Неъматга шукр қилиш
Ибн Ато раҳимаҳуллоҳнинг ҳикматида шундай дейилган:
"Кимки неъматга шукр қилмаса, унинг йўқолишига сабабчи бўлади, кимки шукр қилса, уни маҳкам боғлаб қўйган бўлади."
Яъни, агар инсон берилган неъматни қадрламаса, унинг йўқолишига сабаб бўлади, лекин агар шукр қилса, у неъмат сақланиб қолади ва янада ортади.
Неъматга шукр қилиш — Аллоҳ таолонинг яхшиликларини тан олиш, Унга шукр айтиш ва буйруқларига амал қилишдир. Шукр сўз билан чекланмаслиги, амалларда ҳам намоён бўлиши лозим. Фақатгина "Алҳамдулиллаҳ" деб айтиш кифоя эмас, балки Аллоҳ берган неъматлардан тўғри фойдаланиш ҳам зарур.
Ибн Қайюм раҳимаҳуллоҳ шукрни шундай таърифлайдилар:
"Шукр — Аллоҳнинг неъмати бандада зоҳир бўлиши, бу неъматга ҳамду сано айтиб, Аллоҳдан эканлигини тан олишдир."
Пайғамбаримиз Муҳаммад (соллаллоҳу алайҳи васаллам) шундай деганлар:
"Аллоҳ банданинг овқат еб, Унга ҳамду сано айтишидан, сув ичиб, Унга шукр айтишидан рози бўлади."
Шукр қилишга мисоллар
1. Уч киши ҳақидаги ҳикоя (Бану Исроилдан)
Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи васаллам) Бану Исроилдан бўлган уч киши ҳақида ҳикоя қилганлар:
Биринчи киши пес касалига чалинган эди, одамлар ундан нафратланар эди. Унга фаришта келиб, "Сен нима истайсан?" деб сўради. У: "Пес касаллигимдан халос бўлишни ва чиройли бўлишни истайман." деди. Фаришта унинг танасини тоза қилди ва унга туя берди.
Иккинчи киши кал бўлиб, сочлари тўкилган эди. Фаришта ундан "Нима истайсан?" деб сўради. У: "Сочларим қайта ўсишини ва мол-дунёга эга бўлишни истайман." деди. Фаришта унинг бошига қўлини қўйди, сочлари ўсди ва унга сигир берди.
Учинчи киши кўр эди. У ҳам кўришни ва бой бўлишни истади. Фаришта унинг кўзини очди ва унга қўйлар берди.
Кейинчалик уччаласи ҳам бой бўлди. Бир куни фаришта камбағал кийимда уларнинг олдига келиб садақа сўради. Биринчи иккита одам беришдан бош тортди ва Аллоҳ уларни аввалги аҳволига қайтарди. Аммо учинчи киши: "Мен аввал камбағал ва кўр эдим, Аллоҳ менга бойлик ва кўришни берди. Мендан хоҳлаганингни олиб, хоҳлаганингни қолдир", деди. Фаришта унга: "Аллоҳ сендан рози бўлди, лекин икки дўстингдан норози." деди.
2. Шукр қилган бир киши
Бану Исроилда бир киши оғир синовларга дуч келган эди, аммо ҳар доим шундай дерди: "Алҳамдулиллаҳ, мени кўпгина одамларга берилган балолардан асраган ва улардан афзал қилган Аллоҳга ҳамд бўлсин!"
Ундан: "Сен қандай қилиб шукр қиласан, ахир сен мусибатга дучор бўлгансан?" деб сўрашганда, у: "Менда шукр қилувчи қалб, зикр қилувчи тил ва мусибатга сабр қилувчи тана бор. Бу катта неъмат эмасми?" деб жавоб берган.
Шукр қилган пайғамбарлар
1. Иброҳим (алайҳиссалом):
Аллоҳ Қуръонда айтади: "Албатта, Иброҳим бир уммат эди, У Аллоҳга тўла итоат қилувчи ва мушриклардан эмас эди. У Аллоҳнинг неъматларига шукр қилувчи эди, Аллоҳ уни танлаб, тўғри йўлга ҳидоят қилди." (Наҳл, 120-121-оятлар)
2. Нўҳ (алайҳиссалом):
Аллоҳ шундай деган: "Биз Нўҳни шукр қилувчи банда деб топдик." (Исро, 3-оят)
3. Мусо (алайҳиссалом):
Аллоҳ унга шундай дейди: "Эй Мусо! Мен сени Ўзимнинг рисолатим ва сўзлашувим билан инсонлардан афзал қилдим. Энди сен Ўзим берган нарсани ол ва шукр қилувчилардан бўл!" (Аъроф, 144-оят)
4. Сулаймон (алайҳиссалом):
Аллоҳ унинг сўзини шундай келтиради: "Бу менинг Роббим томонидан бир синовдир. Мен шукр қиламанми ёки куфр келтираманми? Ким шукр қилса, шукри ўз фойдаси учундир, кимки куфр қилса, менинг Роббим Бениёз ва Каримдир." (Намл, 40-оят)
5. Муҳаммад (соллаллоҳу алайҳи васаллам):
Пайғамбаримиз ҳар намоздан кейин дуо қилар эдилар: "Аллоҳумма аъинни ало зикрика ва шукрика ва ҳусни ибодатика."
(Аллоҳим! Менга Сенинг зикринг, шукринг ва гўзал ибодатинг учун ёрдам бер!)
Ўзлари пайғамбар бўлишларига қарамай, кечаси ибодат қилиб, кўп вақт тик туриб, оёқлари шишиб кетар эди. Бир куни у зотдан: "Нега бунча ўзингизни қийнайсиз?" деб сўрашганда: "Аллоҳга шукр қилувчи банда бўлмайинми?" - деб жавоб берганлар.
Аллоҳ Қуръонда айтади: "Агар шукр қилсангиз, албатта, Мен сизларга янада кўпроқ берурман." (Иброҳим, 7-оят)
Аллоҳ бизларни ҳам шукр қилувчилардан қилсин!
@Alijon_qori_termiziy
