Musannif Adham

Ҳукумат қарори билан ташкил этилган бир нодавлат (!) нотижорат ташкилот вакили айтибдики, “биз ҳали [дрондан] фойдаланиш маданиятига тўла тайёр эмасмиз, деган нуқтаи назардан келиб чиқиб ҳукумат [ўзбекистонликларнинг дронлардан эркин фойдаланувига] чекловларни киритган”. Эмишки, “масалан, биз ҳозир ҳаммага [дрондан фойдаланишга] рухсат бериб юборсак — бу қурилмалардан фойдаланиш маданияти ҳали биз тасаввур қилган даражада эмас — қўпол қилиб айтганда, одамлар бир-бирини уйида қилаётган ишларини ҳам дронлар орқали Фейсбук ёки бошқа тармоқларда эфирга қўйиб юбориши мумкин”.

Ҳа бу ўзбекистонликлар дронлардан ҳали тузук-қуруқ фойдаланиб кўрмаган бўлса, сиз маданиятлилар бутун ўзбекистонликларнинг дронлар масаласида маданиятсиз эканини қаердан била қолдинглар, деган қарши-савол берилибди, албатта. Ҳукумат қарори билан ташкил этилган ННТ вакили айтибдики, “Конституция билан белгиланган қонунчилик ташаббусига эга бўлган саккизта субъект бор, парламент ҳам ишлаб турибди. У ерда прогнозлаштириш, яъни олдиндан кўра билиш, деган масала ҳам бор. Масалан, касални даволагандан кўра, унинг олдини олган маъқул, деган принципдан келиб чиқиб, мана шу масалалар тартибга солинади”.

Оббо, шоввозлар-эй! Прогнозлаштиришни биларкан-ей булар, прогноз қилганда ҳам “касални даволагандан кўра унинг олдини олган маъқул” деб ҳаракат қиларкан-ей! Демак, ташқи қарз масаласида ҳам, бюджет тақчиллиги масаласида ҳам ва бошқа ҳар хил нозик масалаларда ҳам шундай “касалнинг олдини оладиган” прогнозлар қилиб қўйишгандир, хойнаҳой. Қойил, оббо, азаматлар-ей!

Лекин мен бизни яна бир бор маданиятсизга чиқаришганидан сал ранжидим. Эркин сайлов қилайлик дейилса – “одамларимиз ҳали тайёр эмас”, “шарқона” эмас, шу нормал демократия қилайлик энди дейилса – яна “одамларимиз ҳали тайёр эмас”, мана энди одамлар дронлардан бемалол фойдаланаверсин, ўрганиб тураверсин одамларимиз шу матоҳни ишлатишни ҳам, Худо сақласину, ахир бир кун фойдаси тегиб қолар дейилса – бу сафар ҳам “одамларимиз ҳали тайёр эмас”. Бу гаплар авваллари давлат амалдорлари томонидан айтиларди, энди нодавлат амалдорлар томонидан ҳам айтиляпти.

Бир нарсага ҳайрон қоламан-да – бу “касалнинг олдини олгучи” “маданиятли” давлат ва нодавлат амалдорлар қаердан келган? Ойдан тушганми ё Россиядан импорт қилинганми? Ҳаммаси ўзимизники, тоза маҳаллий “маҳсулот” шекилли? У ҳолда қандай қилиб “ҳеч қачон ҳеч нарсага тайёр бўлмаган” “маданиятсиз” ўзбекистонликлар орасидан бундай “маданиятли” амалдорлар чиққан?

Ҳеч шубҳа йўқки, ўзбекистонликлар демократияга ҳам, эркин сайловларга ҳам, шунингдек, дронлардан эркин фойдаланишга ҳам тайёр. Ўзбекистонликларни у ёки бу нарсага тайёр эмас деб у ёки бу чекловларни ёқлаётганларни, у ёки бу ислоҳотларни кечиктираётганлар – биринчидан, улар ўзбекистонликларни ёмон кўрса керак, иккинчидан эса, айнан улар ҳар қандай янгиликка, ислоҳотга тайёр эмас, айбни ўзбекистонликларга тўнкамасинлар.

