eMaktab.uz

Декретга кетган ўқитувчининг дарс соатлари тариф асосида берилганда устама тўланадими?

Савол:

Ассалому-алайкум мен олий тоифали физика укитувчисиман менга йил бошида директор жамгармасидан 35% устама белгиланган шеригим ноябр ойида декретга чикди ,дарслари менга колди 3 ой соатбай утдим ,феврал ойидан менга тарификатсия булди лекин шу дарслар учун устама туламаяпти шу тугрими?

ЖАВОБ:

❌ Йўқ бу нотўғри.

✅ Сиз бу ҳолатда тарификация асосида берилган дарсларга мутаносиб равишда устама олишингиз лозим.

1⃣ Биринчидан, Янги таҳрирдаги Меҳнат кодекси 244-моддасида иш берувчининг ўз молиявий аҳволидан қатъи назар, қонунчиликда, меҳнат ҳақидаги бошқа ҳуқуқий ҳужжатларда, меҳнат шартномасида белгиланган меҳнатга ҳақ тўлаш шартларига мувофиқ ходимлар томонидан бажарилган иш учун ҳақ тўлашни амалга ошириш мажбуриятини мустаҳкамлаб қўйиш кафолатланади.

Ушбу модданинг мазмунига кўра ходим ўзининг бажарган иши учун иш берувчининг молиявий ҳолатидан қатъий назар ҳақ олиши лозим. Бунда қонун чиқарувчи “бажарган иши” тушунчаси қўллаш орқали ходимнинг меҳнат шартномасида ёки лавозим йўриқномасида белгиланган ишни назарда тутган деб ҳисоблашимиз мумкин.

2⃣ Иккинчидан, Вазирлар Маҳкамасининг 275-сонли қарори билан тасдиқланган “Халқ таълими ходимлари меҳнатига ҳақ тўлаш тўғрисида”ги низомнинг 21-бандига мувофиқ педагог ходимларга қонунчилик ҳужжатларида белгиланган устамалар, шу жумладан мавжуд сертификатлари учун тўланадиган устамалар, тарификация рўйхатида ажратилган дарс соатларига (ўқитувчининг тариф ставкасига) мутаносиб равишда тўлаб берилади.

Энди қаранг! Янги МК 320-моддасига биноан иш берувчи ходимни меҳнат қилиш имкониятидан ғайриқонуний равишда маҳрум этишнинг барча ҳолларида у олмаган иш ҳақининг ўрнини унга қоплаши шарт.

❗️Бу ҳолатда сиз туман адлия бўлимига мурожаат қилиб, шеригингизнинг дарслари сизга тариф қилган вақтдан бошлаб устамани ундиришда амалий ёрдам сўрашингиз мумкин.

eMaktabuz
📙https://t.me/kundalikbuxoro
📗https://t.me/emaktabuz

Декретга кетган ўқитувчининг дарслари соатбай асосда бериладими?

Савол:

Assalomu alaykum! Men Texnalogik taʼlim yoʻnalishini 5-kurs (sirtqi) taʼlimda oʻqiyman va ishlayman. Tasviriy sanʼat va chizmachilik oʻqituvchisi oʻrindosh boʻlib ishlaydi ekan. Hozirgi kunda Dekret taʼtiliga chiqqanligi sababli menga buyruq chiqargan edi. Menga Chasavoy qilib ish haqqi ishlapti. Endi bu buyruqqa notoʻgʻri xulosa bergan deb MMIBDOʻ menga tel qilib oʻyligimni qaytarvolish haqida ogohlantirdi. Tasviriy sanʼat menga taʼrif qilsa boʻladimi menga qonuniy yoʻl koʻrsating. Javob uchun rahmat

ЖАВОБ:

Аслида Вазирлар Маҳкамасининг 2005 йил 21 декабрдаги 275-сон қарорига 3-иловада тасдиқланган Халқ таълими ходимлари меҳнатига ҳақ тўлаш тўғрисидаги Низом 12-бандига кўра кетма-кет икки ойдан ортиқ бўлмаган даврда касаллик ёки бошқа сабаблар билан ишда бўлмаган ходимларнинг ўрнини босиш тартибида ишлаб берилган соатлар учун ҳақ тўлашда соатбай ҳақ тўлаш қоидалари қўлланилади.

Меҳнат кодексининг 404-моддасига биноан ҳомиладорлик ва туғиш таътили 126 кун (4 ойдан кўпроқ) этиб белгиланган.

