Sirdaryo viloyat sanitariya-epidemiologik osoyishtalik va jamoat salomatligi boshqarmasi| Rasmiy kanal

⚡️OIVsiz yashash o‘z qo‘lingizda!

Bugungi kunda OIV infeksiyasi yer yuzining barcha mamlakatlariga tarqalgan, shu jumladan O‘zbekistonda ham bu kasallik 1987-yildan boshlab, dastlab xorijlik fuqarolar orasida keyinchalik mahalliy aholi qayd qilindi. Hozirgi kunda respublikamizning 25 yoshdan 45 yoshgacha bo‘lgan aholisida kasallanish holatlari ko‘proq aniqlanmoqda.

❌ OIV - odam organizmidagi immunitet tanqisligini keltirib chiqaruvchi virus. Asosan odamning immunitet (kasalliklarga qarshi himoya) tizimiga ta’sir qiladi. OIV infeksiyasi - inson organizmiga tushgan virus keltirib chiqaradigan kasallik. Bu davrda inson virus tashuvchi hisoblanadi.

🔹Kasallik asosan 3 xil yo‘l bilan yuqadi.

1. Jinsiy aloqa yo‘li - tartibsiz jinsiy ha

yot kechiruvchi shaxslar orasida ko‘proq uchraydi.

2. Parenteral yo‘l - bu OIV infeksiyasining qon orqali yuqishidir. Kasallikning qon orqali yuqishida giyohvand moddalarni ineksiya yo‘li bilan qabul qilishda, bemorlarni davolash jarayonida zararsizlantirilmagan asbob-anjom, shpris va ignalardan foydalanganda, OIV infeksiyasi bilan zararlangan qon quyilganda, soch-soqol, manikyur, pedikyur ishlari to‘liq zararsizlantirilmagan asboblardan foydalanganda yuqishi mumkin.

3. Vertikal yuqish yo‘li - virus bilan kasallangan ayoldan homiladorlik davrida yoki tug‘ruq jarayonida onadan bolaga o‘tadi.

🔹Kasallik quyidagi hollarda yuqmaydi:

➖

jarohatlanmagan teri orqali;

➖bitta idishdan ovqat yeyilganda;

➖qo‘l berib ko‘rishganda, quchoqlashganda;

➖ havzalar va hojatxonadan foydalanganda;

➖ qon so‘ruvchi hasharotlar (chivin, bit, kana va boshqa) chaqqanda;

➖havo orqali muloqot paytida.

‼️Shu sababli kasallikni oldini olish choralarini ko‘rish zarurdir. Bu borada aholining barcha qatlami o‘rtasida, ayniqsa yoshlar orasida, sog‘lom turmush tarzini targ‘ib qilish, tartibsiz va himoyalanmagan jinsiy aloqadan saqlanish, tibbiy muolaja olayotganda tibbiy anjomlarning zararsizlantirilganligiga ishonch hosil qilish, maishiy xizmatdan foydalanayotganda (soch va soqol oldirayotganda, manikyur, pedikyur, tatuaj) xizmatda foydalanilayotgan asboblarning gigiyenik tozaligiga e’tibor qaratish orqali OIV infeksiyasining yuqishini oldini olishga erishish mumkin.

Telegram| Instagram| Facebook| YouTube

Korrupsiyaga qarshi kurashish agentligi direktorining “Mavjud manfaatlar to‘qnashuvi to‘g‘risidagi xabarnoma, ehtimoliy manfaatlar to‘qnashuvi to‘g‘risidagi deklaratsiyalar va manfaatlar to‘qnashuvini hisobga olish reyestrining namunaviy shakllarini tasdiqlash haqida”gi buyrug‘i tasdiqlandi.

