SHODMONQUL SALOM

СЎРОВ

Ҳайронман, ким кимга отаяпти ўқ,
На ўқни тўхтатдим, на бўлдим қалқон.
Кеча ўрасидан чиқмаган аскар,
Бугун тирикман деб бўлса қаҳрамон...

Ҳайронман, не учун Ҳақ демас тилим,
Ёки ўчирдимми дилдаги чўғни?
Нега кўнаяпман ҳақсизликка жим,
Менга бир қаранглар, ўлганим йўқми?

Нажмиддин ЭРМАТОВ

               СОВҚОТГАН

Биров кутаётгандай қизғин, шошилинч,
Уйлар орасида, тор йўлакларда,
Кўзлар умидданми, қўрқувдан нотинч,
Қавилган, қуралган хор тилаклар-ла,

Совқотган офтобнинг синиғи ботиб,
Кўлмакларни ҳатлаб, кўнгилни қатлаб,
Дарвеш ҳислар билан дилни иситиб,
Асрлаб, умрлаб, йиллаб, соатлаб...

Ёмғирда кўйлакдай ивиган, толғин,
Хаста кўрпасидай кирланган қорлар,
Қўрғошин томчилар, киприклар олтин,
Оламга бир ҳақир боқмиш беморлар.

Кўз очгиси келмай уйғонганича,
Кўз ҳам юмолмасдан шамгин ва аянч,
Руҳу тан дорида қиёматгача,
Унут ялов каби заифдир юпанч.

Шаъфеталаб юрак — ор ханжарида
Кетмоқ ё қолмоқнинг ғамидан шошиб,
Дунё камолидан, руҳ жамолидан,
Ҳамда… ҳисобидан адашиб.

Орзулари узун, қўллари калта,
Ҳасратлари қаро, кечалари оқ.
Маҳтал туйғулардан қадаҳдай тўлган
Ғуссалари тугал, қувончлари тоқ.

Баҳорни туш кўриб олтин бармоғи,
Ойналарга шакл солмиш жажжи қўл.
Мангу тугамайди аччиқ сўроғи,
Ёноқлари ҳам ҳўл, ёқаси ҳам ҳўл.

Кимдир кутаётгандай қизғин, шошилинч,
Андармон ҳисларнинг завқидан шошиб,
Тугал ғуссалару омонат юпанч,
Кетмиш ҳисобидан адашиб...

Шодмонқул  САЛОМ
@Shodmonqul_SALOM

☆☆☆
​​​​Ориповга ҳавас қилардим,
Ўртар эди мунгли ноласи.
Ўтмас пичоқ бўғзим тилишин
Қайдан билай қишлоқ боласи.

Ҳайратларим учди ҳавога,
Саробмидинг, азим келажак?
Ҳаммасига етар-у фаҳминг
Бошқа гапни айтишинг керак.

Шоирларни отгали ўқим,
Кўрмоққа кўз йўқдир гоҳи – рост!
Йиғига зўр берган қизчадай
Шеър ёзишни билурлар холос.

Ким кўрибди бу тўнғиз дунё,
Куй тинглаган, рангларда ёнган?
Ҳеч ким билмас жодугар бу дев
Қачон гўдак ёшига қонган?

Навоийнинг саботин айтманг,
Ибрат эмас тақвонг, Саъди-ё!
Булбулларнинг юрак қонига
Пайтавасин ювгандир дунё!

Бахти кулган, беқайғу дея
Ориповга ҳавас қилардим.
Тунлар баднафс итлар галаси
Талар экан, қайдин билардим?!

Йўқ, мен шоир бўлмоқчимасман!
Ожиз қалам ва ғариб тилак...
Керак эмас ўзи тўймаслар
Таъна билан ташлаган суяк.

Йўқ-йўқ, шоир чиқмагай мендан,
Гўл боламас менинг юрагим.
Бойчечакни юлмоқчимасман,
Олислардан кўрмоқ – истагим!

Аё, зоҳид, йўқ, мен кибр этмам,
Чин тавбам бор Ўзига – бешак!
Аёлининг ўйнашига ҳам
Зар тўн ёпган тўйни этгум тарк!