❗️Шундай экан, сиздаги ҳолатда декретга кетган ходимнинг дарслари соатбай ҳақ тўлаш асосида эмас, “Умумтаълим муассасаларида синфларни комплектлаш ҳамда тарификация рўйхатларини шакллантириш тартиби тўғрисида”ги низомга (рўйхат рақами 3271) мувофиқ тариф асосида тақсимланиши керак.

🙅‍♂ Шунингдек, сизга тўланган иш ҳақи қайтариб олинмайди.

Меҳнат кодекси 269-моддасига асосан ходимга ортиқча тўланган иш ҳақи (шу жумладан меҳнат тўғрисидаги қонунчилик ёки меҳнат ҳақидаги бошқа ҳуқуқий ҳужжатлар нотўғри қўлланилганда) ундан ундирилиши мумкин эмас. Ушбу норманинг мазмунига кўра ҳисоб-китобда бўлган техник хатолик оқибатида тўланган ортиқча иш ҳақи қайтариб олиниши мумкинлиги белгиланган.

💁‍♂ Мисол учун сизга 900.000 сўм иш ҳақи ёзилиши керак эди, лекин бехгалтериядаги хатолик туфайли сизга 990.000 сўм иш ҳақи чиқди. Шу ҳолатда сиз ортиқча тўланган 90.000 сўмни қайтаришингиз лозим. Лекин иш берувчи ўз ихтиёри билан тўлаган, шунингдек қонунни нотўғри қўлланиш оқибатида тўланган ортиқча иш ҳақи қайта ундирилиши мумкин эмас.

Энди қаранг! Фуқаролик кодексининг 1023-моддасига асосан қонунчиликда ёки битимда белгиланган асосларсиз бошқа шахс (жабрланувчи)нинг ҳисобидан мол-мулкни эгаллаб олган ёки тежаб қолган шахс (қўлга киритувчи) асоссиз эгаллаб олинган ёки тежаб қолинган мол-мулкни (асоссиз орттирилган бойликни) жабрланувчига қайтариб бериши шарт.

✅ Қоиданинг мазмунига кўра агар бу пул сизга асоссиз ёки қонунчиликка зид ҳолатда тўланган бўлса, уни қайтаришингиз керак.

❗️Бироқ ФК 1030-моддасига асосан иш ҳақи ва унга тенглаштирилган тўловлар, пенсиялар, нафақалар, стипендиялар, ҳаёт ёки соғлиққа етказилган зарар товони, алиментлар ва фуқарога турмуш кечириш воситаси сифатида берилган бошқа пул маблағлари, унинг томонидан виждонсизлик қилинмаганда ва ҳисоб-китобда хатолар бўлмаганда асоссиз орттирилган бойлик сифатида қайтариб берилмайди.

eMaktabuz
📙https://t.me/kundalikbuxoro
📗https://t.me/emaktabuz

Баҳоларни ўз вақтида қўймайдиган ўқитувчиларга қандай чора кўриш мумкин?

Савол:

Assalomu aleykum. Men ingliz tili fani o'qituvchisiman. 6 A sinfidan Bsb 3 ni oldim. Lekin baholarni 17 kun kechigib qo'ydim. Va buning uchun zavuchim tushuntirish xatini yozdirdi. Boshqa takrorlanmaydi agarda takrorlansa chora ko'rilishiga roziman deb yozdim. Menga og'zaki holda oyligingnan ushlayman dedi. Men 200 mingdan ushlanadi deb o'ylab xo'p dedim. Lekin 500 ming ushlangan. Shu to'g'rimi? Oldinnan raxmat

ЖАВОБ:

Интизомий таъсир чораси ходим ҳақиқатда ўз меҳнат мажбуриятларини бажармаганда қўлланилади.

Меҳнат кодексининг 313-моддаси учинчи қисмида интизомий жазо чорасини қўллашда содир этилган қилмишнинг оғир-енгиллиги, унинг содир этилиши ҳолатлари, ходимнинг аввалги иши ва хулқ-атвори ҳисобга олиниши белгиланган.

❗️Шунга кўра сиздаги ҳолатда баҳоларнинг ўз вақтида қўйилмаслиги, бу меҳнат интизомини бузиш ҳисобланиши мумкин.

Бунда Меҳнат кодексининг 312-моддасига мувофиқ меҳнат интизомини бузганлиги учун иш берувчи ходимга қуйидаги интизомий жазо чораларини қўллашга ҳақли:

1) ҳайфсан;
2) ўртача ойлик иш ҳақининг ўттиз фоизидан кўп бўлмаган миқдорда жарима. Ички меҳнат тартиби қоидаларида ходимга ўртача ойлик иш ҳақининг эллик фоизидан кўп бўлмаган миқдорда жарима солиниши ҳоллари назарда тутилиши мумкин.
3) меҳнат шартномасини бекор қилиш.

