АНТИКОР

Ҳужжатлар билан танишиб чиқишни асоссиз равишда рад этиш

Фуқарога унинг ҳуқуқ ва манфаатларига дахлдор бўлган ҳужжатлар, қарорлар ва бошқа материаллар билан танишиб чиқиш имкониятини беришни асоссиз равишда рад этиш —мансабдор шахсларга базавий ҳисоблаш миқдорининг бир бараваридан икки бараваригача миқдорда жарима солишга сабаб бўлади.

МЖТК 44-модда.

@huquq_ustuvor

Бугун 3 декабрь халқаро юристлар куни экан. Шу муносабат билан устозларни ва ўзимни ҳам табриклайман.🤓🫡

Тергов судьялари учун синов йили

ЖПКга кўра, тергов жараёнида қамоққа олиш тарзидаги эҳтиёт чораси айбланувчи терговдан яширинганида, ушлаб турилган гумон қилинувчининг шахси аниқланмаганида, илгари қўлланилган эҳтиёт чораси бузилганида, ушлаб турилган гумон қилинувчи ёки айбланувчи Ўзбекистон Республикасида доимий яшаш жойига эга бўлмаганида ҳамда жиноят озодликдан маҳрум қилиш тариқасидаги жазони ўташ даврида содир этилганида, қўлланилиши мумкинлиги белгиланган.

❗Бироқ, амалиётда бутун Ўзбекистон бўйлаб иқтисодиёт ва зарар билан боғлиқ бўлган жиноятлар учун зарар қопланмаганлиги важи билан қамоққа олиш тарзидаги эҳтиёт чорасини тизимли равишда қўллаш тенденцияси шаклланган.

Зарар қопланмаганлиги сабабли қамоққа олиш тарзидаги эҳтиёт чорасини қўллаш асоси на ЖПК, на ЖК ва на бошқа қонун ҳужжатларида назарда тутилмаган.

Шунга кўра, масъуллар олдида бу бўйича 2 та йўл бор:

1) зарар қопланмаганлиги учун қамоққа олиш тарзидаги эҳтиёт чорасини қўллашни ЖПКга расмий равишда киритиш керак, шунда ҳеч қайси тараф бунга эътироз билдирмайди, ҳаммаси қонуний бўлади;

2) моддий зарар қопланмаганлиги сабабли қамоққа олиш тарзидаги эҳтиёт чорасини қўллашни рад қилиш, чунки амалиётда зарар билан боғлиқ жиноят ишлари бўйича қанча-қанчалаб ОҚЛОВ ҳукмлари чиқаётганини гувоҳи бўлаяпмиз.

Тергов судьяларидан ушбу масалалар юзасидан қарор қабул қилишда метин ирода ва юксак жасорат кутиб қоламиз, чунки 2025 йил улар учун оғир ва синовли келиши аниқ.

@huquq_ustuvor⚖

АҚШ ЖИНСИЙ ЖИНОЯТЛАРДА АЙБЛАНГАН АМАЛДОРЛАРГА НИСБАТАН САНКЦИЯЛАР КИРИТДИ

Гап «Хоразм иши» бўйича Урганчдаги болалар уйи тарбияланувчиларига нисбатан жинсий жиноят содир этганликда айбланганлар ҳақида кетмоқда.

АҚШ Молия вазирлигининг Хорижий активларни назорат қилиш бошқармаси (OFAC) Урганчдаги меҳрибонлик уйи тарбияланувчиларига нисбатан жинсий жиноятларда айбланган уч нафар Ўзбекистон собиқ амалдорига қарши санкциялар эълон қилди. Санкциялар 2 декабрь — Халқаро қулликка барҳам бериш кунида жорий қилинди.

Меҳрибонлик уйининг собиқ раҳбари Юлдуз Худайбергенова, шунингдек, Хоразм вилояти адлия бошқармасининг собиқ бошлиғи Ойбек Машарипов ва Янгиариқ тумани фавқулодда вазиятлар бошқармасининг собиқ бошлиғи Анвар Курязовлар «одам савдоси ва гендер зўравонлик, жумладан, давлат меҳрибонлик уйидаги болаларга нисбатан жисмоний ва жинсий зўравонлик»да айбланмоқда.

