Tarixchilar

Manbashunoslik – tarixiy manbalarni o‘rganish, tahlil qilish va ularning ishonchliligini aniqlash bilan shug‘ullanuvchi fan sohasi. Bu yo‘nalish quyidagi jihatlarni o‘z ichiga oladi:

Manbalarni tasniflash – yozma, arxeologik, og‘zaki, tasviriy, moddiy manbalar kabi turlarga ajratish.

Manbalarni tahlil qilish – ularning qachon, kim tomonidan, qanday sharoitda yaratilganligini o‘rganish.

Manbalarning ishonchliligini tekshirish – tarixiy faktlarning to‘g‘ri yoki noto‘g‘ri aks etganligini aniqlash.

Tarixshunoslik – tarix fanining taraqqiyoti, tarixiy konsepsiyalar, tarixchilarning asarlari va yondashuvlarini o‘rganadigan soha. U quyidagi jihatlarni qamrab oladi:

Tarixiy tadqiqotlarning rivojlanish jarayoni – muayyan davr va mintaqada tarix qanday yoritilganligi.

Turli tarixiy maktablar va nazariyalar – masalan, marksistik, pozitivistik, annalistlar maktabi kabi yondashuvlar.

Tarixiy dalillarning talqini va bahosi – tarixiy hodisalar bo‘yicha turli nuqtai nazarlarni tahlil qilish.


Farqlari

Manbashunoslik – tarixiy faktlarni manbalar asosida tekshiradi.

Tarixshunoslik – tarixiy tadqiqotlarning qanday rivojlanganligini o‘rganadi.

"Kursdoshlar – bu faqat auditoriyada yonma-yon o‘tiradigan talabalar emas, balki bir maqsad sari intilayotgan haqiqiy jamoa! Tarix yo‘nalishi bizni nafaqat o‘tmishni o‘rganishga, balki o‘z kelajagimizni yaratishga ham o‘rgatadi. Birga o‘tgan darslar, bahs-munozaralar va unutilmas lahzalar – bularning barchasi tarixga aylanadi. Kelajakda har kim o‘z yo‘lini topsa ham, bizning do‘stligimiz va ilmga bo‘lgan intilishimiz doim birga bo‘ladi!
"Bu yillar – faqat bilim oladigan vaqt emas, balki haqiqiy do‘stlik va jamoaviy ruh shakllanadigan davr. Kursdoshlar bilan kechgan har bir kun, o‘tkazilgan darslar, qizg‘in bahslar va hazil-mutoyibalar – bularning barchasi kelajakda eng qadrli xotiralarga aylanadi. Bugun biz tarixni o‘rganamiz, ertaga esa o‘zimiz tarix yaratamiz!

Har bir kursdoshga omad, ilm yo‘lida bardavom bo‘lishni va kelajakda buyuk tarixchilar qatoridan joy olishni tilayman!

1. Sarlavha varag‘i (Titul varag‘i)

Sarlavha varag‘ida quyidagi ma’lumotlar bo‘lishi kerak:

Oliy ta’lim muassasasi nomi

Fakultet va kafedra nomi

Fan nomi

Referat mavzusi

Bajargan talaboning ismi, kursi, guruhi

Tekshirgan o‘qituvchining ismi

Shahar va yil


Misol:
O‘zbekiston Respublikasi
Axborot Texnologiyalari va Menejment Universiteti
Tarix fakulteti, Tarix kafedrasi
O‘zbekiston tarixi fanidan

REFERAT
Mavzu: Maktabgacha yosh davrida psixik rivojlanish xususiyatlari

Bajardi: 1-kurs talabasi Nurmonov Zokir
Tekshirdi: (o‘qituvchi ismi)

Qarshi – 2025

2. Kirish

Kirish qismida quyidagilar yoziladi:

Mavzuning dolzarbligi – nega bu mavzu muhim?

Maqsad va vazifalar – referatning asosiy maqsadi va nimalarni o‘rganish kerakligi.

Tadqiqot usullari – qaysi manbalar yoki metodlardan foydalanilganligi.


