✅✅ XRONOLOGIYA ✅✅
❇️III asrda – Xorazmda bir necha mayda hokimliklar mavjud bo’lgan.
❇️III asr o’rtalarida–Xorazm davlatining poytaxti qadimgi Tuproqqal’a shahar xarobasining o’rnida bo’lgan
❇️IV-X asrlarda – Xorazmda afrig’iylar hukmronlik qilgan.
❇️IV asrning 70-yillaridan–V asrning 2-yarmigacha–O’rta Osiyoda xioniylar hukmronlik qilgan.
❇️V asrda – Samarqand viloyati janubiy tumanlarining asosiy suv manbayi Darg’om kanali barpo etilgan.
❇️V asrda – O’rta Osiyoda shishasozlik rivojlangan.
❇️V asr boshlarida – Eftallar O’rta Osiyoga Sharqdan kirib kelganlar.
❇️V asrning 20-yillarida – Xorazm va Amudaryo havzasiga ko’chmanchi chorvador aholi – toxarlar kirib kelgan.
❇️V asrning 20-yillaridan–VI asrning 70-yillarigacha–O’rta Osiyoda Eftaliylar davlati faoliyat ko’rsatgan
❇️V asrning o’rtalariga kelib–ziroatkor vohalardagi sug’oriladigan yerlarning asosiy qismi qishloq jamoalarining qaramog’ida edi.
❇️V asrning 2-yarmi va VI asr boshlarida– Eftallar davlati O’rta Osiyo, Sharqiy Eron, Shimoliy Hindiston va Sharqiy Turkiston hududlarini o’z ichiga olgan.
❇️V asr oxiri–VI asr boshlarida – Xorazm, So’g’diyona, Choch va Baqtriyaviloyatlaridabinolari bo’lgan alohida-alohida qo’rg’onlar yuzaga kelgan.
❇️V-VI asrlarda – so’g’d, xorazm, fetal yozuvlari tarqalgan.
❇️V-VII asrlarda – dehqonchilik maydonlari kengayib, mahsulotning ortib borishi, hunar-mandchilik buyum va jihozlarga bo’lgan ehtiyoj, savdo-sotiqning avj olishi shaharlarning ravnaqiga ta’sir etdi.
❇️VI asrda – Chirchiq, Zarafshon, Qashqadaryo va Amudaryo havzalarida o’ndan ortiq voha hokimlikari mavjud edi.
❇️VI asr o’rtalarida – Turk xoqonligi vujudga keldi.
✅VI asrning 80-yillari oxirida – Turk xoqonligi ikkiga: Sharqiy Turk xoqonligi va G’arbiy Turk xoqonligiga bo’linib ketadi.
❇️VI-VII asrlarda – O’rta Osiyoda zardushtiylik, buddaviylik, nasroniylik, moniylik, qam
(shomoniylik) kabi bir necha dinlar bo’lgan.
❇️VI-VII asrlarda–Qarluqlar davlati Turk xoqonligi tarkibiga kirgan
❇️VI-VII asrlarda–Varaxsha.Ganchkor Humo qushi.
❇️VII asrning 1-choragida – G’arbiy Turk xoqonligi nihoyatda kuchaygan.
❇️VII asrning birinchiyarmida – G’arbiy Turk xoqonligi bilan Xitoy o’rtasida iqtisodiy aloqalar faollashdi.
❇️VII asrning dastlabki choragida–G’arbiy Turk xoqonligi hukmdorlik qarorgohini Choch viloyatiga ko’chiradi.
❇️VII asr boshlarida–Arabistonda yagona e’tiqod asosida mamlakatni birlashtirish harakati boshlanadi.
❇️VII asr - ChoCh tangasi.
❇️VIII asrda–arab va ajam xalqlari O’rta Osiyoga kirib keladi.
❇️VIII asrning boshlariga kelib – mamlakatimizda Arab xalifaligi o’rnatildi
❇️VIII asr boshlarida–arablar Movarounnahr hududini to’liq bosib olishga kirishadilar.
❇️VIII asr mobaynida–yirik dehqonlar qo’li ostidagi yer-mulklar yuqori arab harbiy mulk-doriga o’tishi ro’y beradi
❇️VIII asrning 40-yillarida–xalifalikda toj-u taxt uchun kurash kuchaydi
❇️VIII asr o’rtalarida – Yettisuv o’lkasida Qarluqlar davlati tashkil topdi. (poytaxti Suyob)
❇️VIII asr oxiri–IX asr boshlarida–Arab xalifaligi og’ir siyosiy tanglikka uchraydi
❇️IX asrdan–Buxoro “Qubbat ul-islom” – “Islom dinining gumbazi” nomi bilan shuhrat topadi
❇️IX asrda –Movarounnahr mintaqasida yaxlit turkiy etnik qatlam, turkiy til muhiti vujudga kela boshlaydi
❇️IX asrda–Bag’dodda “Bayt ul-hikma” tashkil etilgan
❇️IX asrning oxirgi choragida-Movarounnahrning deyarli barcha viloyatlari somoniylar tasarrufiga o’tadi
❇️IX asr oxiri–Xasr boshida–Sirdaryo havzasi va Orol dengizi bo’yida O’g’uzlar davlati tashkil topdi. (poytaxti Yangikent shahri)
❇️IX-X asrlarda–Movarounnahr va Xorazm aholisining asosiu qismi sug’orma dehqonchilik bilan shug’ullanar edi
❇️IX–X asrlarda Movarounnahr va Xurosonda chorvachilik yuksaldi
❇️IX-X asrlarda–katta yer egalari kadivarlarni ishlatishdan ko’ra, o’z yerlarini qishloq jamoalarining kam yerli a’zolariga ijaraga berishni afzal ko’radilar.
❇️IX-XII asrlarda–o’zbek xalqi shakllanadi.
❇️IX-XII asr boshlarida – me’morchilik bilan birga naqqoshlik va o’ymakorlik san’ati ham
ancha rivoj topadi.
❇️IX-XIII asr boshlarida–musiqa san’ati ham g’oyat taraqqiy qiladi.
@Dtm_tarixdan_testlar ⚜
