БуроқНубувватнинг 10 йили Макка мушрикларининг тазйиқлари кучайди. Шу йили Хадича розийаллоҳу анҳо, у кишидан аввал Абу Толиб оламдан ўтди. Мусулмонлар ҳам суянчиқлари, ҳам ҳимоячиларидан айрилишди. Ғам-ғуссанинг кўплигидан ўша йилни қайғу йили деб аташди.
Аллоҳ таоло Ҳабибининг қайғусини аритиш мақсадида Исро ва Меърож ҳодисасини туҳфа этди. Набий алайҳиссалом Жаброил алайҳиссалом ҳамроҳлигида Буроққа миниб, бутун коинотни, балки ундан ҳам олисроқ масофаларни босиб ўтдилар.
Буроқ Аллоҳ таоло яратган ҳайвон бўлиб, Пайғамбаримиз алайҳиссалом Исро ва Меърож кечасида уни минганлар.
“Саҳиҳи Бухорий”да Буроқ оқ рангли, жуссаси хачирдан кичик, эшакдан каттароқ ҳайвон экани айтилади. Имом Нававий раҳимаҳуллоҳ бундай дейди:
«Тилшунослар: “Буроқ – Набий алайҳиссалом Исро кечаси минган маркабнинг исмидир”, дейишган. Ибн Дурайд раҳимаҳуллоҳ:
“Буроқ – тезлиги сабаб “чақмоқ” сўзидан олинган исмдир”, деган. Бир ўринда “Ранги оқ бўлгани учун”, дейилади» (“Шарҳу Нававий ъала Муслим” 2/210). Манбаларда Буроқ назари тушган энг узоқ масофани ҳам бир қадамда босиб ўта олиши айтилади.
Имом Муслим раҳимаҳуллоҳ ривоят қилади: «Пайғамбаримиз алайҳиссалом:
“Менга буроқ келтирилди. У оқ рангли ҳайвондир. Эшакдан баланд, хачирдан паст. Қадамини кўзи етадиган ерга (кўз илғайдиган даражадаги узоқ масофага) қўяди. Мен уни минган ҳолимда Байтул Мақдисга бордим. Кейин уни пайғамбарлар боғлаган ҳалқага боғладим”, деб марҳамат қилганлар. Ибн Хузайманинг ривоятида:
“Назари тушган энг узоқ ерга туёғини қўя олади”, дейилган.
Ҳадиси шарифдаги
“кейин уни пайғамбарлар боғлаган ҳалқага боғладим” жумласидан Набий соллаллоҳу алайҳи ва салламдан олдин ўтган барча пайғамбарлар Буроққа минишгани маълум бўлади. Имом Насоий ва Ибн Мардавайҳ Язид ибн Абу Молик, у киши Анас розийаллоҳу анҳудан қилган ривоятида:
“(Буроқ) Набий алайҳиссаломдан олдин ўтган пайғамбарларга бўйсундирилган эди”, дейилган.
Ибн Масъуд розийаллоҳу анҳунинг ривоятида:
“Пайғамбаримиз алайҳиссаломга Буроқ келтирилди. У зот ва Жаброил алайҳиссалом унга минишди. Кейин (Буроқ) иккисини (миндириб) сайрни бошлади”, дейилади.
Ривоятларда келишича, Буроқ – Аллоҳ таоло Иброҳим алайҳиссаломга бўйсундириб берган ҳайвоннинг айнан ўзидир. Уни миниб, Ҳожар онамиз ва ўғли Исмоилни зиёрат қилган. Ўшанда Иброҳим алайҳиссалом Сора онамиз билан Фаластинда яшар эди. Буроқ Иброҳим алайҳиссаломни Маккага, оиласини зиёрат қилиб келиши учун олиб борган. Ибн Ҳажар Асқалонийнинг “Фатҳул Борий” асарида бундай келади:
“Иброҳим алайҳиссалом Ҳожар онамизни ҳар ойда бир бор зиёрат қилган. Буроқда эрта тонгда бориб, сўнг шомда қайтиб келарди”.
Уламолар Буроқнинг қанотлари бор ёки йўқлиги борасида ихтилоф қилишади. Бир гуруҳ уламолар қанотлари мавжуд деса, бошқа гуруҳ уламолари буни инкор этишмаса-да, унга ишора ҳам қилишмайди.
Уламолар Буроқнинг жаннат мевалари билан озиқланишига иттифоқ қилишган.
🔴
Манбалар асосида
Юлдуз КОМИЛОВА тайёрлади.📚"Ислом нури" газетасидан✈️
@HidoyatUz