Buyruq ilovasiga muvofiq, davlat organlari yoki boshqa tashkilotlarda quyidagi namunaviy shakllar asosida hujjatlar to‘ldiriladi va yuritiladi:

- Mavjud manfaatlar to‘qnashuvi to‘g‘risidagi xabarnoma;

- Xodimning ehtimoliy manfaatlar to‘qnashuvi to‘g‘risidagi deklaratsiyasi;

- Aloqador shaxslarning ehtimoliy manfaatlar to‘qnashuvi to‘g‘risidagi deklaratsiyasi;

Manfaatlar to‘qnashuvini hisobga olish reyestri:

- Mavjud manfaatlar to‘qnashuvi to‘g‘risidagi xabarnoma davlat organining yoki boshqa tashkilotning xodimida manfaatlar to‘qnashuvi holati vujudga kelganda ushbu xodim tomonidan;

- Ehtimoliy manfaatlar to‘qnashuvi to‘g‘risidagi deklaratsiya xodim ishga qabul qilinayotganda, boshqa ishga o‘tkazilayotganda va yil yakuniga ko‘ra xodim tomonidan;

- Aloqador shaxslarning ehtimoliy manfaatlar to‘qnashuvi to‘g‘risidagi deklaratsiya xodimga aloqador shaxslar tomonidan to‘ldiriladi.

Mavjud va ehtimoliy manfaatlar to‘qnashuvi Manfaatlar to‘qnashuvini hisobga olish reyestriga kiritiladi.

Ushbu namunaviy shakllar davlat organlari yoki boshqa tashkilotlarda manfaatlar to'qnashuviga oid yuqoridagi hujjatlarning to‘ldirilishi va yuritilishi bo‘yicha bir xil yondashuv va amaliyotni joriy etishni ko‘zda tutadi.

Mazkur buyruq joriy yilning 6-dekabr sanasidan eʼtiboran kuchga kiradi.

Telegram| Instagram| Facebook| YouTube

QIZAMIQ BU NIMA?

‼️Qizamiq bu virus keltirib chiqaruvchi juda yuqumli kasallik. Ba’zi odamlar qizamiqni isitma chiqaradigan va bir necha kun ichida o‘tib ketadigan arzimas toshma deb o‘ylashadi, ammo qizamiq, ayniqsa, 5 yoshgacha bo‘lgan bolalarning salomatligiga jiddiy zarar keltirishi mumkin.

Qizamiqning keng tarqalgan belgilari:

✅ yuqori isitma;
✅ yo‘tal;
✅ burun oqishi;
✅ ko‘z qizarishi, ko‘zlardan yosh oqishi (konyunktivit);
✅ toshma (alomatlar paydo bo‘lishi boshlanganidan 3-5 kun o‘tgach).

Qizamiq bilan og‘rigan har 1000 kishidan 1 nafarida miya shishi paydo bo‘ladi, bu esa miya shikastlanishiga olib kelishi mumkin. Qizamiq bilan og‘rigan 1000 kishidan 1-3 nafari, hatto eng yaxshi parvarish ko‘rsatilganda ham vafot etadi. Farzandingizda mumkin bo‘lgan alomatlarning jiddiyligini oldindan aytishni hech qanday ilojisi bo‘lmaydi.

‼️ Qizamiqdan eng yaxshi himoya bu qizamiq-parotit-qizilchaga (KPK) qarshi emlanishdir.

Sanepidqo`mita Axborot xizmati

Telegram| Instagram| Facebook| YouTube

⚡️⚡️Trixofitiya – kasal hayvonlar bilan aloqa qilganda tez yuqadigan va tarqaladigan teri zamburug’li yuqumli kasallik

‼️Trixofitiya – zamburug’lar keltirib chiqaradigan teri va qo’shimchalarining (soch tomiri, tirnoq) zararlanishi bilan kechadigan mikotik kasallik bo’lib, infeksiyaning manbai kasal odam yoki kasal uy hayvoni bo’lishi mumkin. Trixofitiya nam joyni yoqtirishi barobarida juda yuqumli zamburug’ kasalligi bo’lib, barcha yosh guruhlarida kasallanish taxminan bir xil, ammo trixofitiya ko’proq yosh va maktab yoshidagi bolalarda tashxis qilinadi.