«Юлдуз Худайбергенова, Анвар Курязов ва Ойбек Машариповлар давлат хизматчиси бўлиб ишлаганларида мунтазам равишда жисмоний зўравонлик, жинсий зўравонлик ва болалар савдоси билан шуғулланган. Худайбергенова давлат меҳрибонлик уйи директори бўлиб турган вақтида камида уч нафар вояга етмаган қизни камида 10 ой давомида пул ва мол эвазига олти эркак билан жинсий алоқа қилишга мажбурлаган. У уларнинг итоаткорлигини таъминлаш учун жисмоний зўравонлик, таҳдид, очлик ва изоляциядан фойдаланган. Машарипов ва Курязов меҳрибонлик уйи учун „совға“ эвазига болалар билан жинсий алоқа қилишни талаб қилган ва шу мақсадда муассасага мунтазам ташриф буюрган», — дейилади хабарда.

Учаласи ҳам бутун дунё бўйлаб инсон ҳуқуқларининг жиддий бузилишига масъул шахсларни нишонга оладиган глобал Магнитский қонуни санкциялари рўйхатига киритилди.

Ушбу шахсларнинг АҚШда жойлашган ёки америкалик шахсларнинг назорати остидаги барча активлари ва мулкий манфаатлари музлатилади. Уларнинг улуши 50% ёки ундан юқори бўлган ҳар қандай компаниялар ҳам блокланиши мумкин.

Шу билан бирга, бу шахсларга АҚШ Давлат департаменти томонидан виза чекловлари қўйилди.

Россиялик ҳуқуқ маслаҳатчиси Сергей Магнитский номи билан аталган қонун 2012 йилда унинг тергов изоляторидаги ўлимига алоқадор шахсларни жазолаш учун қабул қилинган. Тўрт йил ўтгач, қонун «глобал» мақомини олди ва АҚШга бутун дунё бўйлаб инсон ҳуқуқларини бузувчилар ва коррупционерларга қарши виза ва молиявий чекловларни жорий этиш имконини берди.

Хоразм иши

Эслатиб ўтамиз, 2022 йил сентябрь ойида жиноят ишлари бўйича Хива тумани суди Юлдуз Худайбергеновани 5,5 йилга, Анвар Курязов ва Ойбек Машариповни эса 1,5 йилга озодликдан чеклашга ҳукм қилганди, бу фақат 22:00 дан 6:00 гача уйдан чиқишни, шунингдек, пробация органлари билан келишмаган ҳолда яшаш жойини ўзгартиришни тақиқлаш дегани.
Nemolchi.uz ўша йилнинг 31 март куни эълон қилган хабаридан кейин жамоатчилик меҳрибонлик уйи раҳбари минимум 10 ой давомида камида 3 нафар тарбияланувчининг жинсий алоқа хизматларини таклиф қилганидан хабар топди.
Оммавий норозиликдан сўнг иш қайта кўриб чиқиш учун қайтарилди.
Улар модданинг эски таҳририда назарда тутилган энг юқори жазони олди — 3 йил қамоқ. Айбланувчиларга нисбатан қўлланган «гаров» тарзидаги эҳтиёт чораси бекор қилинди, собиқ мансабдор шахслар суд залида қамоққа олинди.
Фаол Ирина Матвиенко моддалар малакаси бўйича савол берди ва жабрланган қизлар қарам ҳолатда бўлгани ва жинсий алоқага тўлиқ розилик бера олмаганини, шунинг учун айбланувчиларнинг хатти-ҳаракатлари «вояга етмаганларни жиноий тил бириктириб, гуруҳ бўлиб зўрлаш» сифатида квалификация қилиниши кераклигини таъкидлади. Бу айбловлар бўйича моддалар 15 йилгача қамоқ жазосини назарда тутади.
Бош прокурор ўринбосари Светлана Артикова меҳрибонлик уйи тарбияланувчилари билан жинсий алоқада бўлган собиқ амалдорларга нисбатан қўйилган айбловлар тўғри сараланганини айтди. Унинг сўзларига кўра, зўрлаш фактлари тасдиқланмаган.

