– Юнус ака оқсоқолман деб, ҳар нени сўзлайверасизми. Буёғини сўрасангиз тўраламизни йиғиб келса битта Нозимжон домла чиқмайди! Сўралса алифни калтак деймиз. Лекин тилимиз бурро. Уламоларни ғийбат қилиб, чайнаганимиз чайнаган. Олимларнинг гўшти заҳарли бўлади дейишади. Аллоҳ ўнгламаса, кимса давосини тополмайди! Зайдхон шу жойга келганда бироз тин олиб ютинди, кейин яна сўзида давом этди:
– Олимларнинг мақоми ҳақида кеча жума суҳбатида эшитган бўлсаларинг имом бир гапни айтиб беришди. Саҳобалардан Абдуллоҳ ибн Аббос айтган эканлар: “Олимларнинг мақоми оддий мўминлардан етти юз маротаба даражаси юқори бўлади. Ҳар бир даражанинг ўртадаги масофаси беш юз йиллик масофа бўлади.” – деган эканлар, – деб Зайдхон оқсақолга, қассобга, ҳайдовчига бирин-кетин қаради, – шундай экан осмонга қараб тош отмайлик. Ўзимизга қайтиб тушади! Зайдхон сўзларкан, қалин қошлари бироз егилиб, кенг пешонаси тиришган, лўпи юзи эса қизариб кетганди.
– Ийе, кесакдан ўт чиқдими!? Зайдхон гап-сўзингдан Нозимжон домла билан ҳамтовоқ кўринасан, чоғи – ўқрайди Юнусхон оқсақол.
– Уларнинг суҳбатидан баҳраманд бўлиш мен учун бахтдир! Чунки уламолар одамларнинг сарасидир! Шу ерга келганда Зайдхон дастурхонда турган пиёладаги чойдан “Бисмиллаҳ” деб, уч бўлиб ичди-да яна сўзида давом этди:
– Улар йиллар давомида олган илмини бизга улашса, ҳалол-ҳаромни айтиб берса, жанозамизни ўқиса, яна нега уларни маломат қилаверамиз! Ахир, атрофда бузғунчиликни тарғиб қилаётган кимсалар тўлиб ётибди-ку?! Йўқ, бизнинг чекимизга миллат ойдинларини ғийбат қилиш тушган! Билиб қўйинглар, – Зайдхон кўрсатгич бармоғини тепага нуқтади, – Олимларни обрўсизлантирган, ғийбат қилган кимсаларнинг зурриётидан олим-у қорилар чиқмайди дейишади, яна Аллоҳ билгувчи! Энди мени маъзур тутинглар ишларим бор эди, – деб Зайдхон ошпаз ўзига фотиҳа қилиб аччиқланганча ўрнидан туриб кетди.
– Сўтак! Оқсоқол бунда бир гап бор. Суриштириб кўриш керак, – деди Нодир қассоб ошпазнинг ортидан катта кўзлари лўқ қилганча.
– Тағин бирор-бир оқимга аралашиб қолган бўлмасин! Агар шундай бўлса, Юнус ака сизга ҳам гап тегиб қолади, – гап қўшди ҳайдовчи очиқ турган кўкрагини қашларкан. Аслида Одилжон ўзидан бир ёш кичик бўлган Зайдхон билан ёшлигидан чиқишолмай, аввалдан кек сақлаб юради. Ҳозир пайтдан фойдаланиб қолди.
– Ҳа, гап-сўзи ҳам ғалати. Ўзи чайқалиб, тутаб турган дунёга шунақалар ўт қўяди. Тўғри сўзни гапирсанг чийиллашини қара, калтафаҳм, – деб оқсоқол чап билагидаги кумушранг соатига қаради: 16:30. Суҳбатлашиб ўтиришганига ҳам қарийб бир соат бўлибди. У неварасини боғчадан олишини айтиб, ўрнидан турган эди, қассоб билан ҳайдовчи ҳам ноилож ўрнидан қўзғалишди.
– Олимларнинг мақоми ҳақида кеча жума суҳбатида эшитган бўлсаларинг имом бир гапни айтиб беришди. Саҳобалардан Абдуллоҳ ибн Аббос айтган эканлар: “Олимларнинг мақоми оддий мўминлардан етти юз маротаба даражаси юқори бўлади. Ҳар бир даражанинг ўртадаги масофаси беш юз йиллик масофа бўлади.” – деган эканлар, – деб Зайдхон оқсақолга, қассобга, ҳайдовчига бирин-кетин қаради, – шундай экан осмонга қараб тош отмайлик. Ўзимизга қайтиб тушади! Зайдхон сўзларкан, қалин қошлари бироз егилиб, кенг пешонаси тиришган, лўпи юзи эса қизариб кетганди.
– Ийе, кесакдан ўт чиқдими!? Зайдхон гап-сўзингдан Нозимжон домла билан ҳамтовоқ кўринасан, чоғи – ўқрайди Юнусхон оқсақол.
– Уларнинг суҳбатидан баҳраманд бўлиш мен учун бахтдир! Чунки уламолар одамларнинг сарасидир! Шу ерга келганда Зайдхон дастурхонда турган пиёладаги чойдан “Бисмиллаҳ” деб, уч бўлиб ичди-да яна сўзида давом этди:
– Улар йиллар давомида олган илмини бизга улашса, ҳалол-ҳаромни айтиб берса, жанозамизни ўқиса, яна нега уларни маломат қилаверамиз! Ахир, атрофда бузғунчиликни тарғиб қилаётган кимсалар тўлиб ётибди-ку?! Йўқ, бизнинг чекимизга миллат ойдинларини ғийбат қилиш тушган! Билиб қўйинглар, – Зайдхон кўрсатгич бармоғини тепага нуқтади, – Олимларни обрўсизлантирган, ғийбат қилган кимсаларнинг зурриётидан олим-у қорилар чиқмайди дейишади, яна Аллоҳ билгувчи! Энди мени маъзур тутинглар ишларим бор эди, – деб Зайдхон ошпаз ўзига фотиҳа қилиб аччиқланганча ўрнидан туриб кетди.
– Сўтак! Оқсоқол бунда бир гап бор. Суриштириб кўриш керак, – деди Нодир қассоб ошпазнинг ортидан катта кўзлари лўқ қилганча.
– Тағин бирор-бир оқимга аралашиб қолган бўлмасин! Агар шундай бўлса, Юнус ака сизга ҳам гап тегиб қолади, – гап қўшди ҳайдовчи очиқ турган кўкрагини қашларкан. Аслида Одилжон ўзидан бир ёш кичик бўлган Зайдхон билан ёшлигидан чиқишолмай, аввалдан кек сақлаб юради. Ҳозир пайтдан фойдаланиб қолди.
– Ҳа, гап-сўзи ҳам ғалати. Ўзи чайқалиб, тутаб турган дунёга шунақалар ўт қўяди. Тўғри сўзни гапирсанг чийиллашини қара, калтафаҳм, – деб оқсоқол чап билагидаги кумушранг соатига қаради: 16:30. Суҳбатлашиб ўтиришганига ҳам қарийб бир соат бўлибди. У неварасини боғчадан олишини айтиб, ўрнидан турган эди, қассоб билан ҳайдовчи ҳам ноилож ўрнидан қўзғалишди.