Qonun oldidaQonun darvozasi oldida soqchi turadi. Arzgo‘y kelib, undan Qonun qasriga o‘tkazib yuborishini iltimos qiladi. Soqchi esa ayni paytda uni ichkariga o‘tkazib yuborishi mumkin emasligini aytadi. Arzgo‘y biroz o‘yga botib, yana iltimos qiladiki, bu yerga keyinchalik kirsa bo‘ladimi? "Mumkin, deb javob qiladi soqchi, ammo hozir kirish mumkin emas". Baxtga qarshi Qonun darvozasi hamisha bo‘lganidek, ochiq, soqchi ham bir chetda turar, Qonun qasri ichkarisiga ko‘z tashlash uchun arzgo‘y esa egilib-bukilib o‘lib-tirilib yotadi. Buni ko‘rib turgan soqchi miyig‘ida kulib shunday deydi: "Agar sen shunchalik sabrsiz bo‘lsang, taqiqlashimga quloq solmasdan ichkariga kirishga bir urinib ko‘rchi. Faqat shuni yaxshi bilib qo‘y: kuch-quvvatim ichimga sig‘may turibdi. Holbuki, bu yerdagi soqchilarning eng nimjoni bo‘lsam kerak. Ichkarida, xonadan xonaga o‘tishda soqchi shunday udaburonlari turadiki, bir-biridan zo‘ravon. Ulardan uchinchisini tasavvur qilmoq men uchun dahshat". Arzgo‘y bunaqa to‘siqlar bo‘lishini kutmagan, axir u Qonun qasri hamma vaqt hamma uchun ochiq bo‘lishi kerak, unga hamma kirishi mumkin deb o‘ylagan edida: biroq bu yerda soqchining haybatli og‘ir po‘stiniga, yapasqi burniga, uzun, yog‘li quloq, qora mo‘g‘ulcha soqoliga razm solar ekan, ichkariga kirishiga izn berilguncha, yaxshisi kutgan ma’qul, degan qarorga keladi. Soqchi unga kursicha keltirib berib, kirish tomoniga o‘tirib turishiga ruxsat beradi. Arzgo‘y unda kunlab o‘tiradi, yillab kutadi. U ichkariga kirish uchun muttasil intilib, tinimsiz savollari bilan soqchining joniga tegib ketadi. Ba’zida soqchi undan qayerda tug‘ilgan va shunga o‘xshash ko‘pdan-ko‘p ma’lumotlarni tergaganday qilib so‘raydi, ammo oliymaqom janob kabi arzgo‘yning savollarini javobsiz qoldirib, suhbat oxirida doim uni ichkariga kiritish mumkin emas, degan gapni takrorlaydi. Bor-budini o‘zi bilan olib kelgan arzgo‘y hammasini, hatto ularning eng qimmatbaholarini soqchini o‘z tomoniga og‘dirib olish uchun unga tuhfa etadi. Soqchi bularning barini qo‘sh-qo‘llab oladi, biroq mana bu gapni qistirib qo‘yadi. "Bularingni olaman, ammo sen bu biron narsani yengillashtiradi degan xayolga borib yurma". Yillar o‘tsada, arzgo‘yning soqchidan imdod kutish ilinji o‘zgarmaydi. U yana boshqa soqchilar borligi, bu Qonun qasriga kirishga to‘sqinlik qiladiganlarning bor-yo‘g‘i birinchisi ekanligini butunlay unutadi. Dastlabki yillar o‘zining omadsizligini baralla arz-dod qilib yuradi, ammo keyinchalik qarilik kelgan sari o‘zicha ming‘illab qo‘yadigan bo‘ladi, xolos. U oxiri go‘dakdek bo‘lib qolib, uzoq yillar Qonun qasri og‘zida o‘tirib, soqchini shunchalik darajada sinchiklab o‘rganganidan jun yoqasi ichida nechta burga o‘rmalab yurganigacha biladi, hatto mana shu burgachalardan soqchini avrab berishni o‘tinib so‘raydi. Uning ko‘zlariga chiroq nuri tushib qamashganda, atrofiga qorong‘ilik tushdimi yoki ko‘rish qobiliyati uni aldayaptimi, hatto shuni anglay olmay qoladi. Biroq bu zulmatda u endi Qonun qasri darvozasidan hech o‘chmaydigan ziyo taralib turganligini aniq ko‘radi. Xuddi shunday hayoti nihoyasiga yetib keladi. O‘lim oldidan hamma, u uzoq yillar sinovdan o‘tkazgan jami o‘y-fikrlari bitta savolga javob olishga qaratilgan esada, ammo bu savolni shu paytgacha biron marta bo‘lsin soqchiga berib ko‘rmagan edi. U soqchini imlab oldiga chaqiradi, uning qaddi-qomati allaqachon bukchayib, joyidan qimirlashi hech mumkin emas. Natijada endi soqchining o‘zi juda ham egilishiga to‘g‘ri keladi chunki o‘zining bo‘yiga solishtirganda bukilib qolgan arzgo‘yniki jimjiloqday keladi. "Sen yana nimani bilishni istaysan? surishtiradi undan soqchi, ochofatning o‘ziginasisanda, o‘ziyam!" "Aftidan, hamma shunday, lekin o‘tgan bu uzoq yillar davomida birontasi ichkariga kiritishlarini menday astoydil talab qildimi?" Soqchi ko‘radiki, gunohkor bu kimsa juda ham haddan oshib ketdi, shu bois u javobni qulog‘iga ilib olsin deb butun kuchi bilan qichqirib deydi: "Hech kimga bu yerdan kirishga ruxsat yo‘q, bu darvoza birgina sen uchun belgilangan edi! Endi borib uni yopib qo‘yaman".
©
Frans Kafka@doston_chustiy