Мардлар, алплар – зўр афсоналар,
Уларни ҳам шоирлар ёзган!
Гар яшаган бўлса ҳам улар,
Қиличида қабрини қазган.

Мардлар, эрлар – яшамаган, йўқ,
Чумолига таланиб ўтган.
Бу очкўзлар зиёфатидан
Туз ҳам тотмай ўтсанг бўларкан.

Эй, қўлимга қараган, дунё,
Қўлим тўла шамол ва ранглар.
Сен ҳимиллаб, терлаб ўлтиргин,
Чулғамайди сени оҳанглар.

Дод! Онани суйгани учун,
Ялтоқланиб айтгани-чун роз!
Милён йилки лабин ялайди,
Худо эса... берганди овоз!

Йўқ, мен шоир бўлмоқчимасман,
Кеч бўлса ҳам этакни ёпдим.
Сизнинг эсноқ ростингизданмас,
Ёлғонлардан бир ҳикмат топдим.

Англаб қолди юрагим менинг,
Ёлғонларни ўгирдим чиндай.
Бошин силаб бир етимчанинг,
Ҳамёнини ўғирлагандай.

Дод! Билурман, чин шоирлар бор!
Ҳа, шубҳасиз бор хабардир шеър!
Улуғ шоирларимни ютиб,
Қайтимига бизни бердинг, ер!

Сенга ўхшаб қолди шоирлар,
Менга ўхшаб қолди шоирлар.
Алиф каби келмиш эдилар,
Нунга ўхшаб қолди шоирлар.

Воҳ, бўғзимда бир булбул хордир,
Овқат тиқиб йўл бермас риё!
Ориповга ҳавас қилгандим,
Сенга тақлид қилмайман, дунё!

Саккиз миллиард ниқобли шарпа,
Қайси одам, қайси қул, дайди?
Телба бўлиб қолдимми десам,
Бирови отамга ўхшайди.

Бу ниқоблар савдолашмасдан
Юрагингни чўққа отарлар.
Бир овсарга “Нобель” тутқазиб
Сўнг юртига қўшин тортарлар.

Сабр, тавба, Ҳақни изламоқ...
Тушунсангчи, Худо – ердамас!
Ростин айтмоқ фарздир, эҳтимол,
Лек хўрланмоқ суннатдан эмас.

Қон кўксимга қўлимни босиб,
Деразага боқсам – тонг ёнар!
Юрагимда ўкирган шеърнинг
Нидосидан олам уйғонар.

Яшаб ўтиш керак – биламан,
Яшаб ўтиш одамларга хос.
Ичим йиғлар, ўзим куламан,
Ориповга ҳавасдан холос!

Шодмонқул САЛОМ
@Shodmonqul_SALOM

УРУШ ВА ТИНЧЛИК

Асрлар чигилин ёзар урушлар,
Пирлар мозорида отлар дупури.
Фазо кенглигидан, дил торлигидан
Руҳимнинг қонлари кетар гупуриб.

Кўзи оч одамнинг ҳолига войлар...
Худо олдидаги нуфузимиз хор.
Искандар қиличин тутқичида ҳам
Инисин ўлдирган Қобил изи бор.

Урушлар, Авесто – ғазнамни ёқиб,
Белини қайирди буюк сабрнинг.
Урушлар хокини Қобулга элтди,
Битта гавҳаримнинг – Мирзо Бобурнинг.

Одамлик шарафин нордай кўтарган,
Ҳазрат Берунийга зиёрат қайда?
Урушлар Синонинг сирларин ютиб
Гумдон айлагандир қай овлоқ жойда.

Онам деб ўйлаган бешикда ётиб,
Мўғулга жилмайиб жон берган ўзим.
Жайҳунда бир олтин балиқни кўрдим,
У – Мангубердининг ғарқ бўлган қизи.

Тарихда юз йиллик бир саваш бордир,
У бошланган чоғда туғилган бир жон.
Эр етган, жанг кўрган, сулувлар суйган,
Ва ўлар чоғида кўринган осмон.

