Doctor Haus

Qisqa video ko’raveradi, uzunlariga sabr yetmay qoladi.

Uzun videoga yetmagan sabr, matnga ham yetmaydi.

Matn o’qimagan, kitob o’qimaydi.

Uzun video va kitoblarsiz ilm olinmaydi.

Ilm olmasa, hayotida muammolar to’xtamaydi.

Muammolardan qochish uchun yana qisqa videolar ko’radi…

© Aziz Rahimov

❇️ 👉 @Doctor_Haus_1

✅ TUBERKULYOZ

Tuberkulyoz – bu Mycobacterium tuberculosis bakteriyasi qo‘zg‘atadigan yuqumli kasallik bo‘lib, asosan o‘pka to‘qimalarini zararlaydi, lekin boshqa organlarga ham ta’sir qilishi mumkin (masalan, buyraklar, miya, suyaklar).

☑️ Kasallikning yuqish yo‘llari

TB (tuberkulyoz bakteriyasi) asosan havo-tomchi yo‘li bilan yuqadi. Kasallangan bemor yo‘talganida, aksirganida yoki gaplashganida bakteriyalar havoga tarqaladi va sog‘lom odam tomonidan nafas orqali qabul qilinishi mumkin.

☑️ Belgilari

- Uzoq davom etuvchi (2 haftadan ko‘p) yo‘tal.
- Balg‘amda qon paydo bo‘lishi.
- Haroratning kechqurun ko‘tarilishi.
- Teri rangi oqarishi.
- Tez charchash va vazn yo‘qotish.
- Ko‘krak qafasida og‘riq.

☑️ Diagnostika

- Ko‘krak rentgenografiyasi.
- Balg‘amda bakteriya tahlili.
- Tuberkulin sinamasi (Mantu testi).
- IGRA (Interferon Gamma Release Assay) testi.

☑️ Davolash

- TB uzoq muddatli (odatda 6–9 oy) va qat’iy davolashni talab qiladi. Asosan quyidagi antibiotiklar ishlatiladi:

- Izoniazid
- Rifampin
- Pirazinamide
- Etambutol

⭕️ Eslatma: Davolash davomida shifokor tavsiyalariga qat’iy amal qilish muhim. Davolashni yarim yo‘lda to‘xtatish TBni ko‘p dorilarga chidamli (MDR-TB) shaklga o‘tkazishi mumkin.

☑️ Profilaktika

- BCG(BSJ) vaksinasini qabul qilish.!
- TB bemorlari bilan yaqin muloqotdan saqlanish.!
- Immunitetni mustahkamlash.!
- Xona havosini muntazam yangilab turish.!

⭕️ Unutmang.! TB aniqlansa, bemorlar izolyatsiya qilinishi va kasallik boshqalarga yuqishining oldini olish choralari ko‘rilishi kerak.!

❇️ 👉 @Doctor_Haus_1

#Tez_tibbiy_yordam_dorilari

✅ OMNOPON 1% 1.0 amp.

Farmakologik guruhi: Opiod analgetik vositalar

☑️ Tarkibi va ta'sir mexanizmi:

Omnopon morfin va boshqa opiod alkaloidlar aralashmasidan iborat. Bu dori markaziy asab tizimiga ta'sir ko‘rsatib, kuchli og‘riq qoldiruvchi ta'sirga ega. Og‘riqni kamaytirishdan tashqari, yo'talni bostirish va tinchlantiruvchi ta'sirga ham ega.

☑️ Qo'llanilishi:

- Kuchli og‘riqlar (masalan, jarrohlikdan keyingi og‘riqlar yoki saraton kasalligi bilan bog‘liq bo‘lgan og‘riqlar);

- O‘tkir kolikalar (buyrak yoki o‘t yo‘llari);

- Ko‘krak qafasi yoki qorin bo‘shlig‘i jarohatlarida og‘riqni yengillashtirish.

☑️ Qo‘llash usuli va dozalari:

- Omnopon odatda mushak ichiga, teri ostiga yoki vena ichiga in’eksiya tarzida yuboriladi.

- Dozasi: kattalar uchun odatda 1-2 ml (10-20 mg) tashkil etadi. Doza bemorning holatiga qarab shifokor tomonidan belgilanadi.

☑️ Nojo‘ya ta'sirlari:

- Nafasni sekinlashtirishi.
- Ko‘ngil aynishi va qusish.
- Qon bosimi pasayishi.
- Uyquchanlik va bosh aylanishi.
- Qaramlikni rivojlantirishi mumkin.