☝️Ушбу қоиданинг мазмунига кўра ходим меҳнат интизомини бузганда унга юқоридаги таъсир чораларидан бири қўлланилади. Бунда ходим содир этган қилмиш учун фақат битта интизомий таъсир чораси қўллаши мумкин.

💁‍♂ Айтиш керакки, бунда ходимга юқоридаги интизомий таъсир чоралари навбатма-навбат қўлланилмайди. Меҳнат интизомини бузишнинг даражасига қараб иш берувчи юқоридаги чоралардан бирини танлашга ҳақли.

Ундан ташқари ходим бундай ҳолатда биринчи марта огоҳлантирилиши талаб этилмайди. Шундай экан бу ҳолатда сизлар ҳам юқоридаги қоидалардан бирини танлашингиз мумкин. Бунда ушбу кодекс 313-моддаси қоидаларига риоя қилиш талаб этилади.

Яъни иш берувчи ходимдан интизомий жазо чораси қўлланилгунига қадар ёзма тушунтиришни талаб қилиши, шу жумладан, агар интизомий қилмиш хизмат текшируви натижаларига кўра аниқланган бўлса, талаб қилиши шарт.

Ходимнинг ёзма тушунтириш тақдим этишни рад этганлиги интизомий жазо чораси қўлланилиши учун монелик қилмайди ва ҳозир бўлган гувоҳлар кўрсатилган ҳолда далолатнома билан расмийлаштирилади.

Қоиданинг мазмунига кўра сиздан биринчи галда тушунтириш хати олиш керак. Агар сиз тушунтириш хати ёзишдан бош тортсангизгина ҳолат бўйича далолатнома расмийлаштиирлиши керак.

Шундан сўнг иш берувчининг ходимга нисбатан интизомий жазо чорасини қўллаш тўғрисидаги буйруғи қабул қилинган кундан эътиборан уч иш куни ичида, ходим ишда бўлмаган вақт ҳисобга олинмасдан, унга жазонинг сабаблари кўрсатилган ҳолда имзо қўйдириб эълон қилинади.

‼️Агар бу қоидаларга риоя қилинмаган бўлса, унда интизомий таъсир чораси нотўғри қўлланилган. Бунда сиз туман адлия бўлимига шикоят қилишингиз мумкин.

eMaktabuz
📙https://t.me/kundalikbuxoro
📗https://t.me/emaktabuz

Ногиронлиги бўлган шахсларнинг фарзандларига боғча пули учун имтиёз борми?

Савол:

Ассалому алайкум.Менинг саволим шундай, Келиним бахтсиз ходиса туфайли 1-гурух ногирони булиб колди. Фарзанди болалар богчасига боради. Шунга онаси ногиронлиги шахс булганлиги сабабли.фарзандига богча бадал пулидан озод киладиган имтиёз борми?. Олдиндан рахмат.

ЖАВОБ:

Мактабгача таълим ташкилотлари ва мактаб-интернатлардаги болалар таъминотига ҳақ тўлаш тартиби тўғрисидаги Низом (рўйхат рақами 2821) 19-бандига кўра мактабгача таълим ташкилотларидаги (мактаб-интернатлардаги) болалар умумий сонининг 15 фоизи доирасида «Ижтимоий ҳимоя ягона реестри» ахборот тизими орқали кам таъминланган деб эътироф этилган оилалар фарзандлари тўловдан озод қилинади.

Бунда, биринчи навбатда ота-оналаридан бири ёки иккаласи I ёхуд II гуруҳ ногиронлиги бўлган кам таъминланган оила фарзандларига, шунингдек, ўртача ойлик жами даромади энг паст даражада бўлган кам таъминланган оила фарзандларига имтиёз берилади.

💁‍♂ Шунга кўра келинингиз ҳам кам таъминланган оила рўйхатига киритилган бўлса, ушбу имтиёз тақдим этилади.

Бунда низом 20-бандига мувофиқ тўловдан озод қилинадиган болалар рўйхати кам таъминланган оилаларнинг фарзандлари учун «Ижтимоий ҳимоя ягона реестри» ахборот тизими орқали берилган оила кам таъминланган деб эътироф этилганлиги тўғрисидаги маълумотнома асосида шакллантирилади.

✅ Мазкур маълумотнома эса ДМТТ томонидан «Электрон ҳукумат» тизими идоралараро интеграциялашув платформаси орқали сўраб олинади.

eMaktabuz
📙https://t.me/kundalikbuxoro
📗https://t.me/emaktabuz