@huquq_ustuvor⚖

Кўмир таъминотидаги талон-торожликлар фош этилди

Бош прокуратура ҳузуридаги Департаментнинг Наманган вилояти бошқармаси ва ДХХ ходимлари ҳамкорлигида ўтказилган терговга қадар текширувда “Кўмир таъминот” МЧЖнинг Наманган шаҳри кўмир омбори масъул шахслари куз-қиш мавсумида имтиёзли нархларда аҳолига етказиб бериш учун ажратилган умумий баҳоси 4,1 млрд сўмлик жами 13,3 минг тонна кўмирни бошқа шахсларга сотиб юбориб, талон-торож қилганликлари аниқланган.

Шу каби, Департаментнинг Хоразм вилояти бошқармаси ва ИИБ ходимлари ҳамкорлигида ўтказилган тезкор тадбирда эса “Кўмир таъминот” МЧЖнинг Боғот тумани кўмир омбори кассири С.К. ҳайдовчиси Э.О. ва омбор қоровули К.М. умумий баҳоси 85,5 млн сўмлик 276 тонна кўмирни омбордан яширинча олиб чиқиб, шундан 900 кг. кўмирни фуқаро М.Х.га 1 млн сўмга сотган вақтида ашёвий далиллар билан ушланганлар.

Шунингдек, ушбу кўмир омборида 345,8 тонна кўмир камомади аниқланган.

Департаментнинг Қорақалпоғистон Республикаси бошқармаси томонидан ўтказилган терговга қадар текширувда “И.Т.С.” МЧЖ масъул шахслари Тахтакўпир ва Шуманай туманларидаги ижтимоий соҳа объектларини иссиқлик энергияси билан узлуксиз таъминлаш мақсадида кўмир харид қилиш учун бюджетдан ажратилган 1,4 млрд сўм маблағларнинг 340,8 млн сўмини ўзлаштириш йўли билан талон-торож қилганликлари аниқланган.

Мазкур ҳолатлар юзасидан Жиноят кодексининг тегишли моддалари билан жиноят ишлари қўзғатилиб, тергов ҳаракатлари ўтказилмоқда.

@huquq_ustuvor⚖

Коррупция (пора олиш) ва фирибгарлик жиноятининг асосий фарқли жиҳатлари:

1) коррупция жиноятида субъект фақат мансабдор шахс бўлиши керак, фирибгарликда эса фарқи йўқ;

2) коррупцияда ўзининг ваколатига кирадиган масала юзасидан пул олса, фирибгарликда эса аксинча, ваколатига кирмайдиган масала юзасидан пул олинади;

3) коррупцияда пул маблағи давлат эгалигига ўтса, фирибгарликда эса пул эгасига қайтарилади;

4) коррупцияда жабрланувчи бўлмайди (давлат), фирибгарликда эса жабрланувчи бўлади;

5) коррупцияда зарар қопланган ёки йўқлигидан қатъий назар барибир (210-2, 210-3) қамоқ жазоси тайинланади, фирибгарликда эса зарар қопланса қамоқ билан боғлиқ бўлмаган жазо тайинланади;

6) коррупция жиноятлари прокуратура терговчилари томонидан тергов қилинади, фирибгарлик эса ИИО (ходим бн боғлиқ бўлса прокуратура) терговчилари томонидан тергов қилинади;

7) прокуратура, иио, суд ва бошқа ҲМҚО органлари мансабдор шахслари ваколат нуқтаи назаридан коррупция бўйича ҳам, фирибгарлик бўйича ҳам жавобгар бўлиши мумкин, адвокатлар эса коррупция жинояти субъекти бўлмайди; 😂

8) коррупцияда асосан масала ҳал қилинса, фирибгарликда ҳал қиламан деб алдайди (орасида мужиклари ҳам бор)

9) коррупцияда исботлаш учун объектив далил (пора предмети, аудио запис, видео запис ва ҳ.к) бўлиши шарт, фирибгарликда эса кайфиятга қараб 1 та гувоҳ тасдиқласа ҳам бўлаверади;

10) коррупция жиноятини фош этишда асосан актив "аризачи"лар бўлса, пассив терговчилар ҳисобланади, фирибгарликда эса актив терговчилар, пассив жабрланувчилар бўлади.

Рўйхатни давом эттиришингиз мумкин.

@huquq_ustuvor⚖

"Р Я Д О В О Й"

Энг катта ваколат вақти ва жойи келганда биласизларми кимда?
Бу рядовойда.