PS. Нодавлат амалдорга раҳмат барибир, ҳукуматнинг дронлардан қўрқувига доир тахминий асосни овоз чиқариб айтиб бергани учун. Дрондан эркин фойдаланиш бошланса, ўзбекистонликлар бир-бирининг эмас, асосан гуруч ичидаги курмак бўлган порахўр, коррупционер амалдорларнинг уйлари, дала-ҳовлилари, ер-мулкларида бўлаётган ҳодисаларни тармоққа чиқаришни бошлайди. Худди Россияда Навальний жамоаси зиддиятли амалдорлар, бойларнинг тити-питини чиқариб ташлагани каби. Хавотир шундан.

Эрон—Исроил можароси ҳақида ёзганларни танқид қилиб қўйганимга энди ўзимам бу мавзуда ёзишга қўрқиб қолдим. Майли, бир таваккал қилай.

Хуллас, дўстлар, бу вазиятда уруш Эронгаям, Исроилгаям, АҚШгаям керакмас. Уруш фақат Нетаньяхуга керак, дейишяпти экспертлар. Лавозимда қолиш, судланмаслик учун. Аммо Эрон уруш бошласа, куч йўқотади, нозик режаларига путур етади.

АҚШ давлат котиби Энтони Блинкен 24 соат давомида Эронга тинимсиз сигнал юбориб, уруш келиб чиқишининг олдини олишга уринди. Эрон асли бу сигналларсиз ҳам урушдан максимал қочишга ҳаракат қилди, аммо сиёсий имиж, сайловчиларнинг босими деган нарсалар бор. Хоманаий кескин баёнотлар бериб, жавоб ҳужум уюштирилишини маълум қилди. Бу ҳужумлар дронлар паради билан якунланди: Исроилга зарар етмади, Эрон номига жавоб бериб қўйди.

2020 йилда Қосим Сулаймоний ўлдирилганида ҳам шунга ўхшаш ҳолат бўлганди: Эрон АҚШ базаларига ҳеч кимни ўлдирмайдиган ҳужумлар билан чекланганди. Ўтган сафар бўлганидай, бу сафар ҳам ҳужум олдиндан эълон қилинди, Исроил тайёргарлик кўриб олиши учун.

Яқин Шарқ бўйича аналитик марказларнинг ёзганларидан ҳозирча шунақа хулоса чиқяпти.

@AsanovEldar

Eron - Isroil osmonida mushakbozlik tadbirini o‘tkazdi.

@Hamid_Sodiq

Шаввол ойи рўзаси

Рамазон рўзасини тутиб бўлган киши ундан кейинги ой – Шавволдан олти кун рўза тутиши мустаҳаб.

عَنْ أَبِي أَيُّوبَ الْأَنْصَارِيِّ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ أَنَّهُ حَدَّثَهُ أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ مَنْ صَامَ رَمَضَانَ ثُمَّ أَتْبَعَهُ سِتًّا مِنْ شَوَّالٍ كَانَ كَصِيَامِ الدَّهْرِ

Абу Айюб Ал-Ансорий розияллоҳу анҳу айтадилар: "Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Кимки Рамазон рўзасини (тўлиқ) тутиб, кейин унга Шавволдан олти кунни эргаштирса (яъни, рўза тутса), худди бир йил рўза тутгандек бўлибди”, дедилар. Муслим (1164/2647), Абу Довуд (2433), Термизий (759), Ибн Можа (1716), Аҳмад (23592, 23615, 23620).

Ҳадисда зикр қилинган савобга эришишнинг шарти – Рамазон рўзасини тўлиқ тутиб, ундан кейин Шаввол рўзасига киришиш. Чунки Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам “Кейин унга Шавволдан олти кунни эргаштирса”, деб айтдилар. Бу эса олдин Рамазон рўзасини адо қилиб ёки ўтказиб юборган кунларининг қазосини тутиб бериб, ундан сўнг нафл рўза тутиш кераклигини билдиради.

