Нозбӯ (мелисса) бӯйи хуши лимӯ дорад!
Нозбӯ, ниёзбӯй, бодранҷбӯя, райҳонӣ, райҳони лалмӣ, лимӯкаҳак, лимӯгиёҳ, лимӯпудина, гиёҳи хушбӯест аз лабгулҳо. Баландиаш аз 30 то 125 см. Пояаш чорқирраи ростқад ва сершохча, бо мӯякҳои нарм пӯшида шудааст. Баргаш думчадор, байзашакл (дарозиаш 5-8 см), дандонадор, дар поя мутақобил ҷойгир шудааст. Гулаш майдаи сафед, зардтоб ё гулобӣ, мевааш аз 4 чормағзак («тухм»)-и байзашакли буртоб (вазни 1000 донааш 0,52-0,68 г.) иборат аст. Аз июн то сентябр гул мекунад. Нозбӯи худрӯй дар кишварҳои баҳри Миёназамин, Европаи Ҷанубӣ ва ғайра месабзад. Бештар дар алафзор ва буттазори ҷан¬гал, баъзан чун алафи бегона дар киштзору боғ мерӯяд. Нозбӯро дар замонҳои хеле қадим киштукор мекарданд. Махсусан дар байни юнониҳо ва мисриҳои қадим маъмул буд.
Аз баргу пояи тари нозбӯ равғани эфир (то 0,33%) ҳосил меку¬нанд. Таркиби равғани эфир асосан аз ситрал (60%), нитронелалл (51%), гераниол, линалол ва ғайра иборат буда, бӯйи хуши лимӯ дорад. Онро барои тайёр кардани атр ва бӯё кардани ҳар гуна нӯшокиву машрубот ва доруҳои гуногун истифода мебаранд. Баргаш сервитамин (150 мг% витамин С, 7 мг% каротин) буда, чун хӯриш ва чой, инчунин барои очоронии бодирингу помидор ва консерви моҳӣ ис¬тифода мешавад.
Нозбӯ гиёҳи доруии қадимист. Юнониҳои қадим онро «оромӣ» ва «хуррамии дил» мегуфтанд. Мувофиқи гуфти Абӯалии Сино нозбӯ барои табобати ҳама гуна беморӣ ёрӣ мерасонад. Махсусан чун давои муқавии дил ва узвҳои ҳозима судбахш аст. Инчунин нозбӯро барои муолидаи хафақон, иллати майна ва узвҳои нафас низ истифода мебурд. Дар тибби халқӣ нозбӯро давои зиққи нафас, камхунӣ, бехобӣ, невралгия, дарди банду азала ва ғайра меҳисобанд. Дар тибби муосир асосан барги нозбӯpo чун давои мушаҳҳӣ, муқаввии организм, мусаккини асаб истифода мебаранд; номи дигараш райҳон.
@KANZI_SHIFOT.ME/KANZI_SHIFO