☑️ Qo‘llash mumkin bo‘lmagan holatlar:

- Nafas olishni sekinlashtiruvchi holatlar (masalan, bronxial astma, nafas yo‘llarining to‘silishi).

-Xomiladorlik, insult va bosh miya shikastlanishlari

- Preparat tarkibiga nisbatan allergiya.

⭕️ Eslatma: Omnopon kuchli ta'sir qiluvchi dori vositasi bo‘lib, faqat shifokor ko‘rsatmasi va nazorati ostida qo‘llanilishi kerak. Noto‘g‘ri qo‘llanganda qaramlikka olib kelishi yoki hayot uchun xavf tug‘dirishi mumkin.!

❇️ 👉 @Doctor_Haus_1

#Tez_tibbiy_yordam_dorilari

✅ Morfin 1% 1.0 amp.

Farmakologik guruhi: O‘tkir og‘riqlarni yengillashtiruvchi opiat analgetik

☑️ 1. Ko‘rsatmalar

- O‘tkir og‘riqlar (masalan, jarohatlar, jigar yoki buyrak toshlari)
- O‘tkir postoperatsion og‘riqlar
- Onkologik kasalliklar bilan bog‘liq og‘riqlar
- Yallig‘lanish va travmalarga bog‘liq og‘riqlar

☑️ 2. Qo‘llash usuli va dozasi

- Venadan yoki mushak ichiga yuboriladi.
- Odatda birinchi dozada 2-10 mg venadan yoki mushak ichiga kiritiladi, keyin esa og‘riqqa qarab takroriy dozalar belgilanadi.
- Doza bemorning holatiga qarab individual tarzda tanlanadi.
- Morfinning ta’siri odatda 5-10 daqiqada boshlanadi va taxminan 4 soat davom etadi.

☑️ 3. Kontraindikatsiyalar (Moneliklar)

- O‘tkir nafas yetishmovchiligi
- Shikastlangan yoki tikilmagan ichki organlar bilan bog‘liq holatlar
- Morfin yoki boshqa opiatlarga nisbatan allergik reaktsiyalar
- O‘tkir alkogol zaharlanishi

☑️ 4. Nojo‘ya ta’sirlar

- O‘tkir Gipoventilyatsiya (nafas olishning sekinlashishi yoki to‘xtashi)
- Gipotoniya (Qon bosimining tushishi)
- Constipation (Ich qotishi)
- Sedatsiya (uyquchanlik)
- Gipergidroz (terlashning oshishi)

☑️ 5. Maxsus eslatmalar

⭕️ Morfinni uzoq muddat qo‘llash odatlanishga olib kelishi mumkin, shuning uchun uzoq muddatli foydalanishiga ehtiyot bo‘lish kerak.!

🟢 Ayrim hollarda morfinni qisqa muddatda qo‘llash (jarohatlar yoki jiddiy og‘riqlar uchun) samarali bo‘ladi.

🔹 Har doim doza mutaxassislar nazoratida belgilanadi.!

❇️ 👉 @Doctor_Haus_1

Toʻrtta farzandi bor erkak ishdan qaytishda bir quti shokolad sotib oldi-da, uyga kirgach, bolalariga aytdi:

— Kim onasining gapini ikki qilmasa, onasining gapiga quloq solsa, u bilan tortishmasa, mana shu shokolad oʻshaniki boʻladi. Endi aytinglar-chi, shokolad kimniki ekan.?

Bolalari baravar javob berishdi:
— Sizniki dada, sizniki... 😅

❇️ 👉 @Doctor_Haus_1

✅ Jig‘ildon qaynashi: Sabablari, alomatlari va davosi

Jig‘ildon qaynashi (tibbiy nomi: ezofageal reflyuks) oshqozon kislotalarining qizilo‘ngachga qayta chiqishi natijasida paydo bo‘ladi. Bu holat ko‘pincha yoqimsiz kuyish hissi yoki achchiq ta’m bilan kechadi.

☑️ Sabablari:

1. Oshqozon kislotalarining ko‘payishi (achchiq, yog‘li yoki kislotali ovqatlar iste’moli).

2. Qisilgan sfinkter – qizilo‘ngach va oshqozon orasidagi mushak yetarlicha yopilmaydi.

3. Qiyshiq diafragma churrasi – ichki organlarning diafragma orqali qisilishi.

4. Noratsional ovqatlanish – kechqurun yotishdan oldin ovqat yeyish yoki ortiqcha ovqatlanish.

5. Stress va tashvish – ruhiy bosim ham jig‘ildon qaynashini kuchaytirishi mumkin.

☑️ Alomatlari:

- Ko‘krak qafasida yoki bo‘g‘izda kuyish hissi.
- Og‘izda achchiq yoki nordon ta’m.
- Ko‘p burun yoki quruq yo‘tal.
- Oshqozon sohasida noqulaylik va og‘riq.

