Dori vositalariga bog‘liq ginekomastiya: Asosiy dori vositalari va mexanizmlari
Ginekomastiya erkaklarda ko‘krak to‘qimalarining kattalashishi bo‘lib, odatda estrogen va androgenlar o‘rtasidagi muvozanatning buzilishi tufayli yuzaga keladi. Ba'zi dori vositalari ushbu muvozanatga ta'sir o‘tkazib, ginekomastiya rivojlanishiga olib kelishi mumkin. Quyida ginekomastiyani keltirib chiqaradigan asosiy dori vositalari va ularning ta'sir mexanizmlari keltirilgan.
Mexanizm: Erkaklar ko‘krak to‘qimasida kanal epitelial giperplaziyasini bevosita rag‘batlantiradi va ginekomastiyaga olib keladi.
Misollar: Flutamid, Bikalutamid
Mexanizm: Testosteron retseptorlariga raqobatli ingibitsiya orqali ta'sir ko‘rsatadi, androgenlarning ta'sirini kamaytiradi va estrogenlarning ustun bo‘lishiga olib keladi, bu esa ginekomastiyani rivojlantiradi.
Misol: Finasterid
Mexanizm: Testosteronni dihidrotestosteronga (DHT) aylanishini oldini oladi, bu androgen ta'sirini pasaytiradi va estrogen ta'sirini kuchaytiradi.
Mexanizm: Testosteron sintezini va androgen retseptorlarini bloklaydi, bu esa androgen ta'sirini kamaytiradi va estrogenik ta'sirni kuchaytiradi.
Mexanizm: Steroid gormonlar sintezini ingibitsiya qiladi, asosan androgenlarni kamaytirib, estrogen/testosteron nisbatini oshiradi.
Mexanizm: Androgen retseptorlarini bloklaydi va estrogen ta'sirining ustun bo‘lishiga olib keladi, bu esa ginekomastiyani rivojlanishiga sabab bo‘ladi.
Mexanizm: Ba'zi androgenga taalluqli moddalar aromatizatsiya jarayonida estrogenga aylantiriladi, bu esa estrogen/testosteron nisbatini oshiradi va ginekomastiyaga sabab bo‘lishi mumkin.
Xulosa
Estrogen/testosteron nisbatini o‘zgartiruvchi dori vositalari, xususan, androgen ta'sirini kamaytiruvchi yoki estrogen miqdorini oshiruvchi vositalar ginekomastiya bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin. Antiandrogenlar, 5-alfa reduktaza ingibitorlari va steroid sinteziga ta'sir qiluvchi dori vositalarini buyurishda bu xavfni hisobga olish kerak.
@Space_Med
Kirish
Ginekomastiya erkaklarda ko‘krak to‘qimalarining kattalashishi bo‘lib, odatda estrogen va androgenlar o‘rtasidagi muvozanatning buzilishi tufayli yuzaga keladi. Ba'zi dori vositalari ushbu muvozanatga ta'sir o‘tkazib, ginekomastiya rivojlanishiga olib kelishi mumkin. Quyida ginekomastiyani keltirib chiqaradigan asosiy dori vositalari va ularning ta'sir mexanizmlari keltirilgan.
1. Estrogenlar
Mexanizm: Erkaklar ko‘krak to‘qimasida kanal epitelial giperplaziyasini bevosita rag‘batlantiradi va ginekomastiyaga olib keladi.
2. Antiandrogenlar
Misollar: Flutamid, Bikalutamid
Mexanizm: Testosteron retseptorlariga raqobatli ingibitsiya orqali ta'sir ko‘rsatadi, androgenlarning ta'sirini kamaytiradi va estrogenlarning ustun bo‘lishiga olib keladi, bu esa ginekomastiyani rivojlantiradi.
3. 5-Alfa Reduktaza Ingibitorlari
Misol: Finasterid
Mexanizm: Testosteronni dihidrotestosteronga (DHT) aylanishini oldini oladi, bu androgen ta'sirini pasaytiradi va estrogen ta'sirini kuchaytiradi.
4. Spironolakton
Mexanizm: Testosteron sintezini va androgen retseptorlarini bloklaydi, bu esa androgen ta'sirini kamaytiradi va estrogenik ta'sirni kuchaytiradi.
5. Ketokonazol
Mexanizm: Steroid gormonlar sintezini ingibitsiya qiladi, asosan androgenlarni kamaytirib, estrogen/testosteron nisbatini oshiradi.
6. Simetidin
Mexanizm: Androgen retseptorlarini bloklaydi va estrogen ta'sirining ustun bo‘lishiga olib keladi, bu esa ginekomastiyani rivojlanishiga sabab bo‘ladi.
7. Anabolik Steroidlar
Mexanizm: Ba'zi androgenga taalluqli moddalar aromatizatsiya jarayonida estrogenga aylantiriladi, bu esa estrogen/testosteron nisbatini oshiradi va ginekomastiyaga sabab bo‘lishi mumkin.
Xulosa
Estrogen/testosteron nisbatini o‘zgartiruvchi dori vositalari, xususan, androgen ta'sirini kamaytiruvchi yoki estrogen miqdorini oshiruvchi vositalar ginekomastiya bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin. Antiandrogenlar, 5-alfa reduktaza ingibitorlari va steroid sinteziga ta'sir qiluvchi dori vositalarini buyurishda bu xavfni hisobga olish kerak.
@Space_Med