Шайх Муҳаммад ибн Солиҳ Ал-Усаймин айтади: “Шаввол ойидаги рўзага ваъда қилинган савоб Рамазон рўзасига боғланган. Шунинг учун Рамазондаги қазоларни тутиб бермай туриб Шаввол рўзасини тутишга киришса, унинг ажрини олмайди. Чунки Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Ким Рамазон рўзасини тутиб, кейин унга Шавволдан олти кунни эргаштирса, худди йил бўйи рўза тутгандек бўлибди”, дедилар. Зиммасида Рамазоннинг қазоси бўлган одам токи уни ўтамас экан, “Рамазон рўзасини тутди”, дейилмайди”. “Фатовос-сиям”, 438-бет.

Лекин киши шаръий узр туфайли Шаввол ойини рўза тута олмай ўтказиб юборса, бу олти кунлик рўзани кейинги ой – Зулқаъдада тутиш орқали айни савобни олади, Инша Аллоҳ. Масалан, фарзанд кўрган аёл туғруқдан кейин энг кўпи қирқ кунгача нифос бўлади. Бу муддат давомида намоз ўқиш, рўза тутиш каби поклик талаб қилинадиган амалларни бажариш жоиз эмас. Шунинг учун нифос кўрган вақтида Шавволни ўтказиб юборган аёл унинг рўзасини Зулқаъдада тутиб бераверади. Бу ҳолати худди шундай бўлган бошқа аёлларга ҳам тегишли.

Аммо ҳеч қандай узрсиз Шаввол ойини рўза тутмай ўтказиб юборган киши уни кейинги ойда тутиб бергани билан бу савобни ололмайди.

Бу рўзани Шавволнинг исталган кунларида тутиб бериш мумкин. Уни кетма-кет олти кун тутса ҳам, бўлиб-бўлиб тутса ҳам бўлади. Бироқ қанча тез бу рўзани тутиб берса, шунча афзал бўлади. Чунки Исломда яхшиликларга шошилиш тарғиб қилинган ва мақталган:

فَاسْتَبِقُوا الْخَيْرَاتِ

“Бас, яхши ишларга шошилингиз!” (“Бақара” сураси, 148-оят).

Бу рўзани ойнинг бошида тутиб олмай, кечиктирилса, кутилмаган вазиятлар туфайли ўтказиб юбориш мумкин. Шунинг учун шофиийлар ва баъзи ҳанбалийлар “Ойнинг бошида тутиб олган маъқул”, дейишган. Лекин уни кечиктириб, ойнинг ўртаси ёки охирида тутса ҳам бўлади.

Имом Нававий роҳимаҳуллоҳ айтади: “Мазҳабимиз олимлари (яъни, шофиийлар): “Шавволнинг олти кунлик рўзасини ойнинг бошида, кетма-кет, бир-бирига улаб тутиш мустаҳаб. Агар уни бўлиб-бўлиб тутса ва ой охиригача кечиктирса ҳам жоиз”, деган. Чунки ҳадис умумий маънода бўлгани учун қандай қилмасин шу ажрни олади. Бу борада бизда ихтилоф йўқ. Имом Аҳмад ва Довуд Зоҳирий ҳам шундай деган”. “Ал-Мажмуу шарҳил муҳаззаб”.

Бизнинг ҳанафий мазҳабимизда ҳам ҳайитдан кейин, кетма-кет, улаб тутган афзал.

Ибн Ражаб Ҳанбалий роҳимаҳуллоҳ айтадилар: "Рамазон ойидан кейин рўза тутиб юришга одатланиш бу ой рўзаси қабул бўлгани аломатидир. Чунки Аллоҳ бандасининг бирон амалини қабул қилса, ундан кейин (бошқа) солиҳ амалларга йўллаб қўяди". "Латоифул-маориф", 221-бет.

Нафл рўзаларни тутиш тартиби Рамазон рўзасиники билан бир хил: (тақвим бўйича) тонг отганида саҳарлик қилиш тўхтатилиб, оғиз ёпилади, қуёш ботганидан кейин (шом намози вақти киргач) оғиз очилади.

6. Ҳайит намозига бир йўлдан бориб, уйга бошқа йўлдан қайтиш.

عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللهِ رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا، قَالَ: كَانَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِذَا كَانَ يَوْمُ عِيدٍ خَالَفَ الطَّرِيقَ

Жобир ибн Абдуллоҳ розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинган ҳадис: “Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам Ҳайит куни (бориш ва келишда) йўлни бошқа-бошқа қилардилар”. Бухорий (986).

Бунинг ҳикмати ҳақида: “Қиёмат куни иккала йўл ҳам Аллоҳнинг олдида намозга борган киши фойдасига гувоҳлик бериши учун шундай қилдилар. Чунки Қиёмат куни ер ўз устида қилинган яхши ва ёмон ишлар ҳақида хабар беради”, дейилган.

Яна бошқа фикрларга кўра, “Иккала йўлда ҳам Ислом шиори – Ҳайит намозига чиқишни кўрсатиш”, “Аллоҳнинг зикрини зоҳир қилиш” кўзда тутилган.

#Ҳайит

Рамазон ҳайитида такбир айтиш ҳайит кечаси бошланиб, имом ҳайит намозини ўқиш учун келгунига қадар давом этади.

Қурбон ҳайитида эса такбир айтиш Зулҳижжанинг 1-кунидан бошланиб, ташриқ кунларининг охири – Зулҳижжанинг 13-куни қуёш ботгунигача давом этади.
Такбирнинг кўриниши:

عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ مَسْعُودٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ، أنَّهُ كَانَ يُكَبِّرُ أيَّامَ التَّشْريقِ: اللهُ أَكْبَرُ اللهُ أَكْبَرُ، لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ وَاللهُ أَكْبَرُ، اللهُ أَكْبَرُ وَللهِ الْحَمْدُ.

“Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳу ташриқ кунларида

اللهُ أَكْبَرُ اللهُ أَكْبَرُ، لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ وَاللهُ أَكْبَرُ، اللهُ أَكْبَرُ وَللهِ الْحَمْدُ

“Аллоҳу Акбар, Аллоҳу Акбар. Лаа илааҳа иллаллоҳу Валлоҳу Акбар. Аллоҳу Акбар ва лиллаҳил ҳамд” деб такбир айтар эди”. Ибн Абу Шайба, “Мусаннаф” (5651). Саҳиҳ санад билан ривоят қилинган асар.

4. Табриклаш.

Ҳайит кунининг одобларидан яна бири одамлар ўзаро бир-бирларини яхши сўзлар билан табриклашларидир. Бу ҳар қандай чиройли сўз билан бўлса кифоя. Масалан, “Аллоҳ сиздан ва биздан хайрли амалларимизни қабул қилсин”, “Ҳайит муборак бўлсин” ва шунга ўхшаш сўзларни ишлатиш мумкин.

عَنْ جُبَيْرِ بْنِ نُفَيْرٍ، قَالَ: كَانَ أَصْحَابُ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِذَا الْتَقَوْا يَوْمَ الْعِيدِ يَقُولُ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ: تَقَبَّلَ اللهُ مِنَّا وَمِنْكَ.

Тобеинлардан Жубайр ибн Нуфайр айтади: “Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг саҳобалари ҳайит куни учрашиб қолишса, бир-бирларига: “Тақоббалаллоҳу минна ва минкум” – “Аллоҳ биздан ва сизлардан яхши амалларимизни қабул айласин”, дейишарди”. Бу асарни Ҳофиз Ибн Ҳажар Ал-Асқалоний ривоят қилиб, “Санади ҳасан”, деб айтган. “Фатҳул-Борий”, Икки ҳайит китоби, “Ислом аҳли учун икки ҳайит суннатлари” боби, 951-ҳадис шарҳи.

5. Ҳайит учун безаниш, янги ва тоза кийимларни кийиш.

عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ عُمَرَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا، قَالَ: أَخَذَ عُمَرُ جُبَّةً مِنْ إِسْتَبْرَقٍ تُبَاعُ فِي السُّوقِ فَأَخَذَهَا فَأَتَى بِهَا رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ يَا رَسُولَ اللهِ ابْتَعْ هَذِهِ تَجَمَّلْ بِهَا لِلْعِيدِ وَالْوُفُودِ فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِنَّمَا هَذِهِ لِبَاسُ مَنْ لا خَلاقَ لَهُ...

Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳумо айтади: “Умар розияллоҳу анҳу бозорда сотилаётган истиброқ (майин ипакли) жуббани (тўнга ўхшаш устки кийим) олиб келиб, Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга кўрсатди ва “Эй Росулуллоҳ, мана буни сотиб олинг. Ҳайитда ва (олдингизга қабилалардан) элчилар келганида шуни кийиб чиқасиз”, деди. Шунда Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Бу (охиратдан) насибаси йўқ одамнинг кийими”, дедилар...” Бухорий (948), Муслим (2068/5294).
Яъни, Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Умар розияллоҳу анҳунинг ҳайит куни янги ва тоза кийим кийиш ҳақидаги таклифини маъқулладилар. Кийимни сотиб олмаганларининг сабаби эса унинг ипакдан бўлганлиги эди. Чунки эркакларга ипак кийим кийиш ҳаром қилинган.

عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللهِ رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا، قَالَ: كَانَ لِلنَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ جُبَّةٌ يَلْبَسُهَا لِلْعِيدَيْنِ وَيَوْمِ الْجُمُعَةِ.

Жобир ибн Абдуллоҳ розияллоҳу анҳумо айтади: “Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг бир жуббалари (тўнга ўхшаш устки кийим) бўлиб, буни икки ҳайит ва жума кунлари кияр эдилар”. “Саҳиҳи Ибн Хузайма” (1765).

Имом Байҳақий саҳиҳ санад билан Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳумо ҳайит куни энг яхши кийимини кийганини ривоят қилган.

Демак, эркаклар шу куни энг яхши, тоза ва имкони бўлса янги кийим билан намозга чиқишлари керак.
Аёллар эса – агар ҳайит намозига чиқадиган бўлсалар – турли зийнатловчи воситаларни ишлатмасликлари, атир ва бошқа хушбўйликларни сурмасликлари лозим. Чунки аёллар бегона эркаклар олдида бу тарзда юришдан қайтарилган.

#Ҳайит

Ҳайит кунининг суннат ва одоблари

1. Намозга чиқишдан олдин ғусл қилиш (ювиниш).

عَنْ نَافِعٍ، قَالَ: أَنَّ عَبْدَ اللهِ بْنَ عُمَرَ كَانَ يَغْتَسِلُ يَوْمَ الْفِطْرِ قَبْلَ أَنْ يَغْدُوَ إِلَى الْمُصَلَّى.

Нофеъ айтади: “Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳумо Рамазон ҳайити куни намозгоҳга боришдан олдин ғусл қилар эди”. Молик, “Муватто” (438).

Имом Нававий роҳимаҳуллоҳ ҳайит намозига чиқишдан олдин ғусл қилиш мустаҳаблигига олимлар иттифоқ қилганини айтган.

“Мустаҳаб” деганда шуни тушуниш керакки, жума ва бошқа йиғинларда одам кўп тўплангани учун турли нохуш ҳидлардан холи бўлиб боришга, ғусл қилишга тарғиб этилади. Ҳайит намозида эса янада кўпроқ одам бир жойга йиғилиши бу ўринда ғуслнинг мустаҳаблигига кучлироқ асосдир.

2. Рамазон Ҳайитида намоздан олдин егулик еб олиш. Қурбон Ҳайитида эса намоз ўқиб бўлингунича ҳеч нарса ейилмайди.

عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ قَالَ كَانَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ لا يَغْدُو يَوْمَ الْفِطْرِ حَتَّى يَأْكُلَ تَمَرَاتٍ .. وَيَأْكُلُهُنَّ وِتْرًا

Анас ибн Молик розияллоҳу анҳунинг ҳадиси: “Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Рамазон ҳайити куни бир нечта хурмо емагунча (намозга) чиқмасдилар... Хурмони тоқ қилиб ер эдилар”. Бухорий (953).

Айни шу вақтда бирон нарса еб олишнинг сабаби – Рамазон тугаганлиги ва бу кунда рўза тутилмаслигини билдиришдир.