Misol:
Bugungi kunda maktabgacha yoshdagi bolalarning psixik rivojlanishini o‘rganish juda muhim hisoblanadi. Chunki aynan ushbu davrda bola shaxsining asosiy xususiyatlari shakllanadi. Ushbu referatning maqsadi – maktabgacha yosh davrida psixik rivojlanish jarayonini o‘rganish va uning asosiy xususiyatlarini tahlil qilishdir.

3. Asosiy qism

Bu bo‘lim referatning eng katta qismini tashkil qiladi. Unda mavzuga oid asosiy tushunchalar, tadqiqot natijalari va tahlillar bayon etiladi. Har bir fikr ilmiy asoslangan bo‘lishi kerak.

Asosiy qism odatda bo‘limlarga bo‘linadi. Masalan, "Maktabgacha yoshdagi bolalarning psixik taraqqiyoti", "Bilish jarayonlari rivojlanishi", "Shaxsning shakllanishi" kabi bo‘limlar kiritilishi mumkin.

Har bir bo‘limda:

Tushunchalar yoritiladi

Nazariy manbalar keltiriladi

Misollar beriladi


Misol:
1. Maktabgacha yoshdagi bolalarning psixik rivojlanishi

Psixologik tadqiqotlarga ko‘ra, bolalarning psixik rivojlanishi ularning o‘yin faoliyati, bilish jarayonlari va ijtimoiy muhit bilan bog‘liq. V. V. Davыdov va L. S. Vыgotskiy ta’kidlaganidek, bolalar aynan o‘yin orqali tafakkur va ijtimoiy ko‘nikmalarni rivojlantiradi.

2. O‘yinning psixologik xususiyatlari

O‘yin maktabgacha yoshdagi bolalar uchun asosiy faoliyat turi bo‘lib, uning quyidagi turlari mavjud:

Syujetli rolli o‘yinlar – bola kattalar hayotini aks ettiradi.

Qoidali o‘yinlar – bola jamiyat qoidalarini tushunib boradi.


Shuningdek, bolalarning bilish jarayonlari rivojlanishi diqqat, xotira va tafakkurning shakllanishiga bog‘liq.

4. Xulosa
Bu bo‘limda umumiy natijalar va xulosalar chiqariladi:

Mavzuga oid asosiy fikrlar qisqacha bayon qilinadi.

Muammolar va ularning yechimlari haqida mulohaza yuritiladi.

Kelajakda tadqiqot qilish mumkin bo‘lgan yo‘nalishlar tavsiya etiladi.


Misol:
Xulosa qilib aytganda, maktabgacha yosh davri bolaning psixik rivojlanishi uchun asosiy bosqich hisoblanadi. Ushbu davrda bola nutqi, tafakkuri va ijtimoiy moslashuvi shakllanadi. O‘yin faoliyati bolaning ruhiy rivojlanishida muhim o‘rin tutadi. Shu boisdan, pedagoglar va ota-onalar bolalarning o‘yin va muloqot jarayonlariga alohida e’tibor qaratishlari lozim.

5. Foydalanilgan adabiyotlar

Foydalanilgan manbalar ro‘yxati beriladi. Ular alfavit tartibida yoki havola qilingan tartibda keltiriladi. Har bir manba quyidagi tartibda yoziladi:

Kitob:
Asqarov A. O‘zbekiston tarixi. – Toshkent: Sharq, 2020.


Maqola:
Karimov U. Maktabgacha yoshdagi bolalarning psixik rivojlanishi // Pedagogika jurnali. – 2023. – №4. – B. 45-50.

Internet manbalari:

https://www.ziyonet.uz

Referatga qo‘yiladigan talablar
1. Hajmi: 7-15 bet.
2. Shrift: Times New Roman, 12 yoki 14.
3. Satr oralig‘i: 1.5.
4. Havolalar: Iqtibos olingan joyda muallif nomi va yili ko‘rsatilishi kerak.
5. Toza va rasmiy yozilgan bo‘lishi lozim.

Referat – bu ma’lum mavzu bo‘yicha ilmiy yoki nazariy ma’lumotlarni tahlil qilgan holda yozilgan mustaqil ish bo‘lib, unda muallifning mavzuga oid qarashlari ham yoritiladi. Quyida referat yozish uchun tavsiya etiladigan tarkibiy qismlar keltirilgan.