Йигирма саккиз йил урушда яшаб,
Одам ҳам ўлдирган, бўза ҳам ютган.
Шу ўғлон ўлётган чоғига қадар
Бир марта осмонга боқмаган экан.

Капалакнинг гулга ошиқлигин кўр,
Лол бўлгил ёмғирда чопганда гўдак.
Онасин миқиллаб эмган жужуқнинг
Лабидан томади нурли келажак.

Уруш! Сен нимани муддао қилдинг,
Сенда орзу йўқдир, йўқдир шаън, шараф.
Дунёнинг ҳисобин олганда қисмат,
Уруш – мағлубдирсан, мағлублар тараф.

Уруш! Қўлингдаги олов – маёқмас,
Бағдоди шарифдан ўрлаган тутун.
Қирқ йиллик ярамдир – Афғон, битмайди,
Яра битай деса чўқийди қузғун.

Уруш – муродсизлик, муроди – олтин,
Бебарор элларнинг қонин ютяпти.
Тарози – одилдир! Мана, Оврўпо,
Уни мазлумларнинг қони тутяпти.

Шоир юрагим бор, дарз кетган ёмон,
Дохилман эзгулик музофотига.
Темур бобом отин берса борардим,
Бирлашган Миллатлар ташкилотига.

Шукрки, Ватан тинч! Тинч бўлсин мудом,
Боғларимда булбул сайрасин хандон.
Қувончим, ҳасратим, кўзёшим томган,
Онажоним ётган табаррук макон.

Осуда тонгларда қўлга бериб қўл,
Болажоним билан боғча борамиз.
Дардимни айтмайман, у билан фақат
Қуш, дарахт, гуллардан суҳбат қурамиз.

Шодмонқул САЛОМ
@Shodmonqul_SALOM

БЕКАМ ЧЎПОННИНГ ЭШАГИ

Бекам даштда чўпон эди,
Зўр эшаги бор эди.
Кўрганларнинг кўзи қувнар,
Кимлар харидор эди.

Эти ҳаром, иши ҳалол,
Минган роҳат қиларди.
Лек аввалдан бир одати –
Қозиқни суғурарди.

Яйдоқ даштда қўй-қўзига
Эргашиб юрар Бекам.
Гоҳи излаб толар эди
Гумроҳ эшагини ҳам.

Бўрига ем бўлгур эшак,
Ем-тузни унутарди.
Бекам кўзи пана бўлса,
Қозиқни суғурарди.

Қочар эди адир ошиб,
Хуржунларни тушириб.
Жабдуқ, тўқим йўқоларди
Чўпон ишин ошириб.

Ўйлай-ўйлай чорасини
Топди охири Бекам.
Уй ортига, заранг ерга
Қозиқни қоқди маҳкам.

Эшак ҳайрон боқар эди,
Қозиққа-ю занжирга.
Фурсат пойлаб турарди шум,
Темир зулфни ғажирга.

Чўпон эса даричадан
Ток симини келтирди.
Бир учини қозиқбошга
Ечилмас қип илдирди.

Ўзи уйга кириб кетди
Ёмон эди истаги.
Зерикканча қолаверди
Шалпангқулоқ эшаги.

Тарки одат – амри маҳол,
Эшак ишин бошлади.
Ер искаб сўнг, темир зулфни
Тишлаб торта бошлади.

Чўпон шу дам сим учини
Ажал токка улади.
Ток эшакни отиб урди –
Ҳанграганча қулади.

Бир замонда турди эшак,
Бўғимлари қалтираб.
Қозиққа лол боқар эди
Икки кўзи ялтираб.

Шу-шу энди қозиғини
Суғурмайдиган бўлди.
Суғурмоқ не, бўшалса ҳам
Югурмайдиган бўлди.

Бекам хурсанд юрган эмиш,
Эшагини чоптириб.
Гоҳ ўйлайман шу чўпонни
Келсакмикан топтириб.

Шодмонқул САЛОМ
@Shodmonqul_SALOM

БОЗОРДА АДАШГАНИМ
Сурхонда, Шўрчининг чанг бозорида,
Адашдим, олти ё еттида эдим.
Онаизоримдан кетдим олислаб,
Мушфиқимни излаб изиллайвердим.