Ҳофиз Ибн Ҳажар роҳимаҳуллоҳ бу ҳолатни “Рамазон рўзаси кўпайиб кетишининг (ой тугаганидан кейин ҳам рўзани давом эттиришнинг) олдини олиш, рўзани очиш ҳақидаги Аллоҳнинг буйруғига тезроқ бўйсуниш” деб изоҳлаган. “Фатҳул-Борий”, 2-жилд, 446-бет.

Хурмо топмаган киши қандай егулик бўлса ҳам еб олаверади.

Қурбон Ҳайитида эса намозгача ҳеч нарса ейилмаслиги мустаҳабдир. Чунки бу куни қурбонлик қиладиган кишининг илк ейдиган таоми қурбонлигидан бўлиши афзал. Аммо қурбонлик қилмайдиган киши намозгача бирор нарса еб олса ҳам жоиз.

عَنْ بُرَيْدَةَ بْنِ الْحُصَيْبِ رَضِيَ اللهُ عَنهُ، قَالَ: كَانَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ لَا يَخْرُجُ يَوْمَ الْفِطْرِ حَتَّى يَطْعَمَ وَلَا يَطْعَمُ يَوْمَ الْأَضْحَى حَتَّى يُصَلِّيَ.

Бурайда ибн Ҳусайб розияллоҳу анҳу ривоят қилади: “Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Фитр куни (Рамазон ҳайити)да таом емагунча (намозга) чиқмас, Адҳа куни (Қурбон ҳайити)да намоз ўқимагунча овқатланмас эдилар”. Термизий (542), Ибн Можа (1756). Шайх Муҳаммад Носируддин Албоний “Саҳиҳ ҳадис” деган.

3. Ҳайит кунида такбир айтиш.
Бу ҳайит кунларидаги улуғ суннатлардандир. Аллоҳ Таъоло айтганидек:

وَلِتُكْمِلُوا الْعِدَّةَ وَلِتُكَبِّرُوا اللهَ عَلَىٰ مَا هَدَاكُمْ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ

“Бу саноқни тўлдиришингиз ва ҳидоят қилгани сабабли Аллоҳни улуғлашингиз учундир. Шояд шукр қилсангиз”. (“Бақара” сураси, 185-оят).

Валид ибн Муслим айтади: “Мен Авзоъий ва Молик ибн Анасдан ҳайит кунларида такбир айтиш ҳақида сўрадим. Улар: “Абдуллоҳ ибн Умар Рамазон ҳайити куни токи имом намоз ўқигани чиққунича такбир айтар эди”, деб жавоб беришди”.

Абу Абдурраҳмон Ас-Суламийдан саҳиҳ санад билан ривоят қилинган асарда у: “Саҳобалар Рамазон ҳайитида Қурбон ҳайитидан ҳам кўпроқ такбир айтишарди”, деган. “Ирвоул-ғалил”, 3-жилд, 122-бет.

Доруқутний ва бошқа муҳаддислар Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳумо икки ҳайит куни намозгоҳга боргунча ва намозгоҳга етиб боргач, имом намозни бошлагунча такбир айтишни тўхтатмаганини ривоят қилишган.

Ибн Абу Шайба саҳиҳ санад билан Имом Зуҳрийдан нақл қилади: “Ҳайит куни одамлар уйларидан чиқиб намозгоҳга боргунларича, кейин эса имом намозга чиққунича такбир айтишарди. Имом чиққанидан кейин такбирни тўхтатишар, такбири таҳримани айтиб намозни бошласа, унга эргашишар эди”. “Ирвоул-ғалил”, 3-жилд, 121-бет.

Айни ҳолат салафлар орасида шунчалик машҳур бўлганидан Ибн Абу Шайба, Абдурраззоқ ва Фирёбийлар ўзларининг “Мусаннаф”ларидаги “Икки ҳайит ҳукмлари” китобида бу борада кўпчиликдан нақл қилишган. Машҳур тобеин Нофеъ ибн Жубайр икки ҳайитда такбир айтар ва бундай қилмаганлардан ажабланиб “Такбир айтмайсизларми?” – дер эди.

Имом Зуҳрий: “Одамлар (ҳайит куни) уйларидан чиққанидан токи имом намозга келгунича такбир айтардилар”, деган.

#Ҳайит