Huquq | Bekzod Chorshanbiyev

Konstitutsiyani yaxshilab, tushunib oʻrgangan abituriyentlar boʻlsa 20 mln soʻm yutib olishi mumkin.

Konstitusiyasining 32 yilligi munosabati bilan Sovrinli tanlov oʻtkazilmoqda.

Koʻp gapirib oʻtirmayman, barcha qoidalar botda bor. Tanlovda ishtirok etish uchun botdan roʻyxatdan oʻtasiz:

👉 BOT

👉 @huquqiyformat

Ba’zida o‘ylab qolaman.

Insoniyat bor ekan har bir jamiyatda odamlar ikkita avlodga bo‘linadi. Katta avlod va yosh avlod. Va bu avlodlar qadriyatlarda, qarashlarda turlicha dunyoqarashda bo‘lishadi va bu tabiiy hol.
Misol uchun hozirda yosh avlod yaxshi ko‘rgan IT, SMM katta avlod uchun shunchaki kompyuter qarshisida vaqtni bekor o‘tkazish deb baholansa hayron qolmaymiz.

Har bir avlod shakllanishida, ya’ni o‘sha katta avlod yosh avlod bo‘lgan vaqtlarda ularning o‘z dunyoqarashi, ishonchi, yashash tamoyillari bo‘lgan. Ular o‘z hayotini o‘zlari ishongan qoidalar asosida qurishgan. Eng yomoni esa oradan 30 balki 40 yil o‘tib ular o‘zlari ishongan va shu orqali hayotlarini qurgan qoidalar barcha tomonidan rad etilishi. Ular ishongan narsa aslida yolg‘onlar ekanligi. Bu juda og‘riqli tuyg‘u. Masalan hozir bizga 80-yillarda Stalinni maqtab sherlar, Leninni olqishlab qo‘shiqlar aytayotgan odamlarni ko‘rsak ensamiz qotishi aniq. Va buni o‘sha vaqtda shu ishlarni qilgan odamlar ham eslashni istamasligi aniq.

Meni eng qo‘rqitadigani esa hozirgi biz yosh avlod ham qachondir katta avlodga aylanamiz. Bizning fikrlarimiz ham kimlar uchundir eskicha bo‘lib qolishi aniq. Bu hayot qonuni. Va eng qo‘rqitadigani esa bizga ham vaqtlar o‘tib yosh avlod aldangan odamlarga qaragandek qarashlaridan qo‘rqaman. Albatta nima to‘g‘ri va nima noto‘g‘ri barchasini vaqt ko‘rsatadi. Biz noto‘g‘ri deb o‘ylagan narsalar to‘g‘ri, to‘g‘ri deb o‘ylagan narsalar esa noto‘g‘ri bo‘lib chiqishi mumkin.

Xo‘sh barchasini vaqt ko‘rsatsa demak biz aldanishdan himoyalanmaganmizmi ?! Yo‘q aslida Xudo bizga berg‘an bir ne’mat bor. Bu bizni har zamonda oltinga aylantirishi mumkin. Bu shunchaki Vijdon. Biz har zamonda o‘zi vijdonimizga ko‘ra ish tutsak, har qaysi avlod bizni qoralay olmaydi. To‘g‘ri bu ish har zamonda juda qiyin bo‘lgan. Qo‘rquvli bo‘lgan. Ammo vaqt o‘tib bu ishingiz to‘g‘ri bo‘lganini tan olishadi. Xuddi o‘z vaqtida «xoin» sifatida otilgan va keyingi avlod ulugʻlagan Jadidlar kabi.

👉 @huquqiyformat

Murojaatning shakli va turini adashtirmang.

Huquqshunoslik darsliklarida va tavsiya etilgan 35 ta Qonun hujjatlarining orasida «Jismoniy va yuridik shaxslarning murojaatlari toʻgʻrisida»gi Qonun mavjud.

Bu manbalarda «Murojaatning shakli» va «Murojaatning turi» degan alohida tushunchalar bor. Koʻp abituriyentlar bu ikkisini bir-biri bilan adashtiradi.

1️⃣ Murojaatning shakli — shaxs murojaatni qanday koʻrinishda (shaklda) yuborganini anglatadi.