Саҳар вақт, молбозор аро совқотиб,
Бобом ва онамни қўйдим йўқотиб.

Шунда қўлим тутди мўйсафид бир зот,
Насаби жуз экан, бир чўпон авлод.

Отини Сулаймон деб танитдилар,
Қўйбоқар чол экан касбин айтдилар.

Мошгуруч соқоли тушмиш кўксига,
Кўзлари кулмасди – недан ўксиган?

Шу одам бир оми содда мусулмон,
Исмимни атади – Эй, мулло Шодмон!

Топармиз онангиз Тилло момони,
Суюнчига олай тилло дуони.

Кескан ош едирди, пулин тўлади,
Бефарзанд экан-да, умрим тилади.

Сўнг онамиз топди оралаб бозор,
Раббим! Унинг руҳи топмасин озор.

Магар ҳаёт бўлса, ажрим айлагил,
Яхшилар сафида олдин сайлагил.

Онам ва бобомлар мол сотган эди,
Бозори – Шўрчида, тонг отган эди.

Бобом кабоб олди, артди кўзимни,
Сўради: Асрагил, менинг қўзимни.

Онамнинг шодланиб порлади кўзи,
Ҳаётига қайтди маъноли рўзи.

Ҳайдарқул ҳожини қилдик зиёрат,
Ушбу суҳбатларга бўлди кўп фурсат.

Ўшал кунларимни эсларман бот-бот,
Шўрчи бозорига ўхшамас, ҳаёт.

Шодмонқул САЛОМ
@Shodmonqul_SALOM

ЧЎПОН ҲИКОЯСИ

Қор ялаган шамоллар
Ёмғир олиб қайтади.
Ёлғиз бўри увуллаб,
Тунга сингиб кетади.
Бесаранжом, домангир,
Инига олов кетган.
Жуфти-ю болаларин
Номардлар пулга сотган.
О, унинг маконини
Жони ичра жонини.
Замин-у осмонини,
Бутун бир ватанини
Номардлар пулга сотган
Бўри овулга яқин,
Қари итлар ҳид олар.
Бу овулда бир кучук
Туғилмиш — бўри билар.
Жондор олар кучукни
Кекса чўпон билади.
Кечалари яшириб
Напрачларга солади.
Ғингшийди ҳали гўдак,
Бўрининг боласидай.
Лек кўзида бир олов
Яшиннинг толасидай.
Буни бўри сезади,
Ҳар тун яқин келади.
Бир тўп галварс кўпаклар
Сурувга беркинади.
Чўпон билар бу тоғда
Фақат бир жондор қолган.
У ҳам ўлса онаси —
Шу тоғлар қасос олгай.
Ўқ бўшайди, ҳавода
Ажал ҳайрон муаллақ.
Пусиниб келар жондор,
Ажал қачон бўлса нақд.
Бўрининг кўзларига
Қараб, чидаб бўлмайди.
Ўлса, аламдан ўлар,
Йўқ ажалдан ўлмайди.
Жондорнинг ҳасратидан
Кекса чўпон вайрон, лол:
Мен бефарзанд одамман,
Кел, менинг бўғзимдан ол.
Нигоҳлар сўйлашади,
Аламлар бўйлашади,
Чол милтиққа суянган,
Бўри ғамга таянган.
Бир ватандан айрилган,
Бир ватансиз қариган.
Нигоҳлар тиллашади,
Туйғулар сирлашади.
Худди қадим дунёдай,
Худолар бирлашади.
Чол ўртанар, жондорсиз
Хосиятсиз бу тоғлар.
Бўрининг кўзларида
Эгасиз турар доғлар.
Мен сўнги одам эмас,
Бу эса сўнги жондор.
Бўри англар, бу чолнинг
Йўқлик деган ками бор.
Чол ва жондор тонггача
Киприк қоқмай турарлар.
Сўнг қорда из қолдириб,
Икки томон юрарлар.
У чол марҳум. Лек тоғда
Ҳануз чўпонлар юрар.
Мол йўқотган кишилар
Бўри галасин кўрар.

Шодмонқул САЛОМ
@Shodmonqul_SALOM