☑️ Davolash va oldini olish:

1. Parhezga rioya qilish:

- Achchiq, yog‘li, qovurilgan ovqatlar va gazlangan ichimliklardan voz keching.
- Yotishdan 2-3 soat oldin ovqat yemang.

2. Oddiy odatlar:

- Ortiqcha vaznni nazorat qilish.
- Yotganingizda boshingizni balandroq tuting.

3. Dori vositalari:

- Antatsidlar (oshqozon kislotasini neytrallashtiradi).
- Proton nasos ingibitorlari (kislotani kamaytiruvchi preparatlar).

4. Tabiiy vositalar:

- Issiq suvda erigan asal ichish.
- Zanjabil choyini ichish.


☑️ Shifokorga murojaat qiling, agar:

1) Alomatlar haftasiga ikki martadan ko‘p kuzatilsa.
2) Qon qusish yoki qora axlat bo‘lsa.
3) Ko‘krakda qattiq og‘riq sezilsa.

Jig‘ildon qaynashi odatiy bo‘lib ko‘rinsa-da, uni e’tiborsiz qoldirmang. Vaqtida davolash keyinchalik jiddiy muammolarni oldini oladi.!

❇️ 👉 @Doctor_Haus_1

✅ Zimnitskiy sinamasi.

Zimnitskiy sinamasi – buyraklar qanday ishlashini bilishning oson usuli.

Buyraklar bizning organizmimizdagi haqiqiy “filtrlar”! Lekin ular yaxshi ishlayaptimi? Buni aniqlash uchun shifokorlar ko‘pincha Zimnitskiy sinamasi deb nomlangan oddiy, lekin juda foydali tahlilni tayinlaydilar.

⭕️ Bu sinama nima.?

Zimnitskiy sinamasi buyraklarning bir kunda qancha va qanday siydik ajratishini o‘rganish uchun o‘tkaziladi. Sinama davomida siz o‘zingizni laboratoriyadagidek his qilishingiz mumkin, chunki...

Sizdan 8 marta siydik yig‘ish so‘raladi (har 3 soatda!).

Har bir qism alohida idishga yig‘iladi va shifokor uni hajmi va zichligi bo‘yicha tahlil qiladi.


☑️ Nega bu muhim.?

Buyraklarimiz qonni tozalash, suvni muvozanatda ushlab turish va ortiqcha moddalarni chiqarib tashlashda asosiy rol o‘ynaydi. Agar bu jarayon buzilgan bo‘lsa:

Suv ko‘p yig‘ilib qolishi,

Buyrak toshlari yoki yallig‘lanish,

Hatto yurak bilan bog‘liq muammolar yuzaga kelishi mumkin.


☑️ Nimalarga e’tibor beriladi.?

1. Kun davomida qancha siydik yig‘ildi.?

Normada bu miqdor 1,5-2 litr bo‘lishi kerak.



2. Kun va tun miqdori

Kunduzgi siydik tungisidan ko‘proq bo‘lishi kerak. Agar tunda siydik ko‘proq ajralsa, bu muammo belgisi bo‘lishi mumkin.!



3. Zichlik qanday.?

Siydikning zichligi buyraklarning qonni tozalash darajasini ko‘rsatadi. Normal qiymatlar: 1,003–1,035 g/ml.


☑️ Ushbu sinama qaysi kasalliklarni aniqlaydi.?

Buyrak va yurak yetishmovchiligi

Suv-tuz balansining buzilishi

Diabet insipidus kabi kasalliklar


☑️ Sinama oldidan nimalarga e’tibor berish kerak.?

Ko‘p suv ichmang va diuretik (siydik haydovchi) dori vositalarini qabul qilmang.!

Ovqatlanish tartibini o‘zgartirmasdan davom ettiring.!


🟢 Eslatma: Bu tahlilni shifokor maslahatisiz o‘tkazish mumkin emas. Agar sizga shifokor ushbu sinamani tavsiya qilgan bo‘lsa, buyruqlarni aniq bajarishga harakat qiling.!


❇️ 👉 @Doctor_Haus_1