Murojaatlarning 3 xil shakli bor:
1) og‘zaki murojaat
2) yozma murojaat
3) elektron murojaat.

2️⃣ Murojaatning turi esa — asosan murojaatning mazmuni va maqsadini anglatadi.

Murojaatning 3 xil turi bor:

1) ariza — huquqlarni, erkinliklarni va qonuniy manfaatlarni amalga oshirishda yordam ko‘rsatish to‘g‘risidagi iltimos bayon etilgan murojaat;

2) taklif — davlat va jamiyat faoliyatini takomillashtirishga doir tavsiyalarni o‘z ichiga olgan murojaat;

3) shikoyat — buzilgan huquqlarni, erkinliklarni tiklash va qonuniy manfaatlarni himoya qilish to‘g‘risidagi talab bayon etilgan murojaat;

«Jismoniy va yuridik shaxslarning murojaatlari toʻgʻrisida» gi Qonunning 5-moddasiga koʻra Murojaatlar, ularning shakli va turidan qat’i nazar, bir xil ahamiyatga ega bo‘ladi.

© Bekzod Chorshanbiyev

👉 @huquqiyformat

Bir amerikalik kishi advokatning oldiga maslahat so‘rab keldi:

– Qo‘shnim besh yuz dollar qarz olgandi, endi bermayapti. Undan pulimni undirish uchun sudga bersam bo‘ladimi?
– Albatta. Lekin buning uchun u sizdan qarz olganligi to‘g‘risida yozma dalil kerak. Sizda shunday dalil bormi?
– Afsuski, yo‘q. U mendan shunchaki pul olgandi.
– U holda qo‘shningizga xat yozib, zudlik bilan ming dollarlik qarzini to‘lashini talab qiling.
– Lekin u mendan faqat besh yuz dollar qarz olgan!

– Yashang, u xuddi shunday deb javob qaytaradi. Sizda esa endi yozma dalil-isbot bo‘ladi.

👉 @huquqiyformat

35 ta Qonun hujjatlaridan muhim atamalar:

1. Vijdon erkinligi — bu fuqarolarning xohlagan dinga e’tiqod qilish yoki hech qaysi dinga e’tiqod qilmaslik bo‘yicha kafolatlangan konstitutsiyaviy huquqidir.

”Vijdon erkinligi va diniy tashkilotlar toʻgʻrisida”gi qonun 4-modda.

2. Siyosiy partiya — O‘zbekiston Respublikasi fuqarolarining qarashlar, manfaatlar va
maqsadlar mushtarakligi asosida tuzilgan, davlat hokimiyati organlarini shakllantirishda
jamiyat muayyan qismining siyosiy irodasini ro‘yobga chiqarishga intiluvchi hamda o‘z vakillari orqali davlat va jamoat ishlarini idora etishda qatnashuvchi ko‘ngilli birlashmasidir.

”Siyosiy partiyalar toʻgʻrisida”gi qonun 1-modda.

3. Advokatura — huquqiy institut bo‘lib, u advokatlik faoliyati bilan shug‘ullanuvchi shaxslar hamda xususiy advokatlik amaliyoti bilan shug‘ullanuvchi ayrim shaxslarning mustaqil, ko‘ngilli, kasbiy birlashmasi.

"Advokatura to’g’risida”gi qonun 1-modda

#Yodla_abituriyent

👉 @huquqiyformat

Xabeas korpus nima ?!

Xabeas korpus — bu ingliz jinoyat-protsessual huquqi instituti bo‘lib, shaxs daxlsizligi tamoyili bilan chambarchas bog‘liq sanaladi, u anglo-sakson huquqiy oilasining boshqa mamlakatlari huquqiy tizimlariga ham kiritilgan.

“Xabeas korpus”ni oddiy tushuntiradigan bo‘lsak, unga ko‘ra, qamoqqa olingan shaxs yoki uning nomidan boshqa bir fuqaro nima sababdan hibsga olinayotgani yoki qamoqqa olish to‘g‘risidagi hujjat bo‘yicha sudga murojaat qilishi va hibsga olish yoki ushlab turishning qonuniyligini tekshirish uchun maxsus sud qarorini talab qilishi mumkin. Ya’ni gumonlanuvchi ma’lum sabab bilan hibsga olinganidan so‘ng uni ushlab turishlari qonuniyligini talab qilish huquqiga ega bo‘ladi.

