Tarix va Huquq

⚡️2025 йил “Атроф-муҳитни асраш ва “яшил” иқтисодиёт йили” деб эълон килинди.

Жазо тизими.
1 жарима
2 муаян хукукдан махрум килиш
3 мажбурий жамоат ишлари
4 ахлок тузатиш ишлари
5 хизмат буйича чеклаш
6 озодликни чеклаш
7 интизомий кисмга жунатиш
8 озодликдан махрум килиш
9 умрбод озодликдан махрум килиш

Hukumat isteʼfoga chiqdi.

Joriy yilning 19-noyabr kuni Vazirlar Mahkamasining tegishli qarori bilan amaldagi Hukumat yangi saylangan Oliy Majlis oldida vakolatlarini zimmasidan soqit qildi.

Oʻz navbatida, Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining tegishli Farmoniga asosan, amaldagi Vazirlar Mahkamasi Hukumat faoliyatida uzviylik va uzluksizlikni taʼminlash maqsadida yangi tarkibdagi Vazirlar Mahkamasi shakllantirilguniga qadar oʻz faoliyatini davom ettirib turishi maʼlum qilinadi.

➡️ Qonun, qaror, farmon va farmoyish: farqi nimada?

📊 "Normativ-huquqiy hujjat­lar to‘g‘risida”gi qonunga asosan, O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi va qonunlari, Oliy Maj­lis palatalarining qarorlari qonun hujjatlaridir. Prezident farmonlari va qarorlari, Vazirlar Mahkama­sining qarorlari, vazirliklar, dav­lat qo‘mitalari va idoralarning buyruqlari hamda qarorlari, mahal­liy davlat hokimiyati organlarining qarorlari qonunosti hujjatlaridir.

➡️ Qonun — inson, jamiyat va davlat manfaatlari nuqtai nazaridan eng muhim hisoblanadigan ijtimoiy munosabatlarni mustahkamlash, rivojlantirish va tartibga solish vositasi. Qonun davlat oliy vakillik organlarining eng yuqori kuchga ega boʻlgan hujjatidir. Qonun davlat huquq tizimining asosini tashkil qiladi, davlatning boshqa hamma organlarining normativ aktlariga nisbatan eng katta yuridik kuchga ega boʻladi.

➡️ Qaror — davlat organi yoki mansabdor shaxsning oʻz vakolati doirasida muayyan maqsadga erishish yoʻlida qabul qiladigan va biror oqibat keltirib chiqaradigan hujjati. Qaror, odatda, ijro etuvchi hokimiyat organi tomonidan qabul qilinib, u ana shu organning oʻz vazifalarini amalga oshirish vositalari va yoʻllarini nazarda tutgan boshqaruv vaziyatini tahlil etish hamda baholashga oid erki ifodasi hisoblanadi.

➡️ Farmon — muayyan mamlakatlarda davlat boshligi (Prezident) chiqaradigan muhim huquqiy hujjat. Farmon bilan, odatda, shaxslar yuksak lavozimga tayinlanadi va lavozimidan ozod qilinadi, favqulodda yoki harbiy holat tartibi joriy etiladi, orden va medallar bilan mukofotlash amalga oshiriladi, oliy harbiy va faxriy unvonlar beriladi, umumnormativ xususiyatga ega boʻlgan qarorlar rasmiylashtiriladi. Umumiy qoidaga koʻra, Farmon mazkur davlat konstitutsiyasi va qonunlariga zid boʻlmasligi kerak.

➡️ Farmoyish — boshqaruvga doir huquqiy hujjat; konstitutsiyaviy huquqda davlat boshligʻi va ijro etuvchi hokimiyat organlari tomonidan vakolatlari doirasida chiqariladi. Ijro etuvchi hokimiyat organining tez hal qilinishi kerak boʻlgan va boshqa joriy masalalariga oid qarori farmoyish shaklida chiqariladi.

🔝 Do'stlaringizga ham tarqating.
@huquq_vatarix

Qonunlarni darslik kabi oʻqimang.

Yurisprudensiya abituriyentlari uchun qoʻshimcha 35 ta qonun hujjati eʼlon qilingach, bu qonunlarni oʻrganish usuli juda koʻplab abituriyentlarni oʻylantirib qoʻydi. Ushbu qonunlarni darslik kabi oʻqish kerakmi yoki alohida usullar bilan oʻzlashtirish kerakmi ?! Bugun shu masalaga yuzlanamiz.

Qonunlarni darslik kabi oʻqish natija bermasligi mumkin. Chunki bu ikkisi bir-biridan farq qiladi:

Darsliklarda: Mualliflar tushuntirishlari, izohlari va misollari bilan to‘ldirilgan ilmiy yoki o‘quv xarakterdagi materiallarni taqdim etadi. Nazariy tushunchalar keng yoritiladi va murakkab mavzular soddalashtiriladi.

Qonunlarda: Qonunlar rasmiy hujjatlar bo‘lib, aniq qoidalar va majburiyatlarni belgilaydi. Ular yuridik tilda qisqa, rasmiy va aniq iboralar bilan yozilgan, izoh yoki misollar bo‘lmaydi.

Shu sababli bu ikkisini bir usulda oʻrganish, abituriyentga oʻzi kutgan natijani bera olmasligi mumkin.

Qonunlarni qanday oʻrganish lozim. Bu borada oʻzimning tavsiyalarimni aytib oʻtsam:

1. Qonunlarni qogʻozga chop ettirib oling.

Chunki abituriyentlar asosan kitobdan oʻqib oʻrganishgan. Qonunlar esa elektron holatda boʻladi. Ularni elektron holda oʻqish, oʻrganish sifatiga taʼsir etadi. Shu sababli 35 ta qonun hujjatining Konstitutsiya va Kodekslardan tashqari barchasini qogʻoz holatga keltirib oling.

2. Reja asosida oʻrganish.

Har kuni qancha va qaysi qonunni o‘rganish kerakligini belgilang. Bu stressni kamaytiradi va o‘z vaqtida tayyorlanishingizni ta’minlaydi.
Qonunlarni taqsimlab rejalab chiqing. Masalan har kuni 1 ta Qonunni oʻqing. Qonunlar tugagach yana shu tartibda qaytalang.

3. Qonunlar matnini qisqartiring va konspekt tuzing.

Muhim bandlar va asosiy qoidalarni ajratib yozing. Yoki marker bilan moddalar ichidagi muhim normalarni belgilab chiqing. Har bir qonundan faqat zarur qismni ajratib olish vaqtni tejaydi.

Konspektni vizual materiallar (sxema, jadval) bilan boyitish ma’lumotni yaxshi yodda qoldirishga yordam beradi.

4. Qonunlarni oʻquv darsliklarga bogʻlash esdan chiqmasin.

Qonunni oʻrganiyotganingizda bu qonun qaysi sinf Huquq darsligida va qaysi mavzuda tilga olinganini - qonunning oʻziga yozib qoʻying. Oʻquv darslikdagi mavzuni oʻqiyotganingizda ham shu mavzuga tegishli qonunga koʻz tashlashni unutmang.

5. Qonunlar mazmunini tushunishga harakat qiling.

Bu eng muhimi. Faqat yodlashga emas, tushunishga harakat qiling. Qonunlarning mantiqini va ularning o‘zaro bog‘liqligini tushunish test savollariga to‘g‘ri javob berishga yordam beradi. Moddalarni amaliy misollar bilan bog‘lang.