Мисол учун, бир шахс қамалди. Ана шу вақтдан бошлаб қамалган инсон судья бўладими, прокурор бўладими, терговчи бўладими ёки опер бўладими, унинг даражаси генерал бўладими ёки маршал бўладими фарқи йўқ, рядовойга бўйсунади. Рядовой ўтир деса ўтиради, тургин деса туради. Қизиқ-а?

P.S. Бу худди сичқон мушукдан, мушук итдан, ит филдан, фил сичқондан қўрққандек гап.

@huquq_ustuvor⚖

❗"ОПЕР" КИМ?

1) топшириқ турига қараб йўқдан бор қиладиган СЕҲРГАР;

2) жиноят очилмаса, жиноятчини нольдан ясайдиган ИХТИРОЧИ;

3) жиноятлар кўпайиб кетса жиноятни камайтирадиган "СУПЕРМЕН";

4) қидирувдагилар қаердалигини олдиндан башорат қиладиган КОҲИН;

5) тергов ва суддан яшириниб юрганларни мажбурий келтирадиган СОҚЧИ;

6) Эри йўқ бева аёлларга ЙЎЛБОШЧИ;

7) соқолларини олмасдан юрадиган "МУЛЛА";

8) аслида яндекс таксичидан ҳам кам пул топадиган "БОЙВАЧЧА";

9) формани фақатгина расмга тушиш учун киядиган "ИЖАРАЧИ";

10) ЖК ва ЖПКни ҳалигача тушунмайдиган "ИККИЧИ";

11) уйқу нималигини чиндан ҳам унутган ҳақиқий "ЛУНАТИК";

12) ўзи бургадек бўлсада, қамаласан деб девни духини олган "ВОР В ЗАКОНЕ";

13) раҳбари сўраб қолса, тунги клубда ўтирганда ҳам ишда эканлигини исботловчи "АКТЁР";

14) аксарият ҳолларда ҳақиқий ҳолатни билмаса ҳам "бизда маълумотлар бор" жумласини кўп ишлатувчи "АЙЁР".

@huquq_ustuvor⚖

Молиявий муаммолар ёки шерикчилик масалаларида ҳакамлик қилишимни сўраб туришади. Шунда мени бир вазият жуда қийнайди.

Шериклардан бири албатта ҳақ, наригиси ноҳақ бўлади. Масалага аниқлик киритилиб, шаръан ноҳақ бўлган томонни билганингиздан кейин, улар ўртасида ҳукмни айтишингиз керак.

Аммо ноҳақ томон молиявий зарар кўраётгани учун охирги қарорни айтиш, унинг мўлтираб турган юзига боқиш ва қарордан ҳолати ўзгаришини кўриш мен учун жуда ҳам оғир. Жуда ҳам оғир.

Камига бундай қарорнинг охиратдаги масъулияти жуда улкан экани ёдда тургани учун, аксар ҳолатда бундай ҳакамлик ёки масалага жавоб беришдан ўзимни олиб қочаман.

Бундай изтироб ва оғриқни танамда ҳис қилганим учун судлар (маҳкамалар)да ишлаётган айрим судья (ҳакам)ларнинг бамайлихотир ноҳақ ҳукм чиқаришини ҳеч ҳазм қила олмайман. Бунинг устига ҳукм бир инсон умрининг ҳазон бўлишига сабаб бўлса, бундай судьядан қаттиқ нафратланаман.

Менимча ҳамма нафратланади. Қани энди иш нафратлар тўлқинига дучор бўлиш билан тугаса эди. Эрта кун - Қиёматда очиладиган Маҳкамада жавобгар ҳолда туриб беришга кимнинг журъати ва кучи етади?!!

Ҳадиси шарифларда келади:

"Қозилар уч бўлади. Иккиси дўзахда, бири жаннатда. Бир қози ноҳақ ҳукм қилади ва буни ўзи билади. Шуниси дўзахда. Яна бир қози билмайди (илмсизлиги туфайли ноҳақ ҳукм қилганини англамайди) ва одамлар ҳуқуқини поймол қилади. Бу ҳам дўзахда. Бир қози ҳақ ҳукм қилади. Буниси эса жаннатда".
(Имом Абу Довуд ривояти).

"Ким қозилик мансабига ўтирса, аниқ пичоқсиз сўйилибди".
(Имом Абу Довуд ривояти)

@huquq_ustuvor⚖