Sudning qarori bo‘lmagan taqdirda shaxsni 48 soatdan ortiq ushlab turish mumkin bo‘lmaydi.

Ushbu huquqiy institut Oʻzbekiston qonunchiligida ham tatbiq etilgan. Konstitutsiyamizning 27-moddasida Xabeas korpus tamoyili mustahkamlab qoʻyilgan: «Hibsga olishga, qamoqqa olishga va qamoqda saqlashga faqat sudning qaroriga ko‘ra yo‘l qo‘yiladi. Shaxs sudning qarorisiz qirq sakkiz soatdan ortiq muddat ushlab turilishi mumkin emas».

Shuning Xabeas korpus jinoyat qonunchiligida qoʻllanilganligi sababli Oʻzbekiston Respublikasining Jinoyat protsessual Kodeksida ham belgilab qoʻyilgan.

JPK ning 226-moddasi «Ushlab turish muddati» ga koʻra: «Ushlab turish muddati shaxs amalda ushlangan paytdan e’tiboran ko‘pi bilan qirq sakkiz soatni tashkil etadi».

© Bekzod Chorshanbiyev

👉 @huquqiyformat

Jinoyatning eng qisqa taʼrifi.

Jinoyat — bu aybli ijtimoiy xavfli qilmish (harakat yoki harakatsizlik).

👉 @huquqiyformat

Yurisprudensiya abituriyentlari yoʻl qoʻyadigan xatolar.

Oʻquvchilarimga dars berar ekanman, ularning odatlariga, xatolariga ham eʼtibor qaratishga harakat qilaman. Abituriyentlar tayyorgarlik jarayonida ba'zi umumiy xatolarga yo‘l qo‘yishadi. Quyida men eng koʻp kuzatgan xatolar va ulardan qochish yo‘llari keltirilgan:

1. Rejasiz o‘qish.

Huquqshunoslik fanlarini aniq rejasiz o‘qish ko‘p vaqt va kuchni sarflashga olib keladi. Reja yo‘qligi sababli, ba’zi mavzularni o‘tkazib yuborish yoki kerakli vaqtni ajratmaslik xavfi yuqori. Reja tuzing va unga amal qilishga harakat qiling. Agarda Huquq ustozingiz tuzgan oʻquv reja asosida oʻrganayotgan boʻlsangiz, bu rejaga amal qiling.

2. Faqat bir xil uslubda o‘qish.

Faqatgina kitob o‘qish yoki dars eslatmalari orqali tayyorlanish miyaning charchashiga olib keladi. O‘qish jarayonini rang-barang qilish uchun videolar ko‘rish, audio eslatmalar tinglash yoki testlar yechishni qo‘shib boring. Youtube da Huquqshunoslik fanlaridan videodarslar izlab koʻring.


3. Tajriba testlarni yechmaslik

Ba'zi abituriyentlar nazariy bilimlarga ko‘proq e’tibor berib, test topshirishni e’tiborsiz qoldirishadi. Test yechish orqali vaqtni boshqarish va imtihon texnikasini yaxshilash mumkin. Shu sababli muntazam kunlik testlar va BMBA namunasidagi testlarni yechishga vaqt ajrating.


4. Qisqa vaqt ichida ko‘p ma'lumot o‘rganishga urinish.

Bir kunda ko‘p ma'lumotni o‘rganishga intilish yaxshi natija bermaydi. Miya uchun qisqa, lekin muntazam o‘qish samaraliroqdir. Ma'lumotlarni bosqichma-bosqich va chuqur o‘rganishga harakat qiling.


5. Dam olishga e'tibor bermaslik.

Ba'zilar imtihon oldidan dam olishni unutib, kun-u tun tayyorgarlik ko‘rishga harakat qilishadi. Bu esa charchash va konsentratsiya pasayishiga olib keladi. Dam olish vaqtini ham rejalashtiring va yaxshi uyqu bilan ruhiy holatingizni barqaror saqlang.

