Tuproq aeratsiyasi nima, uning o‘simliklarga ta’siri qanday?🧊Tuproq aeratsiyasi – bu
tuproqdagi havo almashinuvi jarayoni bo‘lib, uning tarkibida yetarlicha kislorod bo‘lishini ta’minlaydi. Har bir o‘simlikning
ildiz tizimi kislorodga muhtoj bo‘lib, bu jarayon ildizlarning sog‘lom o‘sishi, suv va ozuqa moddalarini singdirishi uchun juda muhimdir.
🔵Tuproqning havo o‘tkazuvchanligi past bo‘lsa,
ildizlar kislorod yetishmovchiligidan aziyat chekadi va o‘simliklarning rivojlanishi sustlashadi. Masalan,
havo o‘tkazuvchanlik 15% dan past bo‘lsa, o‘simliklarning ildizlari mineral moddalarni singdirish qobiliyatini yo‘qotadi.
🔢
10% dan past bo‘lsa, ildizlarning rivojlanishi deyarli to‘xtaydi va o‘simlik o‘sishdan qoladi. 5% dan past bo‘lsa, ildizlarning nobud bo‘lishi boshlanadi va anaerob bakteriyalar rivojlanib, chirish jarayoni yuzaga keladi. Tuproq aeratsiyasining muhim foydalari quyidagilardan iborat:
➖Kislorod bilan ta’minlangan ildizlar ozuqa moddalarini tezroq singdiradi;
➖Yaxshi aeratsiya suvning tuproq qatlamlariga bir tekis singishini ta’minlaydi va botqoqlanishning oldini oladi;
➖Kislorod mikroorganizmlar uchun ham kerak bo‘lib, ular organik moddalarni parchalash orqali tuproq unumdorligini oshiradi;
➖Yaxshi aeratsiyalarga tuproqda patogen bakteriyalar va zamburug‘lar kamroq uchraydi.
Tuproqning havo o‘tkazuvchanligini pasaytiruvchi sabablar 💬Traktor va boshqa og‘ir texnikalar ta’sirida tuproq qatlamlari bosilib, havo o‘tkazuvchanligi kamayadi.
Tuproqdagi havo bo‘shliqlari suv bilan to‘lib, ildizlarning kislorod olishini cheklaydi. Undagi
organik qoldiqlarning yetishmasligi ham tuproqni zichlashtiradi. Tuproq juda chuqur yoki noto‘g‘ri vaqt oralig‘ida haydalgan bo‘lsa zichlashishi mumkin.
⏫Bu holatni yaxshilash uchun
maxsus tuproq yumshatuvchi texnikalar yoki vilka kabi vositalar bilan tuproqni bo‘shatish lozim. Bunda
kompost, torf va chirigan go‘ng ham tuproq tuzilishini yaxshilaydi. Shuningdek, tomchilatib sug‘orish tizimini joriy etish orqali ham zich qatlamlarni bo‘shatish mumkin.
🌀Qolaversa,
somon, yog‘och qipig‘i yoki barglardan foydalanish, makkajo‘xori, beda kabi o‘simliklarni ekish, yerni kamida 20-25 sm chuqurlikda haydash bilan bu muammoni hal etish mumkin. Biroq,
yerni haydashda me’yor va tartibni saqlash lozim. Tajribasizlik oqibatida muammoni yanada jiddiylashtirib yuborish hech gap emas.
✅Qumli tuproqlar yaxshi aeratsiyaga ega, lekin
suvni kam saqlaydi, og‘ir gil tuproqlar esa aksincha – suvni yaxshi ushlab turadi, lekin havo o‘tkazuvchanligi past. Ahamiyatlisi,
qurtlar va ba’zi bakteriyalar ham tuproqning havo o‘tkazuvchanligini oshirishga yordam beradi. Unutmang,
yaxshi aeratsiyalangan tuproq – sog‘lom hosil garovi!
🌐
Website 💬
Telegram 💬
Facebook 📺
YouTube 📷
Instagram