🔹Trixofitiyaning surunkali sust shakllari, ayniqsa keng tarqalgan bo’lib, infeksiya umumiy taroq, yostiq va uy-ro’zg’or buyumlaridan foydalanish orqali barcha oila a’zolariga ta’sir qiladi. Haddan tashqari zichlik, shaxsiy gigiyenaning yetishmasligi va himoyalanmagan teri bilan tez-tez aloqa qilish kabi omillar oilaviy infeksiya ehtimolini oshiradi.

🔹Trixofitiyaning oldini olish bemorlarni izolyatsiya qilish va aloqada bo’lgan shaxslarni karantin qilish bilan kasallik o’choqlarini o’z vaqtida aniqlashdan iborat. Kasallikka chalinmaslik uchun qarovsiz hayvonlarni uyingizga olib kirib, parvarishlashdan saqlaning, shaxsiy gigiyena qoidalariga qat'iy amal qilishni unutmang. Ya'ni, quruq poyabzal kiyib yuring, faqatgina o'zingizning sochiq va choyshablaringizdan foydalaning, begonalarni kiyimini kiymang. Agarda shu kabi zamburug'li kasalliklarni yuqtirib olsangiz, darhol dermotovenerolog shifokoriga murojaat qiling.

🔹Aytish joizki, ayni ushbu kasallik bilan kasallanish holatlari doimiy ravishda Teri va tanosil kasalliklari shifoxonasi tomonidan ro'yxatga olinib boriladi. Kasallangan bemorlar holatiga qarab statsionar va uy sharoitida davolanadi. Joriy yilda respublikamizda trixofitiya bilan kasallanish kamayganligi kuzatilmoqda.

Sanepidqo`mita Axborot xizmati

Тelegram| Instagram| Facebook| YouTube

NIMA UCHUN BA’ZI OTA-ONALAR EMLASHDAN VOZ KECHADILAR?

✨XX-asrning 90-yillariga kelib bolalar huquqlari uchun harakatlarda yosh ota-onalar bunday emlashning afzalliklari bor-yoʻqligidan shubhalanishiga olib keldi.

📌Shu bilan birga, fanning, jumladan, immunologiyaning rivojlanishi va tibbiy ta’limning yetishmasligi sogʻliqni saqlash xodimlarining vazifasini murakkablashtirdi, endi ular xavotirlangan ota-onalarga emlash xavfsizligini isbotlashga majbur edilar.

💉Vaksinalarning xavfsizligi toʻgʻrisida ma’lumot izlayotgan ota-onalar vaksinani qoʻllashdan keyin uchraydigan hali noma’lum boʻlgan jiddiy noxush hodisalar haqida xabarlarga duch kelishi mumkin.

♻️Ba’zi ota-onalar vaksinalar juda koʻpligi yuzasidan tashvishlanishi mumkin. Ota-onalar ushbu vaksinalarning har biri kerakmi yoki yoʻqmi, bir vaqtning oʻzida bir nechta vaksina bilan emlash zarar keltirmaydimi, vaksinada ehtimoliy zararli tarkibiy qismlar mavjudmi yoki har bir vaksina qanchalik samarali ishlaydi degan savollarga javob izlab tashvishga tushishi mumkin.

❇️Hozirgi vaqtda ota-onalar vaksina bilan oldini olish mumkin boʻlgan yuqumli kasalliklarni o'z koʻzlari bilan koʻrmagan boʻlishi mumkin. Shuning uchun ularda vaksinalarning foydasi haqida shubhalar boʻlishi mumkin va ular emlashning xavf-xatarlari ushbu yuqumli kasalliklardan himoyalanishning afzalliklaridan ham ustun turishiga ishonishlari mumkin.