7. O‘z kuchiga ishonmaslik.

Ba'zi abituriyentlar o‘zlariga nisbatan ishonchsizlik hissi bilan tayyorlanishadi, bu esa motivatsiyani pasaytiradi. Ayniqsa bu Yurisprudensiya abituriyentlarida koʻp kuzatiladi. O‘zingizga ishonch bildiring va muvaffaqiyatga erishishingizga ishonib tayyorlaning.

Bu xatolardan qochib, o‘qish va tayyorgarlik jarayonini samarali tashkil qilish orqali oʻzingiz orzu qilgan universitetga muvaffaqiyatli kirishingiz mumkin.

Ular ko'cha changitib, sigaretni qanday chekishga vaqt sarflab yurganida sen tishingni tishingga qo'yib kitoblarni yodlaysan, repetitorda chiriysan.

Ular tayinli ish yoki hunarni etagidan tutmay, ko'chama-ko'cha sang'ib, bormagan klubi, qilmagan kayfi qolmagan paytda sen qiynalib o'qishda sessiyalarni yopasan.

Ular qizlar yoki kalyan bilan rasmga tushib storieslarda maqtanayotganida, sen boshlig'ing yoki ustozingdan qilgan xatoying uchun tanbeh eshitib yurasan.

Indamaysan, jimsan, to'g'ri yo'lda maqsadlaring tomon ketaverasan. Lekin vaqti kelib yangi, o'zing olgan mashinangda, bitta mansab egasi bo'lib kelsang:

— Davralarda: «Ha, endi siz kattakonsizku, kuchayib ketgansizku, kibrsizku» degan gaplarni eshitasan va ichingda
I won in this life deb qo'yasan:)

© «Legal mind»

👉 @huquqiyformat

@huquqiyformat kanalida Oktyabr oyida eʼlon qilingan foydali postlar.

Yurisprudensiya talabalari uchun:

➡️ Evtanaziya nima ?!
➡️ Ginnesning rekordlar kitobiga kirgan yurist.
➡️ Konspiralogiya nima ?!
➡️ Ijtimoiy tarmoqlardagi huquqlarimiz.
➡️ Mashhur Siyosiy gʻoyalar.
➡️ Propaganda nima ?!
➡️ Eng ko‘p yuristga ega davlat qaysi ?!
➡️ Yuristlar qanday kiyinishi kerak ?!
➡️ Davlat ishi yoki xususiy sektor ?!
➡️ Byurokratiya nima ?!

Yurisprudensiya abituriyentlari uchun:

➡️ Huquqiy oilalar.
➡️ Oʻquv dastur (huquq)
➡️ Tavsiya etilgan 35 ta qonun hujjalari.
➡️ Maktablarda Huquq fani (1)
➡️ Oʻquv darsliklar (huquq).
➡️ Maktablarda Huquq fani (2)
➡️ 35 ta Qonun hujjatlarini toʻliq yodlash kerakmi ?!
➡️ Abituriyent Qonunlarni qanday oʻqishi kerak ?!
➡️ Qonunlarni soʻzma-so'z yodlash kerakmi ?!
➡️ Darsliklar asosiy manba boʻlib qolaveradi.
➡️ Abituriyentlar bilan Ovozli chat.

👉 @huquqiyformat

Kecha koʻpchilik soʻragan Yurisprudensiya abituriyentlari uchun kerakli manbalar:

1️⃣ Huquqshunoslik fanidan oʻquv dasturlari

2️⃣ Huquqshunoslik fanidan oʻquv darsliklar

3️⃣ Huquqshunoslik fanidan tavsiya etilgan qoʻshimcha 35 ta qonun hujjatlari.

Bu yilgi Yurisprudensiya abituriyentlari uchun shu 3 ta manbalardan ortiq narsa yoʻq. Abituriyentlarni ortiqcha maʼlumotlar bilan chalgʻitish kerak emas. Yaʼni abituriyent shu yerda keltirilgan manbalarni oʻzlashtirsa yetarli.

👉 @huquqiyformat

🎙 Ovozli chatimizni yakunladik.

👥 Ishtirok etgan barchaga rahmat.

💬 Suhbat boʻyicha oʻz fikrlaringizni shu post izohlar qismiga qoldirishingiz mumkin.

👉 @huquqiyformat

Ovoz eshitilmoqdami ?!