (бәрше нәрседен) уллы. Аллаҳ ислеп атырған ислериңизди биледи.

     Демек, қабыл болған намаз өз ийесин гүналардан қайтарыўы анық болды. Солай екен, намазды оқып турып, гүна ис қылып атырған адам – намазларын кәмил орынланыўына итибар қылыўы керек. Ўаллоҳу аълам.

Өзбекстан мусылманлары басқармасы Пәтўә кеңеси

16—ЯНВАРЬ 2025—ЖЫЛ
ШЫМБАЙ РАЙОНЫ НАМАЗ ЎАҚТЫ: 

🕌    ТАҢ — 07:10

🕌    ҚУЯШ — 08:29

🕌    ПЕСИН — 13:15

🕌    НАМАЗЛЫГЕР — 16:11

🕌    ШАМ — 17:53

🕌    ҚУПТАН — 19:16

Сораў: Шәриятымызда таўып алынған буйым яки пул бизлерге ҳадал емес. Еситиўимше, ким пул таўып алса, оны бир жыл сақлаўы керек, ийеси шықпаса садақа қылып жибериў керек. Сонда да, садақаның саўабы сизге жазылмас екен. Мен жолда түсип қалған пулды көрип, ислетип қойыўым мүмкин деп алмасам маған гүна болмай ма? Өйткени, ийеси шығып меннен сораўы мүмкин, ал мен гүнадан қашып гүнаға тутылып қалмайман ба?

Жуўап: 1.  Таўып алынған нәрсени ийесине қайтарып бериў ушын алмаса, ол нәрсе сол жерде қалып, оған зыян жетип, жоқ болып кетиў итималы болса, таўып алынған нәрсени алыў парыз.
2.  Таўып алынған нәрсени ийесин таўып, қайтарып бериў ушын алмаса да, ол нәрсе сол жерде оған зыян жетип, жоқ болып кетиў итималы болмаса, таўып алынған нәрсени алыў ықтыярлы болады.
Бирақ, ийесине қайтарып бериў мақсетинде алыў абзал есапланады ҳәм бул ис ушын саўап та үмит етиледи. Ўаллооҳу аълам.

Өзбекстан мусылманлары басқармасы Пәтўә кеңеси