☑️Koʻpincha ota-onalarni vaksinalarga ehtimoliy reaksiyalar yoki emlashdan keyingi nojoʻya ta’sirlar bezovta qiladi. Ayniqsa vaksinadan soʻng harorat ortishi, igna kiritilgan joyda qizarish yoki boshqa mahalliy reaksiyalar paydo boʻlishi qoʻrqitadi. Ba’zida emlashdan keyin bola oʻzini gʻayrioddiy tutishi kabi holatlar ularni xavotirlantiradi va bu holat normal hisoblanadi. Lekin bu xavotirlarning barchasi oʻrinsiz.

🔹“Bugungi kunda tavsiya etilgan barcha emlashlarni olish xavfli ekanligi haqida hech qanday dalil yoʻq. Har safar emlashni kechiktirar ekansiz, farzandingizning kasal boʻlish xavfini koʻpaytirasiz”, – deb ta’kidlaydi JSST.

🔸Deyarli har bir kishi vaksina bilan emlanishi mumkin. Biroq, ma’lum kasalliklari va holatlari boʻlgan odamlar uchun ba’zi emlashlar taqiqlanadi yoki ular keyinroq muddatga qoldiriladi. Ushbu kasalliklar va holatlarga quyidagilar kiradi:

🔆immunitet tizimini kuchsizlantiradigan surunkali kasalliklar yoki davolash usullari (masalan, kimyoviy terapiya);

🔆vaksinalarning tarkibiy qismlariga boʻlgan oʻtkir va hayot uchun xavfli boʻlgan allergik reaksiyalar (lekin bu juda kam uchraydi);

🔅emlash vaqtiga toʻgʻri kelgan ogʻir kasallik. Shunga qaramay, bunday bolalarni tuzalishi bilanoq emlash kerak. oʻrtacha holsizlik yoki subfebril (37 gradusdan oshmagan, odatdagiga yaqin) harorat emlash mumkin boʻlmagan holatlarga kiritilmaydi.

Sanepidqo`mita Axborot xizmati

Тelegram| Instagram| Facebook| YouTube

Ботулизм касаллигининг келиб чиқиш сабаблари ҳақида...

❌Аҳоли ўртасида хонадон шароитида тайёрланган, сифати кафолатланмаган консерва маҳсулотларини истеъмол қилиш оқибатида овқатдан заҳарланиш – ботулизм келиб чиқади.

‼️Бунинг сабаби оддий – уй шароитида консерва маҳсулотлари тайёрлашда ҳамма ҳам зарур технологик жараёнлар, санитария меъёрлари ва шахсий гигиена қоидаларига тўла риоя қилмайди.

♻️Шунингдек, уларни белгиланган ҳароратда сақлашга ҳам кўпинча эътибор берилмайди. Натижада консервадаги ботулизм споралари тез ривожланади ва заҳарли токсинлар чиқаради.

✳️ Уй шароитида помидор, бодринг, патиссон маринади, бақлажон икралари каби консерва маҳсулотларини тайёрламаслик;
✳️ белгиланмаган жойлар, кўча-кўйларда сотилаётган консерва маҳсулотларини харид қилмаслик;
✳️ дўконлардан консерва маҳсулотларини харид қилиш жараёнида маҳсулот ёрлиғи ва унда келтириб ўтилган ишлаб чиқарувчи корхона номи, ишлаб чиқарилган санаси, яроқлилик муддатига алоҳида эътибор бериш;
✳️ ҳар қандай консерва маҳсулотларини очишдан олдин уни чайқамасдан яхшилаб кўздан кечириш, қопқоғи кўтарилмаганлигига, суюқлигининг тиниқлигига ва маҳсулотнинг эзилмаганлигига эътиборли бўлиш.

Ботулизм касаллигига чалинмаслик ва унинг олдини олиш учун уй шароитида тайёрланган консерва маҳсулотларини истеъмол қилмаслик, кўча-кўй ва ноқонуний савдо тармоқларидан консерва маҳсулотларини сотиб олмаслик муҳим ҳисобланади.

Санэпидқўмита Ахборот хизмати

Тelegram| Instagram| Facebook| YouTube